Σταύρος Ιωαννίδης
Στον αέρα βρίσκεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου καθώς, παράλληλα με το πάγωμα των πληρωμών του ΑΔΜΗΕ προς τη γαλλική εταιρεία Nexans που έχει αναλάβει την κατασκευή και πόντιση του καλωδίου, έγινε γνωστό πως τα δύο ιταλικά πλοία που εκτελούσαν τις έρευνες σε χωρικά και διεθνή ύδατα ανάμεσα στην Κρήτη και την Κύπρο, επιστρέφουν στην Ιταλία χωρίς να έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες τους.
Οι εξελίξεις στο θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης αναμένεται να απασχολήσουν τη συνάντηση που θα έχουν το Σάββατο ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
Τουρκικές αντιδράσεις
Τα ερευνητικά «NG Worker» και «Ievoli Relume» είχαν δεχτεί παρενόχληση μέσω ασυρμάτου από τουρκική κορβέτα, όταν πριν από λίγες εβδομάδες επιχείρησαν να διεξαγάγουν έρευνες σε θαλάσσια περιοχή βορειοανατολικά της Κρήτης, ενώ το καλοκαίρι η Τουρκία με έναν στολίσκο πολεμικών πλοίων εμπόδισε τις εργασίες των δύο πλοίων σε διεθνή χωρικά ύδατα νοτίως της Κάσου.
Προς το παρόν δεν είναι γνωστό εάν τα ερευνητικά πλοία θα επιστρέψουν στο λιμάνι του Ηρακλείου, το οποίο αποτελούσε την προσωρινή τους βάση. Η σύμβαση του ΑΔΜΗΕ για τη ναύλωση των δύο ερευνητικών έληξε πριν από λίγες ημέρες και δεν ανανεώθηκε, καθώς δεν είναι σαφές αν οι έρευνες θα συνεχιστούν. Εξάλλου, μέχρι στιγμής δεν έχει εκδοθεί κάποια NAVTEX από την υδρογραφική υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού. Σύμφωνα, μάλιστα, με την ιστοσελίδα Marine Traffic, το «NG Worker» βρίσκεται ήδη στην Ιταλία, ενώ το «Ievoli Relume», ύστερα από ένα σύντομο πέρασμα από τη Λεμεσό για συντήρηση, πλέει νότια της Κορώνης με κατεύθυνση το λιμάνι της Μεσίνα.
Προβληματισμός
Παρά τις διαβεβαιώσεις Ελλήνων αξιωματούχων ότι οι έρευνες για την πόντιση καλωδίου θα συνεχιστούν όσο και αν αντιδρά η Τουρκία, η Αθήνα δείχνει να επανεξετάζει τη στάση της, καθώς το γεωπολιτικό περιβάλλον έχει αλλάξει μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και πλέον η στήριξη των Αμερικανών αλλά και των Γάλλων στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου δεν θεωρείται δεδομένη.
Επιπλέον, η συνέχιση των ερευνών στο τμήμα που έχει μείνει ακάλυπτο, στο σημείο, δηλαδή, όπου η δυνητική ΑΟΖ της Ελλάδας συναντά την οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέο γύρο έντασης με την Τουρκία, τορπιλίζοντας τις προσπάθειες επαναπροσέγγισης και τα «ήρεμα νερά». Το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης απασχόλησε και την πρόσφατη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Φαίνεται, όμως, ότι δεν έχει βρεθεί τρόπος για να προχωρήσει το έργο χωρίς να απειλείται μια νέα σοβαρή κρίση με την Τουρκία, παρόλο που οι έρευνες δεν αφορούν την υφαλοκρηπίδα και είναι σύμφωνες με τις διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Οικονομικές επιπτώσεις
Η δόση των 70 εκατ. ευρώ που δεν κατέβαλε ο ΑΔΜΗΕ στη Nexans ενισχύει τις γαλλικές ανησυχίες για πιθανό «ναυάγιο» του έργου, ενώ μια πιθανή ρήξη θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες για Αθήνα και Λευκωσία. Αν το έργο ματαιωθεί με ευθύνη της Ελλάδας ή της Κύπρου, τότε η γαλλική εταιρεία μπορεί να ενεργοποιήσει ρήτρες που θα επιβαρύνουν ΑΔΜΗΕ και φορολογούμενους. Ο ΑΔΜΗΕ θα κληθεί να καταβάλει τις αποζημιώσεις που θα διεκδικήσει η Nexans και να επιστρέψει στην Ε.Ε. περίπου 160 εκατ. ευρώ από το σύνολο των επιχορηγήσεων των 657 εκατ. ευρώ που έχουν εγκριθεί για την κατασκευή του έργου.
Σε περίπτωση που ακυρωθεί εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων, ο ΑΔΜΗΕ ανακτά το 13% των επενδυτικών και λειτουργικών δαπανών ώστε αθροιστικά το ποσό που ανακτά από την Ελλάδα να ανέρχεται σε 50%. Από αυτό το ποσοστό, το 37% θα ανακτηθεί από τους Ελληνες καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος.
