Της Δωρίτας Γιαννακού
Νέο φορολογικό πλαίσιο με επίκεντρο την ευημερία των νοικοκυριών και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων επεξεργάζεται η ομάδα έργου του φορολογικού μετασχηματισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» στις 26 Φεβρουαρίου το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου στο οποίο έχει ανατεθεί η ετοιμασία του έργου, πρόκειται να παρουσιάσει το φορολογικό προτεινόμενο πλαίσιο με στόχο την ανταλλαγή απόψεων με τους επαγγελματικούς φορείς και εμπλεκόμενους οργανισμούς. Όπως πληροφορούμαστε, η 15 μελής ομάδα έργου του ΚΟΕ έχει ήδη πραγματοποιήσει διμερείς επαφές με 60 συνολικά επαγγελματικούς φορείς και συνδέσμους στο πλαίσιο της διαβούλευσης. Το έργο του φορολογικού μετασχηματισμού της Κύπρου, που αποτελείται από 16 φάσεις μέχρι να λάβει την τελική του μορφή άρχισε από τον Σεπτέμβριο του 2023 και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2025 με την τελική διαμόρφωση των νομοθετημάτων συμπεριλαμβανομένης της απαραίτητης διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς, όπως επίσης και με τις εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις, και κατάθεση στο Υπουργικό Συμβούλιο και στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Πρόθεση του ΚΟΕ είναι όπως το τελικό αποτέλεσμα της μεγαλεπήβολης φορολογικής μεταρρύθμισης να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες όλων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση θα είναι ευρεία και θα καλύψει το πλαίσιο της εταιρικής φορολογίας, της φορολογία εισοδήματος, φόρου κεφαλαιουχικών κερδών, άλλες μορφές φορολογίας, τέλη χαρτοσήμων (stamp duties) καθώς και την απλοποίηση του φορολογικού συστήματος. Εξάλλου, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και γενικότερα οι στόχοι και οι δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και στο Όραμα 2035 καθώς και οι φορολογικές τάσεις στην ΕΕ αλλά και σε διεθνές επίπεδο θα είναι στο επίκεντρο του φορολογικού μετασχηματισμού.
Οι πυλώνες
Οι εισηγήσεις της ομάδας έργου που αποτελείται από ακαδημαϊκούς, εμπειρογνώμονες σε φορολογικά θέματα και λειτουργούς φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών εστιάζονται σε 2 πυλώνες, τα φυσικά πρόσωπα δηλαδή τα νοικοκυριά και τα νομικά πρόσωπα δηλαδή τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, το βασικό συστατικό της φορολογικής μεταρρύθμισης που βρίσκεται στα σκαριά είναι η μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Κύρια επιδίωξη του έργου «Ολοκληρωμένος Φορολογικός Μετασχηματισμός» είναι η παρουσίαση εισηγήσεων για τη δημιουργία ενός νέου φορολογικού συστήματος το οποίο θα έχει θετικές επιδράσεις στην οικονομική μεγέθυνση και απασχόληση και ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών, τη δικαιότερη κατανομή του εθνικού εισοδήματος, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο Μακροχρόνιας Στρατηγικής Ανάπτυξης της Κύπρου. Επιπλέον, στη όλη διαδικασία θα προσμετρώνται και οι δυνητικές επιδράσεις της φορολογικής μεταρρύθμισης, μεταξύ άλλων, στην ανταγωνιστικότητα της, στις εισοδηματικές ανισότητες, και στη μετάβαση στην πράσινη και ψηφιακή οικονομία.
Σύμφωνα με το ΚΟΕ το έργο θα είναι απλό, διαφανές, αποτελεσματικό και κοινωνικά δίκαιο στηρίζοντας ταυτόχρονα την καινοτομία, την παραγωγικότητα της οικονομίας και τη μετάβαση προς την πράσινη και ψηφιακή οικονομία.
Επίδραση στην ευημερία των νοικοκυριών
Οι εισηγήσεις που έχουν διαμορφωθεί προωθούν την παροχή αντισταθμιστικών μέτρων που θα μετριάσουν τη μείωση στην ευημερία των νοικοκυριών και ιδιαίτερα των ευάλωτων όπως μας έχει επισημανθεί από την επικεφαλής της ομάδας έργου και διευθύντρια του ΚΟΕ Έλενα Ανδρέου. Η κ Ανδρέου επισήμανε ότι όλες οι επιπτώσεις πιθανών φορολογικών μεταρρυθμίσεων σταθμίστηκαν με βάση το αντίκτυπο τους στην οικονομία. Οι ουσιώδεις παράμετροι που θα αποτελούν την όλη φιλοσοφία του εκσυγχρονισμού του φορολογικού συστήματος θα είναι, μεταξύ άλλων, η μείωση του διοικητικού βάρους για τους φορολογούμενους πολίτες και τις επιχειρήσεις και η παροχή δικαιότερης ανακατανομής του φορολογικού βάρους, σημειώνει η επικεφαλής του έργου.
Επιχειρήσεις και προσέλκυση επενδύσεων
Η φορολογική μεταρρύθμιση προσδίδει μεγάλη βαρύτητα στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των κυπριακών επιχειρήσεων και επιδιώκει να διορθώσει ανισορροπίες που επικρατούσαν με βάση το σημερινό πλαίσιο. Την ίδια ώρα, όπως μας τονίστηκε προσανατολίζεται στη διατήρηση του ευνοϊκού επενδυτικού φορολογικού πλαισίου με άμεση επιδίωξη την επιτάχυνση της προσέλκυσης των ξένων επενδύσεων στη χώρα.
Οι πολιτικές
Σύμφωνα με την ομάδα έργου, οι μεταρρυθμίσεις περιστρέφονται κυρίως στην προώθηση των επενδύσεων και γενικότερα φορολογικών πολιτικών που να μειώνουν το επιχειρηματικό ρίσκο και να ενθαρρύνουν τη χρηματοδότηση ή τη ανάληψη επενδύσεων σε έρευνα και καινοτομία (R&D). Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, και η μείωση του φορολογικού κόστους (compliance cost) που με τη σειρά του ενθαρρύνει τη καινοτομία, επενδύσεις και ανταγωνιστικότητα. Παράλληλα, λήφθηκε υπόψη η μετακύληση μέρους του φορολογικού βάρους από την εργασία σε άλλες μορφές φορολογίας, όπως σε κατανάλωση, πράσινη φορολογία, ακίνητη ιδιοκτησία, με στόχο την ενθάρρυνση της απασχόλησης. Ψηλά στους στόχους της ομάδας έργου για τη φορολογική μεταρρύθμιση είναι και ο περιορισμός της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής. Ο γενικότερος σχεδιασμός στοχεύει σε ένα μείγμα φορολογικής πολιτικής που να λαμβάνει συνολικά υπόψη την αποτελεσματικότητα, τις αναδιανεμητικές επιδράσεις, καθώς και τα θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και διοικητικού κόστους.
Οι βέλτιστες πρακτικές
Πέραν από τις εισηγήσεις όλων των εμπλεκομένων οικονομικών και κοινωνικών φορέων και των εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων για την τελική διαμόρφωση των εισηγήσεων της, η ομάδα έργου μελέτησε επιτυχημένα παραδείγματα φορολογικών συστημάτων της Ευρώπης προκειμένου να αντλήσει παραδείγματα και βέλτιστες πρακτικές. Πιο συγκεκριμένα, μελετήθηκαν οικονομετρικές μέθοδοι και φορολογικά μοντέλα άλλων Ευρωπαϊκών κρατών και κατόπιν πραγματοποιήθηκε σχετική ανάλυση των μακροοικονομικών και φορολογικών τάσεων διεθνώς. Το ΚΟΕ ετοίμασε μάλιστα και σχετική έκθεση αντικτύπου όπου κοστολογούνται όλες οι πιθανές επιπτώσεις της προτεινόμενης μεταρρύθμισης.
Το ΚΟΕ
Το ΚΟΕ είναι ένα ανεξάρτητο Κέντρο Οικονομικών εφαρμοσμένης επιστημονικής έρευνας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου που ασχολείται με θέματα οικονομικής πολιτικής που αφορούν την Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνεργάζεται με διεθνείς φορείς. Διαθέτει την επιστημονική γνώση και εμπειρία και συνδυάζει μια πολυσύνθετη ομάδα από ακαδημαϊκό προσωπικό στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, εμπειρογνώμονες στο ΚΟΕ, καθώς και ένα δίκτυο από συνεργάτες και οργανισμούς στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, έχει την απαραίτητη εμπειρία, αφού έχει αναλάβει μεγάλα έργα για το κράτος καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση – ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η μελέτη αντικτύπου του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την Κύπρο.
