Σε «πανδημία» εξελίχθηκε η στεγαστική κρίση

Από το Ανκορατζ μέχρι το Αμστερνταμ, πολλές ανεπτυγμένες ακόμη και αναδυόμενες οικονομίες αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή στεγαστική κρίση: η προσφορά κατοικιών δεν ανταποκρίνεται στη ζήτηση, εκτοξεύοντας τις τιμές των κατοικιών σε επίπεδα που είναι πλέον απρόσιτα ακόμη και για οικογένειες μεσαίου εισοδήματος.

Το ζήτημα της μη προσιτής ή ανεπαρκούς στέγασης απασχολεί όλο και περισσότερο τους πολιτικούς, καθώς η στεγαστική κρίση είναι πλέον παγκόσμια, το κόστος έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία 10-20 χρόνια, ενώ μια γενιά νέων ενηλίκων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης βλέπει να εξανεμίζονται οι προοπτικές της να αποκτήσει σπίτι, επιβαρύνεται από τα τσουχτερά ενοίκια και στρέφει την πλάτη στην πολιτική. Αυτό υποκινεί εκκλήσεις για δράση. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε να διορίσει τον πρώτο επίτροπο Στέγασης της Ε.Ε. και έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την αναθεώρηση βασικών κανόνων, ώστε η Ευρώπη να μπορέσει να επιδοτήσει ευρύτερα την κατασκευή κατοικιών. Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις, υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία, υποσχέθηκε βοήθεια σε όσους αγοράζουν για πρώτη φορά σπίτι. Και ο Ρεπουμπλικανός αντίπαλός της, ο τέως πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, απέδωσε τη στεγαστική κρίση στους παράτυπους μετανάστες και υποσχέθηκε απελάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Στην Κίνα, για να διευκολύνουν την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος και να τονώσουν την κατανάλωση, οι Αρχές θα επιτρέψουν την αναχρηματοδότηση στεγαστικών ύψους 5,4 τρισ. δολαρίων. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι ιδιοκτήτες κατοικιών θα μπορούν να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους με τους τρέχοντες δανειστές τους πριν από τον Ιανουάριο, όταν οι τράπεζες συνήθως ανατιμούν τα στεγαστικά δάνεια, ενώ θα τους επιτραπεί επίσης –για πρώτη φορά μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση– να διαπραγματευθούν με διαφορετική τράπεζα, σύμφωνα με το Bloomberg. Ενώ τα χαμηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων θα έπλητταν την κερδοφορία των κρατικών κινεζικών τραπεζών, οι Αρχές αντιμετωπίζουν νέα πίεση για να ανακόψουν την επιβράδυνση της μεγαλύτερης οικονομίας της Ασίας λόγω της κρίσης στον κλάδο των ακινήτων.

Παραμένει άγνωστο, βέβαια, εάν οι παραπάνω προσεγγίσεις θα ήταν αποτελεσματικές ή ακόμη και εφικτές – και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα ήταν δύσκολο να λυθεί άμεσα το πρόβλημα της απρόσιτης στέγασης που έχει δημιουργηθεί εδώ και χρόνια. «Πιστεύω ότι έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η στεγαστική κρίση διαρρηγνύει τους κοινωνικούς δεσμούς», προειδοποιεί ο Γκλεν Κέλμαν, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ακινήτων Redfin.

Το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί από τα υψηλά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών, τα οποία επιστράτευσαν αξιωματούχοι σε όλο τον κόσμο για να αντιμετωπίσουν τον υψηλό πληθωρισμό. Ως αποτέλεσμα έγινε ακόμη πιο ακριβό για τους δανειολήπτες να αγοράσουν σπίτι και για τους κατασκευαστές να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή νέων κατοικιών. Πλέον, οι κεντρικές τράπεζες σε πολλές οικονομίες μειώνουν τα επιτόκια ή ετοιμάζονται να το κάνουν άμεσα. Η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας μειώνουν ήδη το κόστος δανεισμού και ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ άφησε να εννοηθεί πρόσφατα ότι θα προχωρήσει σε μειώσεις τον Σεπτέμβριο, γεγονός ωστόσο που δύσκολα θα αποτελέσει πανάκεια για τη στεγαστική κρίση. Οι ειδικοί προειδοποιούν επίσης ότι οι μακροχρόνιες τάσεις της αγοράς, όπως το υψηλό κόστος εργασίας, τα ακριβότερα υλικά και οι κανονισμοί που περιορίζουν τον ρυθμό και το εύρος των κατασκευών, θα παραμείνουν τροχοπέδη. Για την 38χρονη Μίρα Γκάλαχερ από το Ανκορατζ, μία οικονομική ερευνήτρια που περιμένει το τρίτο της παιδί, η αγορά σπιτιού θα ήταν ένα βήμα σταθερότητας για την οικογένειά της. Αλλά ακόμη και με εξαψήφιο εισόδημα και σταθερές θέσεις εργασίας, η ίδια και ο σύζυγός της δυσκολεύονται να αποκτήσουν σπίτι. «Δεν μπορείς να νιώσεις ασφάλεια και αυτό επηρεάζει τα πάντα», σημειώνει.

Η απογοήτευση των Γκάλαχερ είναι κοινός τόπος σε πολλές περιοχές του κόσμου. Οι ψηφοφόροι στην Ιρλανδία, λόγου χάρη, βλέπουν όλο και περισσότερο την οικονομικά προσιτή στέγαση ως κορυφαίο πολιτικό ζήτημα, οι συζητήσεις για την προσιτή στέγαση μαίνονται στον Καναδά, ενώ στην Ολλανδία έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις.

Ωστόσο, ορισμένοι στον κλάδο βλέπουν λόγους ελπίδας, ακόμη και αν αυτό δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τα χαμηλότερα επιτόκια. Ο Αντριου Μίκουλα από το Pioneer Institute θεωρεί ότι οι πολιτικοί, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, θα μπορούσαν να ανταποκριθούν περισσότερο στο στεγαστικό πρόβλημα τώρα που συμπιέζει και τα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης. «Δεν είναι πια μόνο οι φτωχοί εργαζόμενοι, ιδίως σε μέρη όπως η Βοστώνη, που νιώθουν την πίεση. Και αυτό διευρύνει τον αριθμό των ανθρώπων που επενδύουν στην επίλυση του ζητήματος», καταλήγει.

Πηγή: New York Times, Bloomberg