ΚΥΠΕ
Μπορεί οι τράπεζες να έχουν αυξημένα επιτοκιακά έσοδα λόγω της αύξησης των βασικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), αλλά αυτό δεν πρέπει να επισκιάσει τις βασικές παθογένειες του τραπεζικού συστήματος, υπογράμμισε ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Κωνσταντίνος Ηροδότου.
Παράλληλα, μιλώντας στο πλαίσιο της παρουσίασης ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών στην έναρξη της συζήτησης για κρατικό προϋπολογισμό του 2023, ο κ. Ηροδότου υπογράμμισε ότι είναι σημαντικό να συνεχιστεί η συνετή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών και η ταχεία απορρόφηση των κονδυλίων, που σχετίζονται με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ο κ. Ηροδότου απέφυγε να αναφερθεί στην πολιτική της ΕΚΤ για την αύξηση των επιτοκίων ενόψει της «περιόδου σιγής» που επιβάλλει η ΕΚΤ όταν βρίσκεται χρονικά κοντά σε συνεδρίες νομισματικής πολιτικής.
Στην ομιλία του, ο κ. Ηροδότου τόνισε πως ο ρυθμός ανάπτυξης φέτος θα ανέλθει στο 5,5% και προβλέπεται να επιβραδυνθεί στο 2,5% το 2023. Σημείωσε πως μετά την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη του 6,6% το πρώτο μισό του έτους, προβλέπεται επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, όπως ισχύει και για την ευρωζώνη, μια επιβράδυνση που σχετίζεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την αύξηση στις τιμές της ενέργειας.
Σημείωσε πως οι μακροοικονομικές προβλέψεις του κράτους «θεωρούνται ρεαλιστικές» όμως υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Για τα δημόσια οικονομικά, ο Διοικητής της ΚΤΚ είπε πως η πίεση θα προέλθει από τον αντίκτυπο των δαπανών τιμαριθμική αύξηση των μισθών και συντάξεων, το αυξημένο κόστος αγαθών και πρώτων υλών και τις αναμενόμενες αυξημένες πληρωμές των τόκων επί του δημοσίου χρέους.
Σημείωσε πως παρά τις πιέσεις, το δημόσιο χρέος αναμένεται να συνεχίσει την καθοδική του τροχιά και υπογράμμισε πως «είναι σημαντικό να συνεχίσει η συνετή διαχείριση των δημόσιων οικονομικών», καθώς επίσης να γίνει ταχεία υλοποίηση κονδυλίων από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας επειδή δύο κύριοι τομείς υλοποίησης είναι η πράσινη οικονομία και το δεύτερο αφορά στην ψηφιοποίηση.
Απαντώντας σε ερωτήσεις, ο κ. Ηροδότου τόνισε ακόμη ότι ενώ η νομισματική πολιτική στοχεύει στη μείωση του πληθωρισμού, μια ευρεία δημοσιονομική πολιτική στήριξης δεν θα βοηθήσει στη συγκράτηση του πληθωρισμού. «Είμαστε υπέρ μιας στοχευμένης δημοσιονομικής υποστήριξης ειδικά στους ευάλωτους ή σε θέματα που διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή», τόνισε.
Τράπεζες: Προσοχή στις παθογένειες
Για τις τράπεζες, ο κ. Ηροδότου τόνισε πως στο πλαίσιο της εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής (αύξηση βασικών επιτοκίων), αναμένεται το επιτοκιακό κέρδος των τραπεζών να αυξηθεί σημαντικά, για να τονίσει ωστόσο ότι «δεν πρέπει όμως η αύξηση αυτών των κερδών να επισκιάσει ή να κρύψει δομικές παθογένειες του τραπεζικού τομέα, που πρέπει να επιλυθούν ανεξαρτήτως της αύξησης των κερδών».
Αναφέρθηκε ειδικότερα, μεταξύ άλλων, στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα υψηλά κόστη λειτουργίας, στην ενδυνάμωση της εταιρικής τους διακυβέρνησης και της λειτουργίας των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών, στον ανταγωνισμό από μη παραδοσιακές τράπεζες και στην ποιότητα της εξυπηρέτησης των πελατών.
Όπως είπε, τα συνολικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον τραπεζικό τομέα διαμορφώθηκαν στα €2,85 δισεκατομμύρια στο τέλος Ιουλίου ή 11,2% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου και επανέλαβε πως το 80% της διόρθωσης στους ισολογισμούς σε σχέση με τα ΜΕΔ προήλθε από τις μεγάλες τράπεζες και μόνο το 26% από τις μικρότερες.
Τόνισε ωστόσο ότι τα ΜΕΔ εκτός του τραπεζικού συστήματος ανέρχονται σε €19 δισ. «Εμείς πάντα λέγαμε ως ΚΤΚ ότι έχουμε θέμα σε επίπεδο οικονομίας. Ναι μας ενδιαφέρει η προστασία του τραπεζικού τομέα διότι είναι ο κύριος χρηματοδότης της οικονομίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι επειδή (τα δάνεια) βγήκαν από τον τραπεζικό τομέα λύθηκε το πρόβλημα, διότι παραμένει αυτό το θέμα στην οικονομία», είπε.
Άνοδος επιτοκίων: Υπάρχουν μηχανισμοί προστασίας
Απαντώντας σε ερώτηση για την επίπτωση της ανόδου των επιτοκίων, ο κ. Ηροδότου είπε πως υπάρχει ανησυχία, για να σημειώσει ότι υπάρχουν σε εφαρμογή μακροπροληπτικοί κανόνες, που προστατεύουν και τις τράπεζες και τους δανειολήπτες.
Αναφέρθηκε ειδικότερα, στην πρόνοια για τη σχέση δανείου προς την εξασφάλιση, η οποία είναι το 80% για πρώτη κατοικία και στο 70% για δεύτερη ή τρίτη, καθώς και στην πρόνοια βάσει της οποίας η αποπληρωμή ενός δανείου δεν πρέπει να υπερβαίνει το 80% του διαθέσιμου εισοδήματος ενός δανειολήπτη.
«Αυτά είναι για προστασία και των δύο πλευρών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η αύξηση των επιτοκίων δεν θα επιφέρει προβλήματα», είπε.
Να μην δημιουργήσουμε νέους κινδύνους
Σε σχέση με την πρόθεση της Βουλής να επεκτείνει εκ νέου την αναστολή των εκποιήσεων, ο κ. Ηροδότου είπε πως η ΚΤΚ είναι μεν υπέρ των ευάλωτων νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, αλλά τάχθηκε κατά της συνεχόμενης αναστολής των εκποιήσεων.
Τα ΜΕΔ είναι παλαιότερα και δεν δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας ή στη κρίση που σχετίζεται με τη Ουκρανία, εξήγησε, προσθέτοντας ότι μια νέα επέκταση της αναστολής των εκποιήσεων έθετε νέους κινδύνους για τις τράπεζες.
Όπως είπε, υπάρχει μια καινούργια πρόκληση που σχετίζεται με την αύξηση των επιτοκίων, η οποία θα επηρεάσει το διαθέσιμο εισόδημα και νοικοκυριών και μικροεπιχειρήσεων και συνεπώς τη δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων τους.
«Αυτή είναι καινούργια πρόκληση και να μην επιτρέπεται στις τράπεζες να διαχειριστούν τις καθυστερημένες υποθέσεις (backlog), ενώ ξέρουμε ότι το 2023 θα έχουμε καινούργιες προκλήσεις βάζουμε κινδύνους που θα επηρεάσουν την ίδια την οικονομία», είπε, προσθέτοντας πως «εξ ου και εμείς πάντοτε είμαστε υπέρ των μηχανισμών επίλυσης συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των Δικαστηρίων».
Διαφορές με ΥΠΟΙΚ οδήγησαν σε καθυστέρηση του μηχανισμού επίλυσης διαφορών
Σε σχέση με την καθυστέρηση της παρουσίασης του μηχανισμού επίλυσης διαφορών μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών που είχε προτείνει η ΚΤΚ, ο κ. Ηροδότου είπε πως ο μηχανισμός που έχει προτείνει η ΚΤΚ εμπλέκει τα δικαστήρια, ενώ το Υπουργείο Οικονομικών έχει διαφορετική άποψη την οποία η ΚΤΚ σέβεται και κατανοεί.
Ανακριβή δημοσιεύματα για τον Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Στέγης
Εξάλλου, ερωτηθείς για τις εξελίξεις στον Οργανισμό Χρημαδοτήσεως Στέγης (ΟΧΣ) και την έγκριση του διορισμού του Προέδρου του ΔΣ του ΟΧΣ και του Γενικού Διευθυντή, ο κ. Ηροδότου είπε πως μετά την έγκριση της ΚΤΚ για το διορισμό δύο μελών του ΔΣ το διοικητικό όργανο του ΟΧΣ θα μπορεί να λειτουργεί.
Χαρακτήρισε «ανακριβή» τα δημοσιεύματα ότι είναι ακέφαλος ο Οργανισμός, λέγοντας ότι αποσκοπούν στο «να βάλουν πίεση» στην ΚΤΚ.
«Υπάρχει αναπληρωτής ΓΔ, υπάρχει αναπληρωτής Πρόεδρος του ΔΣ και λαμβάνουν αποφάσεις και έχει αρκετά μέλη», είπε, προσθέτοντας ότι ως ανεξάρτητη αρχή η ΚΤΚ θα κάνει τη δουλειά και θα εξετάσει τους φακέλους των διορισμών σε σχέση με την ικανότητα και καταλληλότητα (fit and proper). Σημείωσε δε πως μερικοί φάκελοι διορισμών δεν είναι πλήρεις και ζητούνται περαιτέρω στοιχεία. Είπε τέλος πως η ΚΤΚ, εφόσον ένας φάκελος θεωρεί πλήρης, τότε θα χρειαστεί περίοδο 60 ημερών για να ολοκληρώσει τη διαδικασία.
