Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
«Παγωμένα» πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων (assets) υπάρχουν στην Κύπρο, από τα συνολικά 300 δισεκατομμύρια «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που υπάρχουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Τα πλείστα χρήματα εκ των 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ δεν βρίσκονται στην πραγματικότητα επί κυπριακού εδάφους, καθώς κάτω από 1% βρίσκονται σε μετρητά στην Κύπρο και κάτω από 2% εξ αυτών συναντώνται σε περιουσιακά στοιχεία. Κατακερματίζοντας το 1,2 δισ. ευρώ «παγωμένων assets», 901 εκατομμύρια ευρώ τα διαχειρίζονται funds και ΚΕΠΕΥ και 307 εκατομμύρια από Εταιρείες Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών, τα οποία όπως είναι ξεκάθαρο, βρίσκονται στην πλειονότητά τους σε αποθετήρια εκτός Κύπρου.
Στο πλαίσιο παρουσίασης του απολογισμού της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς της Κύπρου για το 2024 και τους στόχους για το 2025, ο πρόεδρος της ΕΚΚ, κ. Γιώργος Θεοχαρίδης, σχολίασε πως το Τμήμα Παρεμπόδισης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες εντός του 2024, πραγματοποίησε ή και ολοκλήρωσε περίπου 90 επιτόπιους και εξ αποστάσεως θεματικούς ελέγχους σε εποπτευόμενες οντότητες με σκοπό την αξιολόγηση της επάρκειας και της καταλληλόλητας των σχετικών πολιτικών, ελέγχων και διαδικασιών που εφαρμόζουν για την αποτελεσματική διαχείριση και περιορισμό των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Μεταξύ αυτών, όπως υπέδειξε, περιλαμβάνονταν θεματικοί έλεγχοι για την αξιολόγηση του τρόπου χρήσης συστημάτων από τις εποπτευόμενες οντότητες για τον εντοπισμό/screening προσώπων που είναι υπό Κυρώσεις/Περιοριστικά Μέτρα, για τις επιχειρηματικές σχέσεις με πρόσωπα που υπόκεινται σε Περιοριστικά Μέτρα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας και για συναλλαγές μεταφοράς ρωσικών κινητών αξιών στη Ρωσία «Forced Transfers» που έχουν διενεργηθεί από φυσικά και νομικά πρόσωπα στην Κύπρο. Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας και της σχετικής απόφασης του Συμβουλίου της ΕΚΚ, το Τμήμα απέστειλε στην Αστυνομία για περαιτέρω διερεύνηση στοιχεία για συναλλαγές «Forced Transfers» και ενημέρωσε το υπουργείο Οικονομικών.
Τον αριθμό των συγκεκριμένων υποθέσεων που στάληκαν στην Αστυνομία για περαιτέρω διερεύνηση δεν είχε διαθέσιμο ο κ. Θεοχαρίδης, ωστόσο εξήγησε ότι, όπου έχει καταγραφεί προσπάθεια διαγραφής ρωσικών περιουσιακών στοιχείων από αποθετήρια στην Ευρώπη και μεταφοράς τους σε αποθετήρια στη Ρωσία, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς υπέδειξε τις περιπτώσεις αυτές στην Αστυνομία για περαιτέρω διερεύνηση.
Προχωράμε στο AML
Το Τμήμα Παρεμπόδισης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες διενήργησε έλεγχο σε 510 Ετήσιες Εκθέσεις των Λειτουργών Συμμόρφωσης και των Εκθέσεων Εσωτερικού Ελέγχου, που υποβάλλουν στην ΕΚΚ για θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και των σχετικών πρακτικών των Διοικητικών Συμβουλίων, που υπέβαλαν οι ΚΕΠΕΥ, Εταιρείες Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών και Διαχειριστές Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων και Πάροχοι Υπηρεσιών σε Κρυπτοπεριουσιακά Στοιχεία.
Στην ομιλία του απολογισμού της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς της Κύπρου ο κ. Θεοχαρίδης, υπογράμμισε πως, τo 2024, δημοσιεύτηκε η 3η Έκθεση Αξιολόγησης Προόδου, από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων MONEYVAL, αναφορικά με την αξιολόγηση της τεχνικής συμμόρφωσης της Κύπρου σε σχέση με την καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες και Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας (AML/CFT). Όπως είπε, η αναβάθμιση της αξιολόγησης για τη Σύσταση 15 από «εν μέρει συμμορφούμενη» (Partially Compliant - PC) σε «συμμορφούμενη σε μεγάλο βαθμό» (Largely Compliant - LC), αντικατοπτρίζει τη σημαντική πρόοδο που έγινε και τα μέτρα που υιοθέτησε η ΕΚΚ και οι άλλες Αρχές για την παρεμπόδιση και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στον τομέα των κρυπτο-περιουσιακών στοιχείων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, τον Οκτώβριο του 2024, άρχισε η διαδικασία της 4ης αξιολόγησης από την Επιτροπή Moneyval, στην οποία περιλαμβάνεται και η πρόοδος της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη Σύσταση 15, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025.
Ρυθμιστικές αλλαγές το 2025
Το 2025 καθώς και τα επόμενα έτη θα τεθεί σε εφαρμογή σειρά σημαντικών ρυθμιστικών αλλαγών, μέσω ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών, οι οποίοι αναμένεται να ενισχύσουν το εποπτικό πλαίσιο που διέπει τις επενδυτικές υπηρεσίες από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου. Συγκεκριμένα, αναμένονται αλλαγές μεταξύ άλλων σε AML Package, ESAP, EU Sustainability Framework, AIFMD II, FIDA, MiFIR Review, EMIR Refit και Retail Investment Strategy.
Εντός του 2025, θα επικαιροποιηθεί και το AML Εποπτικό Πλαίσιο βασισμένο στη Διαχείριση Κινδύνων στη βάση των νέων κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Επιπλέον, για το 2025 αναμένεται να δοθεί έμφαση στην εφαρμογή του Κανονισμού για την Ψηφιακή Επιχειρησιακή Ανθεκτικότητα (DORA) και του Κανονισμού για τις Αγορές Κρυπτο-στοιχείων (MiCA), καθώς και σε νέες θεματικές πρωτοβουλίες που αφορούν, μεταξύ άλλων, την τεχνητή νοημοσύνη (AI), τα άτομα επιρροής (FinFluencers) και το copy trading (προσομοίωση πετυχημένων συναλλαγών από έμπειρους επενδυτές).
Καμπάνες 2,76 εκατ.
Το 2024 από τους εποπτικούς ελέγχους επιβλήθηκαν διοικητικές κυρώσεις περίπου 2,76 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,12 εκατ. ευρώ ήταν σε ΚΕΠΕΥ. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν επιβληθεί διοικητικές κυρώσεις ύψους 7,82 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6,3 εκατ. ευρώ ήταν σε ΚΕΠΕΥ για παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας. Όπως διευκρίνισε ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, όλα τα ποσά κατατίθενται στο Πάγιο Ταμείο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πέραν των προστίμων και των συμβιβασμών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προχώρησε στην επιβολή και άλλων εποπτικών μέτρων. Συγκεκριμένα, σε 321 περιπτώσεις ζητήθηκε η λήψη διορθωτικών μέτρων. Επιπρόσθετα, η ΕΚΚ υπέδειξε σε πέραν των 70 εποπτευόμενων οντοτήτων τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, για την πλήρη συμμόρφωσή τους με τις πρόνοιες του Νόμου και της Οδηγίας για θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ενώ προχώρησε σε κλήση παραστάσεων σε 6 περιπτώσεις.
Περαιτέρω, έγινε ανάκληση ή και αναστολή άδειας λειτουργίας σε 7 περιπτώσεις ΚΕΠΕΥ, ενώ άλλες 2 περιπτώσεις αφορούσαν ανάκληση της άδειας λειτουργίας ΚΟΕΕ.
Επίσης, για 7 εκδότες η ΕΚΚ αποφάσισε όπως ζητήσει από το Συμβούλιο του ΧΑΚ την αναστολή της διαπραγμάτευσης των κινητών αξιών τους στις ρυθμιζόμενες αγορές ΧΑΚ, μέχρι τη συμμόρφωσή τους με τις συνεχείς τους υποχρεώσεις ή μέχρι συγκεκριμένη ημερομηνία που τέθηκε από την ΕΚΚ.
Το 2024, αποστάληκαν 9 υποθέσεις στον γενικό εισαγγελέα της Δημοκρατίας για να αποφανθεί, κατά πόσο προκύπτουν ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα εκ μέρους εταιρειών ή φυσικών προσώπων.
Το 2024 εκδόθηκε επίσης σημαντικός αριθμός προειδοποιήσεων προς το επενδυτικό κοινό για διαδικτυακούς τόπους που δεν ανήκουν σε οντότητα η οποία κατέχει άδεια λειτουργίας για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών ή/και την άσκηση επενδυτικών δραστηριοτήτων από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
