Του Γιώργου Κακούρη
Μια επιστολή για την οποία υπήρξε και προεργασία και προετοιμασία την τελευταία περίοδο, στο πλαίσιο μιας συνεργασίας Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό, ήταν το στοιχείο που ξεχώρισε από την πρώτη ημέρα της άτυπης πενταμερούς συνάντησης στη Γενεύη. Η οποία δεν φαίνεται να μπήκε στην ουσία, τουλάχιστον κατά το δείπνο των πέντε (ε/κ και τ/κ ηγεσία και εγγυήτριες), αν και σίγουρα ήταν πιο ουσιαστική κατά τα 15 με 20 λεπτά στα οποία συνομίλησαν, μετά το πέρας του δείπνου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν.
Τις προηγούμενες ημέρες πάντως η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν σε επικοινωνία με την ΕΕ, μεταξύ άλλων και σε σχέση με παρουσία εκπροσώπου της ΕΕ στη συζήτηση στη Γενεύη, με τις επαφές να σχετίζονται όπως αντιλαμβάνεται η «Κ» και με το περιεχόμενο της επιστολής και την ουσία της παρέμβασης της ΕΕ. Αν και το αρχικό αίτημα και επιδίωξη (που υπήρξε, σύμφωνα και με κυβερνητικές, κοινοτικές και διπλωματικές πηγές) για παρουσία Επιτρόπου δεν ευδοκίμησε, οδηγώντας στην αποστολή τεχνοκράτη από τη Μονάδα Στήριξης Επίλυσης του Κυπριακού, η παρέμβαση της ΕΕ ήρθε τελικά μέσω της επιστολής.
Η επιστολή από πλευράς του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και της Προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στον ΓΓ του ΟΗΕ (με κοινοποίηση στους δύο ηγέτες), στάληκε μετά από μια σειρά από τηλεφωνικές συζητήσεις μεταξύ του ΠτΔ, του κ. Κόστα, και του κ. Γκουτέρες, καθώς και με την κ. Φον ντερ Λάιεν. Σε αυτήν, οι Φον ντερ Λάιεν και Κόστα καταγράφουν τις θέσεις της ΕΕ για τη βάση λύσης του Κυπριακού, και για τις προσδοκίες των Βρυξελλών για τον ρόλο που θα πρέπει να έχει η ΕΕ στις προσπάθειες επανέναρξης και μια μελλοντική διαπραγμάτευση.
Ειδικότερα, στην επιστολή Κόστα - Φον ντερ Λάιεν στον κ. Γκουτέρες, οι ηγέτες των δύο ευρωπαϊκών θεσμών σημειώνουν:
- πως η ΕΕ συνεχίζει να στηρίζει συνολική λύση εντός του πλαισίου των ΗΕ, στη βάση ΔΔΟ και των σχετικών ψηφισμάτων του ΣΑ και το κοινοτικό κεκτημένο,
- την εκτίμηση τους για το έργο της Μαρία Άνχελα Ολγκίν ως προσωπικής απεσταλμένης και της συμβολής της στο να υπάρξει μια νέα δυναμική,
- την ελπίδα πως η διευρυμένη συνάντηση της Γενεύης θα έχει ως αποτέλεσμα πρόοδο που να ανοίγει το δρόμο για επίσημες διαπραγματεύσεις, χαιρετίζοντας και το αποτέλεσμα της άτυπης τριμερούς στη Νέα Υόρκη και
- την ετοιμότητα της ΕΕ να διαδραματίσει ενεργό ρόλο και να εντείνει τις προσπάθειες της για στήριξη της διαδικασίας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών.
Πώς φτάσαμε στην επιστολή
Όπως ανέφερε στους δημοσιογράφους ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, μετά το πρωινό Εθνικό Συμβούλιο και την επικοινωνία του με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο ΠτΔ μίλησε τηλεφωνικά με τον Αντόνιο Κόστα, ο οποίος ανέφερε στον κ. Χριστοδουλίδη πως θα μιλούσε με τον ΓΓ του ΟΗΕ.
Στη συνέχεια, σύμφωνα με πληροφορίες για την ενημέρωση που έδωσε ο κ. Κόστα στον κ. Χριστοδουλίδη, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τόνισε στον ΓΓ του ΟΗΕ πως το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, και πως η ΕΕ επενδύει στο να ανοίξει ο δρόμος για λύση. Καθώς και πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συζητά άλλη μορφή λύσης και πως έχει στρατηγικό συμφέρον για τη σταθερότητα της χώρας και της περιοχής. Στη συνέχεια ο ΠτΔ συνομίλησε και με την κ. Φον ντερ Λάιεν, η οποία προχώρησε ένα βήμα παρακάτω στέλνοντας την επιστολή.
Αν και η επιστολή είχε ημερομηνία τις 17/3, η προετοιμασία της καθώς και οι σχετικά επαφές με την ΕΕ έγιναν την προηγούμενη περίοδο, καθώς τέτοιες παρεμβάσεις από τις Βρυξέλλες σε επίπεδο λεκτικού και ουσίας δεν γίνονται σε μια ημέρα.
Αξίζει να σημειωθεί πως την Τρίτη το βράδυ, μετά την ολοκλήρωση της άτυπης συνάντησης στη Γενεύη, ο Αντόνιο Γκουτέρες θα έχει άτυπο δείπνο με τους Κόστα και Φον ντερ Λάιεν στις Βρυξέλλες, ενόψει της συμμετοχής του σε μέρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης. Αν και το δείπνο αυτό, όπως και η παρουσία Γκουτέρες στις Βρυξέλλες, αφορούν όλο το πλέγμα των διεθνών σχέσεων, αναμένεται πως οι τρεις ηγέτες θα αγγίξουν έστω ακροθιγώς και τα όποια αποτελέσματα της Γενεύης.
Δείπνο και επιδόρπιο
Μετά την ολοκλήρωση του δείπνου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μίλησε για κοινωνική συνάντηση των πέντε στην οποία δεν συζητήθηκε το Κυπριακό, καθώς στόχος του ΓΓ του ΟΗΕ ήταν να «σπάσει τον πάγο», ώστε να γίνει την επόμενη η ουσιαστική συζήτηση για τις θέσεις των πλευρών στις διμερείς επαφές και μετά στη συνάντηση όλων των εμπλεκομένων.
Όπως προκύπτει από πληροφορίες αλλά και από τα όσα είπε φεύγοντας ο κ. Τατάρ, η συζήτηση στο δείπνο πράγματι έμεινε στις διεθνείς εξελίξεις. Ωστόσο, πιο ουσιαστική και μόνο λόγω του ότι έγινε, μπορεί να χαρακτηριστεί η συζήτηση που ακολούθησε μετά το δείπνο, ίσως ως επιδόρπιο, μεταξύ του ΠτΔ και του Τούρκου ΥΠΕΞ.
Δεν έγινε ακριβώς γνωστό τι συζητήθηκε μεταξύ Χριστοδουλίδη - Φιντάν, στην οποία βρίσκονταν και οι σύμβουλοί τους, αν και επίσημα αυτό που ειπώθηκε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο ήταν πως ήταν μια κοινωνική συζήτηση. Όμως όπως είναι γνωστό, ο ΠτΔ είχε ξανά την ευκαιρία πρόσφατα να βρεθεί απέναντι στον κ. Φιντάν, για παράδειγμα κατά την σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη Βουδαπέστη τον Νοέμβριο.
Δεύτερη ημέρα
Η δεύτερη και πιο ουσιαστική ημέρα της άτυπης συνόδου ξεκινά με διμερείς συναντήσεις των εμπλεκομένων διαδοχικά με τον ΓΓ του ΟΗΕ, με τις τελευταίες δύο να είναι πρώτα με τον Τούρκο ΥΠΕΞ και τέλος με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη (στις 10:40 τοπική ώρα, 11:40 ώρα Κύπρου). Όπως φαίνεται, τα υπόλοιπα μέρη έχουν την ευκαιρία να έχουν και ξεχωριστές διμερείς, όπως η διμερής συνάντηση του ΠτΔ με τον Βρετανό Υφυπουργό Ευρώπης, Στίβεν Ντάουτι.
Μετά τις διμερείς στο ξενοδοχείο Intercontinental, που αναμένεται να ολοκληρωθούν το μεσημέρι (γύρω στις 11 τοπική ώρα), οι πέντε αντιπροσωπείες θα συναντηθούν στην ολομέλεια της συνόδου που προγραμματίζεται από τις 1 το μεσημέρι μέχρι τις 4 (12 με 3 τοπική ώρα), όπου και θα γίνει η συζήτηση για το ποια μπορούν να είναι τα επόμενα βήματα.
Στη διμερή συνάντηση ΠτΔ - Γκουτέρες, τον Πρόεδρο θα συνοδεύσουν ο ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος, η Υφυπουργός ΕΕ Μαριλένα Ραουνά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τάσος Τζιωνής και ο Ε/Κ διαπραγματευτής Μ. Μενελάου.
Στην ολομέλεια μαζί με τον κ. Χριστοδουλίδη στην αίθουσα θα βρίσκονται οι Μενελάου, Λετυμπιώτης και Ραουνά, καθώς και οι νομικοί σύμβουλοι Αχιλλέας Αιμιλιανίδης και Μαίρη-Ανν Σταυρινίδου.
