ΚΥΠΕ
Αβέβαιες χαρακτηρίζει τις συνθήκες υπό τις οποίες πιθανόν να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις στο κυπριακό, ο αμερικανός αναλυτής Βίνσεντ Μορέλι, σε συμπληρωματική έκθεση για την Κύπρο που εξέδωσε για την Ερευνητική Υπηρεσία του Κογκρέσου, η οποία τα τελευταία 10 χρόνια έχει τον ίδιο τίτλο, «Κύπρος, η επανένωση αποδεικνύεται απατηλή».
Η νέα έκθεση αντικαθιστά προηγούμενη της 2ας Ιανουαρίου 2018 και προσθέτει τις "βουλευτικές εκλογές" στα κατεχόμενα και τις προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Αναφερόμενος στις προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία, σημειώνει ότι και οι δύο υποψήφιοι ήταν περισσότερο από άλλους υπέρ των διαπραγματεύσεων.
«Ο Αναστασιάδης επανέλαβε τάχιστα την ετοιμότητά του να επαναλάβει τις συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και κάλεσε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί να καθίσει μαζί του ανεπίσημα για να συζητήσουν τον δρόμο που θα ακολουθηθεί».
Αναφερόμενος στα αποτελέσματα των "εκλογών", σημειώνει τον συνασπισμό των τεσσάρων κομμάτων που δημιουργήθηκε και εκτιμά ότι το αποτέλεσμα «θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο Ακιντζί ίσως έχει μία περισσότερο υποστηρικτική ‘κυβέρνηση’ για τις θέσεις και τις προσπάθειές του στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν και όταν υπάρξει συμφωνία για να αρχίσουν οι συνομιλίες».
Ο Βίνσεντ Μορέλι επαναλαμβάνει την εκτίμηση που εξέφρασε στην προηγούμενη έκθεσή του, πως αν και ο τελευταίος γύρος διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, τον Ιούλιο του 2017, επικεντρώθηκε, και τελικά κατέρρευσε, πάνω στα ευαίσθητα θέματα των επιπέδων των τουρκικών στρατευμάτων και των εγγυήσεων ασφαλείας, μερικοί θεωρούν ότι αυτά τα ζητήματα δεν είναι κεντρικά για το κατά πόσο και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να κυβερνούν μαζί σε μια ομοσπονδιακή δομή, μετά από έναν τόσο παρατεταμένο πολιτικό διαχωρισμό.
«Κάποιοι πιστεύουν ότι εάν οι διαπραγματεύσεις τελικά επαναληφθούν, οι δύο πλευρές ίσως θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν να επιλύσουν τα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης για να αμβλύνουν το αυξανόμενο ερώτημα του πόσο κοντά κατ’ ακρίβεια ήταν οι δύο πλευρές για να συμφωνήσουν στο πώς θα κυβερνήσουν ένα ενοποιημένο νησί και να αντικρούουν την αξιολόγηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, για τις συνομιλίες, ότι "δεν ήταν εφικτό το σπάσιμο του αδιεξόδου λόγω δυσπιστίας και έλλειψης πολιτικής βούλησης"».
Ο Αμερικανός αναλυτής προσθέτει πως εάν επιτευχθεί συμφωνία για τη διακυβέρνηση, μια άλλη διεθνής διάσκεψη για την ασφάλεια που θα συγκληθεί από τον ΟΗΕ μπορεί να είναι πιο επιτυχημένη αυτή τη φορά, για την αντιμετώπιση των δύσκολων θεμάτων των εγγυήσεων ασφάλειας και των στρατευμάτων.
«Οι διαφορές σε αυτά τα ζητήματα έχουν καταστεί υπερβολικά υψηλό εμπόδιο για να αποτελέσουν την αφετηρία για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων», γράφει ο κ. Μορέλι.
Σημειώνει επίσης την εκδηλωθείσα πρόθεση από το Μουσταφά Ακιντζί να συναντηθεί ανεπίσημα με τον Αναστασιάδη για να προσπαθήσει να προσδιορίσει τι ακριβώς θέλει να διαπραγματευτεί ο Αναστασιάδης και πόσο καιρό θα μπορούσε αυτό να να πάρει.
«Ο κ. Ακιντζί είπε ότι οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να επαναληφθούν υπό τις ίδιες παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών που υπήρχαν πριν από την κατάρρευση των συνομιλιών. Πιστεύει ότι αυτές οι παράμετροι είχαν μικρή απόδοση. Είναι ασαφές, πέρα από τον καθορισμό προθεσμίας για τις συνομιλίες, εάν το νέο "πλαίσιο" που προβάλλει ο Ακιντζί σημαίνει μια απλή αναθεώρηση και δημόσια συμφωνία για το πώς οι δύο πλευρές ορίζουν μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδιακή λύση ή εάν ο Ακιντζί έχει αρχίσει να μετατοπίζεται προς μία προσέγγιση "συνομοσπονδίας". Δεν είναι επίσης σαφές εάν η πρόσφατη και συχνότερη πλέον συζήτηση για λύση δύο κρατών αποκτά βαρύτητα στον βορρά ή είναι απλά ένα σημείο συζήτησης».
Η έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής του Κογκρέσου σημειώνει ο Ακιντζί και η "κυβέρνηση" σχεδιάζουν να καθίσουν με την Αγκυρα για να συζητήσουν το πώς θα προχωρήσουν οι συνομιλίες κι αυτόν μάλλον θα γίνει μετά τη συνάντηση Ακιντζί – Αναστασιάδη.
«Το αποτέλεσμα των συζητήσεων του Ακιντζί με τον Αναστασιάδη και στη συνέχεια με την Άγκυρα θα καθορίσει πιθανώς εάν και πότε θα ξεκινήσει και πάλι ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο Οζντίλ Ναμί παραιτήθηκε από διαπραγματευτής και ο Ακιντζί δεν φαίνεται έτοιμος να διορίσει νέο διαπραγματευτή μπορεί να υποδηλώνει ότι η επανάληψη των συνομιλιών θα μπορούσε να καθυστερήσει για κάποιο χρονικό διάστημα».
«Η κυβέρνηση Τραμπ υποσχέθηκε να υποστηρίξει τις διαπραγματεύσεις με στόχο τη διευθέτηση. Επίσης εξέφρασε την υποστήριξή της στο δικαίωμα της Δημοκρατίας να ερευνήσει για ενεργειακούς πόρους στα χωρικά της ύδατα, θέμα το οποίο άρχισε να θερμαίνεται ξανά μέσα στο 2018, καθώς η Τουρκία επέκρινε τις νέες ενεργειακές έρευνες στα ανοιχτά της νότιας ακτής της Κύπρου».
Μάλιστα, στις εκτιμήσεις της έκθεσης, ο Βίνσεντ Μορέλι θεωρεί ότι η έναρξη της διαμάχης μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αγκυρας για τις ενεργειακές έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο στην έναρξη των συνομιλιών.
Σε σχετική παράγραφο στα ενεργειακά αναφέρει ότι οι έρευνες που πραγματοποίησε το καλοκαίρι η Total, παρά τις NAVTEX που εκδόθηκαν, ολοκληρώθηκαν χωρίς περιστατικά. Σημειώνει ωστόσο την παρεμπόδιση της μετακίνησης του σκάφους SAIPEM 12000 στο τεμάχιο 3 από τουρκικά πολεμικά.
«Οι Ελληνοκύπριοι, με την υποστήριξη της ΕΕ και άλλων, αντέδρασαν αρνητικά στη δραστηριότητα της Τουρκίας. Πολλοί υπενθύμισαν ότι ο Αναστασιάδης είχε χρησιμοποιήσει παρόμοιες ενέργειες από την Τουρκία στο παρελθόν ως λόγο αναστολής των διαπραγματεύσεων. Δεν είναι σαφές εάν αυτό το τελευταίο περιστατικό θα επηρεάσει την πρόσκληση του Αναστασιάδη να καθίσει μαζί με τον Ακιντζί για να συζητήσουν την επανάληψη των διαπραγματεύσεων», προσθέτει η έκθεση Μορέλι..
