Χρύσα Λιάγγου
Σε προσωρινό «πάγωμα» πληρωμών προς τη Νexans προχώρησε ο ΑΔΜΗΕ λόγω της παρατεταμένης αβεβαιότητας σε σχέση με την πορεία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου. «Ο ελέφαντας στο δωμάτιο» δεν είναι άλλος από τον γεωπολιτικό παράγοντα, ο οποίος δεν έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα την έξοδο του ερευνητικού πλοίου που έχει ναυλώσει η Νexans στα διεθνή ύδατα. Ετσι, δεν προχωρούν οι απαραίτητες έρευνες βυθομέτρησης για την πόντιση του υποβρύχιου καλωδίου.
Οι έρευνες στα διεθνή ύδατα, στη γραμμή Κάσου – Καρπάθου διακόπηκαν τον περασμένο Ιούλιο έπειτα από ένα επεισόδιο 40 ωρών και την παρουσία πέντε τουρκικών πολεμικών πλοίων. Εκτοτε δεν έχουν επανεκκινήσει, με την Αθήνα να εμφανίζεται το τελευταίο διάστημα συγκρατημένη ως προς την ανάληψη του σχετικού ρίσκου.
Δεν μπορεί να είναι βέβαιη ότι θα έχει τη στήριξη των ΗΠΑ λόγω των απρόβλεπτων κινήσεων διεθνώς του προέδρου Τραμπ. Επίσης, δεν θεωρείται δεδομένη ούτε η στήριξη του Παρισιού, λόγω της εμπλοκής στο έργο της Nexans και του ενδιαφέροντος για είσοδο και δεύτερης γαλλικής εταιρείας, της Meridiam. Οι διεθνείς εξελίξεις έχουν αλλάξει τις προτεραιότητες του Γάλλου προέδρου Μακρόν.
Το θολό τοπίο έχει ενισχύσει τις ανησυχίες της γαλλικής Νexans που έχει αναλάβει την κατασκευή και πόντιση του υποβρύχιου καλωδίου έναντι 1,4 δισ. ευρώ αλλά και του ΑΔΜΗΕ που έχει πληρώσει μέχρι σήμερα στη γαλλική εταιρεία περί τα 200 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της μεταξύ τους σύμβασης.
Στις 28 Φεβρουαρίου ο ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, θα έπρεπε να καταβάλει στη Nexans εκκρεμείς δόσεις ύψους 70 εκατ. ευρώ, αλλά προκειμένου να περιορίσει την έκθεσή του έως ότου να υπάρξει μια θετική εξέλιξη, προχώρησε σε προσωρινό «πάγωμα» πληρωμών. Η απόφαση, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ελήφθη σε συνεννόηση με τη Nexans, έτσι ώστε το «πάγωμα» των πληρωμών να μην προκαλέσει και αναστολή εργασιών παραγωγής του καλωδίου από πλευράς της κατασκευάστριας εταιρείας.
«Η πορεία του έργου είναι συνάρτηση επίλυσης θεμάτων που είναι ανοιχτά και δεν εξαρτώνται από τον ΑΔΜΗΕ και τη Nexans. Είναι μια λογική κίνηση από πλευράς του ΑΔΜΗΕ, ο οποίος θέλει να είναι καλυμμένος για να προχωρήσει. Να περιορίσει την έκθεσή του», αναφέρουν αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες στην «Κ».
Από τις αποφάσεις της Αθήνας, σε σχέση με τις έρευνες βυθού στα διεθνή ύδατα θα κριθεί και το κατά πόσον και για ποιο διάστημα η προφορική αυτή εμπορική συμφωνία θα παραμείνει σε ισχύ ή θα εξελιχθεί σε οριστική ρήξη, με απρόβλεπτες συνέπειες για τον ΑΔΜΗΕ, στην περίπτωση που η γαλλική εταιρεία ενεργοποιήσει ρήτρες.
Σε μια τέτοια εξέλιξη ο ΑΔΜΗΕ πέραν των διεκδικήσεων της Nexans θα κληθεί να επιστρέψει στην Ε.Ε. ποσό περί τα 160 εκατ. ευρώ που εκταμίευσε από την επιχορήγηση των 657 εκατ. ευρώ που έχει εγκρίνει για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου. Ο τελικός λογαριασμός ενός οριστικού ναυαγίου που θα προκύψει για λόγους εκτός ευθύνης του φορέα υλοποίησης, θα μεταφερθεί σε καταναλωτές και φορολογούμενους.
Νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο πλαίσιο της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου, προβλέπει ότι στην περίπτωση που το έργο «καθυστερήσει ή ματαιωθεί εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων εκτός του ελέγχου, ευθύνης και υπαιτιότητας του φορέα υλοποίησης και των συμβαλλόμενων με αυτόν προμηθευτών και αναδόχων», ο φορέας υλοποίησης, δηλαδή ο ΑΔΜΗΕ, ανακτά ποσοστό 13% του συνόλου των επενδυτικών και λειτουργικών δαπανών που έχουν πραγματοποιηθεί, ώστε αθροιστικά το ποσό που ανακτά από την Ελλάδα να ανέρχεται σε 50%.
Το επιπλέον αυτό ποσοστό (13%) θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό και δεν θα επιβαρύνει τους Ελληνες καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος, από τους οποίους με απόφαση της ΡΑΑΕΥ θα ανακτηθεί το 37% των δαπανών. Η ίδια ρύθμιση παρείχε κάλυψη στον ΑΔΜΗΕ για την αποπληρωμή εκκρεμούς δόσης στη Nexans ύψους 26.800.000 ευρώ. Η αίσθηση πάντως που επικρατεί στην κυβέρνηση είναι ότι τα πράγματα δεν θα φτάσουν στα άκρα. «Η Nexans δεν θα τραβήξει το σχοινί», λένε χαρακτηριστικά κυβερνητικά στελέχη, τα οποία συναντήθηκαν προσφάτως στην Αθήνα με εκπροσώπους της γαλλικής εταιρείας, που εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους σχετικά με τις καθυστερήσεις στις έρευνες βυθού.
