Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν τον Οκτώβριο του 1931 -πριν από 93 χρόνια (!)- ο διαβόητος Αμερικανός μαφιόζος Αλ Καπόνε καταδικάζονταν για πέντε κατηγορίες φοροδιαφυγής σε 11 χρόνια φυλάκισης από το ομοσπονδιακό σύστημα απονομής Δικαιοσύνης, ένα νέο κεφάλαιο στην εκγληματολογία του οργανωμένου εγκλήματος στοιχειοθετούνταν στις ΗΠΑ. Ήταν η Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων (IRS) του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ που είχε κατορθώσει να «δέσει» το διάσημο αφεντικό του υποκόσμου του Σικάγο με αδιάσειστα στοιχεία που θα τον οδηγούσαν ενώπιον της Δικαιοσύνης, εκεί μάλιστα που τόσο το FBI όσο και οι αστυνομικές αρχές της Πολιτείας του Ιλινόι είχαν αποτύχει.
Η είδηση πως ομάδα εμπειρογνωμόνων από την Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών της Υπηρεσίας Εσωτερικών Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ (IRS-CI) βρίσκεται στην Κυπριακή Δημοκρατία από τις 15 έως τις 19 Σεπτεμβρίου και θα έχει συναντήσεις με ομόλογους της από τα υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης, καθώς και την κυπριακή Αστυνομία, δεν εντάσσεται μόνο στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης των σχέσεων -σε διμερές επίπεδο- Λευκωσίας-Ουάσιγκτον των τελευταίων ετών, αλλά δεικνύει και τη σημασία που οι ΗΠΑ αποδίδουν στον εκσυγχρονισμό, την αποτελεσματικότητα και τη θεσμική ενδυνάμωση των κρατικών χωρητικοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας σε θέματα πρόληψης, καταστολής και πάταξης του οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος.
Χαιρέτισε η πρεσβεία
Σε ανακοίνωσή της την περασμένη Δευτέρα, η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λευκωσία ανέφερε ότι η επίσκεψη «θα αποτελέσει ευκαιρία να συζητηθούν οι αναδυόμενες τακτικές νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και άλλα οικονομικά εγκλήματα που επηρεάζουν τις δύο χώρες, καθώς και οι τεχνικές επιβολής του νόμου για την αντιμετώπισή τους». Στην ανακοίνωση προστίθεται πως η επίσκεψη αποτελεί μέρος των συνεχιζόμενων προσπαθειών των Ηνωμένων Πολιτειών «για την ενίσχυση της συνεργασίας, της κατάρτισης και της ανταλλαγής πληροφοριών με διεθνείς εταίρους για την καταπολέμηση της παράνομης οικονομικής δραστηριότητας». Η πρέσβειρα μάλιστα των ΗΠΑ στην Κύπρο, Τζούλι Φίσερ, με ανακοίνωσή της στην πλατφόρμα του Χ ανέφερε πως «μαζί, ενισχύουμε τις προσπάθειες για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και των συναφών οικονομικών εγκλημάτων».
Οι προεκτάσεις
Η παρουσία των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων του IRS στην Κύπρο δείχνει να στοχεύει κατεξοχήν όχι μόνο στον στενό συντονισμό μεταξύ των δύο χωρών για ζητήματα υπερεθνικού οικονομικού εγκλήματος, αλλά και σε ζητήματα μεταφοράς τεχνογνωσίας (know-how), βέλτιστων πρακτικών αλλά και στενού, σε διακρατικό επίπεδο, συντονισμού των δύο χωρών σε υποθέσεις ξεπλύματος χρήματος αλλά και οικονομικών εγκλημάτων που συνδέονται με τις προτεραιότητες των ΗΠΑ σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο. Ήδη, από τη συμπερίληψη, προ μηνών, Κύπριων υπηκόων (φυσικά πρόσωπα) και εταιρειών (νομικά πρόσωπα) σε ονομαστικό κατάλογο κυρώσεων του Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών στοιχείων του ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ (OFAC) διαφάνηκε πως κορυφαία προτεραιότητα για τις ΗΠΑ στην Κύπρο αποτελεί, α. η περαιτέρω «απορωσοποίηση» της κυπριακής οικονομίας που ξεκίνησε μετά τον Φεβρουάριο του 2022 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, β. η στοχευμένη αποτροπή της εξυπηρέτησης -μέσω Κύπρου- της χρηματοοικονομικής δομής της Ρωσίας, ιδίως σε θέματα αποφυγής κυρώσεων που έχουν επιβληθεί σε ρωσικά φυσικά και νομικά πρόσωπα που εμπλέκονται στον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και, γ. το οριστικό κλείσιμο του σκανδαλώδους κύκλου του ΚΕΠ (σ.σ. «χρυσά διαβατήρια») που οδήγησε στην πολιτογράφηση, στην Κύπρο, προσώπων που συναποτελούσαν ή, ακόμη, συναποτελούν τον στενό κύκλο ολιγαρχών του Ρώσου προέδρου Πούτιν και του συστήματος εξουσίας του Κρεμλίνου.
Η μεγάλη εικόνα
Η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, εκπαίδευσης και πληροφοριών μεταξύ των υπουργείων Οικονομικών και Δικαιοσύνης ΗΠΑ και ΚΔ, καθώς και ο εκσυγχρονισμός θεσμών της ΚΔ όπως η ΜΟΚΑΣ δεικνύει και τη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στον θεσμικό και οικονομικό μετασχηματισμό της ΚΔ δεδομένου πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται -με συγκεκριμένο αποτύπωμα- η εμβάθυνση των σχέσεων Ουάσιγκτον-Λευκωσίας και ο σταθερός προσανατολισμός της τελευταίας προς το ευρωατλαντικό συγκείμενο, με σταθερή φιλοδυτική κατεύθυνση. Τα ενδιαφέροντα ερωτήματα που, ωστόσο, προκύπτουν και μένει να διαφανούν ως προς τις επιμέρους απαντήσεις, είναι ο βαθμός με τον οποίο η ΚΔ θα προσαρμοστεί αποτελεσματικά σε αυτό το πλαίσιο που συχνά οι ΗΠΑ (σ.σ. όπως παλιότερα σε χώρες του μετασοβιετικού χώρου ή της Λατινικής Αμερικής) ζητούν ως προαπαιτούμενο, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη διάσταση του οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος. Φυσικά και η προέκταση του σκανδάλου των «χρυσών διαβατηρίων» που όχι μόνο, τόσα χρόνια μετά, εξακολουθεί να επανέρχεται στην επιφάνεια (σ.σ. π.χ. οι πρόσφατες αφαιρέσεις υπηκοοτήτων) αλλά και που αποκτά και διαστάσεις που αφορούν στην πιθανή άμεση εμπλοκή πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων εκ μέρους της ΚΔ σε πολιτογραφήσεις καθώς και πτυχές που επηρεάζουν -με ποινικές προεκτάσεις- απευθείας τις ΗΠΑ με τη Ρωσία και μελλοντικά θα απασχολήσουν έντονα την αμερικανική Δικαιοσύνη.
