Του Απόστολου Τομαρά
Ένα δριμύ κατηγορώ για την διαχείριση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) για τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις, αποτελεί το τελικό πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής, το οποίο δόθηκε στην δημοσιότητα από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατία. Στο, 786 σελίδων, πόρισμα περιγράφεται με λεπτομέρεια η λεηλασία που υπέστη ένα επενδυτικό πρόγραμμα, κυρίως κατά την δεύτερη περίοδο, το οποίο προέκυψε ως ανάγκη για στήριξη των κρατικών ταμείων μετά την οικονομική κατάρρευση του 2013. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που συνέλεξε η Ερευνητική Επιτροπή, υπό τον Μύρωνα Νικολάτο και παρά το γεγονός ότι ήταν νωπές οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης του 2013, οι εμπλεκόμενοι δεν απέφυγαν πρακτικές του παρελθόντος που εν πολλοίς οδήγησαν κατά καιρούς σε οικονομικά σκάνδαλα τεραστίων διαστάσεων.
Και στη συγκεκριμένη περίπτωση η Ερευνητική Επιτροπή εντοπίζει τεράστιες ευθύνες της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, από το 2007 έως και το 2020, ιδιωτών εμπλεκομένων με το ΚΕΠ αλλά και θεσμικών αξιωματούχων, όπως της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Με βάση το περιεχόμενο του τελικού πορίσματος ένα μεγάλο μέρος του, ουσιαστικά αποτελεί επανάληψη της ενδιάμεσης αναφοράς της Ερευνητικής Επιτροπής με την προσθήκη περισσότερων στοιχείων σε κάποιες περιπτώσεις. Στο τελικό πόρισμα έχουν προστεθεί τρία νέα κεφάλαια που αφορούν το ρόλο της Νομικής Υπηρεσίας, της Ελεγκτικής Υπηρεσίας καθώς και καταγγελίες που έγιναν απευθείας στην Ερευνητική Επιτροπή για περιπτώσεις πολιτογραφήσεων.
Εκτελεστική Εξουσία
Τα στοιχεία που εντόπισε η Ερευνητική Επιτροπή και αφορούν την διαχείριση του ΚΕΠ από την Εκτελεστική εξουσία, καθώς και τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει δεν είναι διόλου κολακευτικά. Ενδεικτικό του πνεύματος στο οποίο κινείται το τελικό πόρισμα είναι η διαπίστωση των μελών της Ερευνητικής Επιτροπής. «Το Υπουργικό Συμβούλιο, κατά τις προαναφερθείσες περιόδους, επί ενός τόσο σημαντικού θέματος για τη χώρα, αλλά και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβανομένου υπόψη ότι η Κυπριακή ιθαγένεια είναι και Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια, δεν φαίνεται να ασκούσε οποιονδήποτε ουσιαστικό έλεγχο σχετικά με το κατά πόσο το σύστημα λειτουργούσε σύννομα, λαμβανομένου υπόψη τόσο του Εθνικού όσο και του Ενωσιακού δικαίου». Εκ των πραγμάτων και του όγκου των πολιτογραφήσεων, τα δυσμενή σχόλια της Επιτροπής στρέφονται προς τα Υπουργικά Συμβούλια από το 2013 και εντεύθεν χωρίς ωστόσο να μένουν στο απυρόβλητο οι κυβερνήσεις από το 2007 έως και το 2013.
Πρόεδρος – Υπουργοί
Στο τελικό πόρισμα η Ερευνητική Επιτροπή πέρα από τις γενικές αναφορές για τα επίπεδα ελέγχου των πολιτογραφήσεων από το Υπουργικό Συμβούλιο, προβαίνει σε συγκεκριμένες αναφορές που αφορούν μέλη του, για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων. Πρώτον στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και την δραστηριοποίηση του δικηγορικού γραφείου που φέρει το όνομά του, στο ΚΕΠ. Συγκεκριμένα αναφέρει. «Κατά παρόμοιο τρόπο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετείχε στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου όπου το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε και αιτήσεις που προωθούσε το δικηγορικό γραφείο (στο οποίο συγγενείς του, 1ου βαθμού κατείχαν το 50%) ή άλλα πρόσωπα, τα οποία ήταν συνδεδεμένα με αυτόν, και συμμετείχαν στο πρόγραμμα μέσω της παροχής άλλων υπηρεσιών. Το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει δικαίωμα ψήφου, κατά την άποψη μας δεν απαλλάσσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από την υποχρέωση και αυτός, να ενεργεί με απόλυτη αμεροληψία και να φαίνεται ότι ενεργεί κατ’ αυτό τον τρόπο». Δεύτερον στον Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων από τις 14/3/2014 έως και τις 28/2/2018, Μάριο Δημητριάδη και τρίτον στον Υπουργό Άμυνας από τις 1/3/2018 έως και τις 28/6/2020, Σάββα Αγγελίδη. Σε σχέση με τον κ. Δημητριάδη, στο πόρισμα αναφέρεται, πως μεγάλος αριθμός αιτήσεων επενδυτών υποβλήθηκε μέσω του δικηγορικού γραφείου στενού συγγενικού του προσώπου.
Για τον δε κ. Αγγελίδη η Ερευνητική Επιτροπή θεωρεί στοιχείο ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων, την εργοδότηση συνδεδεμένου με αυτόν προσώπου από δικηγορικό γραφείο το οποίο υπέβαλε μικρό αριθμό αιτήσεων πολιτογράφησης επενδυτών. Και οι δυο τέως Υπουργοί με επιστολή τους, στην Επιτροπή, ανέφεραν πως ουδέποτε ενημερώθηκαν ή γνώριζαν για την ταυτότητα των παρόχων που υπέβαλλαν αιτήσεις πολιτογράφησης, ως εκ τούτου δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν για τις συγκεκριμένες αιτήσεις πολιτογράφησης.
