Τα φαντάσματα του 2008 αφύπνισαν οι –ανεξάρτητες μεταξύ τους– κρίσεις, αφενός στις μικρομεσαίες τράπεζες των ΗΠΑ, αφετέρου στον ελβετικό τραπεζικό γίγαντα της Credit Suisse, προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία για μια οικονομική κρίση σαν εκείνη που έφερε η κατάρρευση της Lehman Brothers προ 15ετίας, με μεγάλη πτώση των μετοχών στον χρηματοπιστωτικό και όχι μόνο τομέα, προβληματισμό για αλλαγή πολιτικής των κεντρικών τραπεζών.
Στην Credit Suisse υπάρχει φόβος για κρίση ρευστότητας, μετά την απόφαση των Σαουδαράβων επενδυτών να μη χρηματοδοτήσουν περαιτέρω την ελβετική τράπεζα.
Την προηγούμενη Πέμπτη ο επιχειρηματικός κόσμος είδε με περιορισμένη έκπληξη τη μικρή καλιφορνέζικη τράπεζα Silvergate Bank να ανακοινώνει την κατάρρευσή της. Την Παρασκευή ήταν η σειρά της αρκετά μεγαλύτερης περιφερειακής τράπεζας Silicon Valley Bank στις ΗΠΑ να καταρρεύσει, ακολουθούμενη δύο μέρες αργότερα από την επίσης αμερικανική Signature Bank.
Η κατάρρευση των μικρών αυτών αμερικανικών τραπεζών προκάλεσε ντόμινο εμπιστοσύνης, με χιλιάδες καταθέτες να σπεύδουν να πάρουν τις καταθέσεις τους από μικρότερες τράπεζες και να τις περνούν στις μεγαλύτερες. Η ανακοίνωση της Ουάσιγκτον περί διασφάλισης της ανάληψης ολόκληρων των καταθέσεων στις τράπεζες αυτές, και όχι μόνο έως του επιπέδου εγγύησης, ηρέμησε κάπως την κατάσταση.
Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank έχει επίσης πυροδοτήσει ανησυχίες για την αξία των ομολόγων που κατέχουν οι τράπεζες, καθώς η αύξηση των επιτοκίων κατέστησε αυτά τα ομόλογα λιγότερο πολύτιμα.
Η Credit Suisse
Στην Credit Suisse υπάρχει, αντιθέτως, φόβος για κρίση ρευστότητας, μετά την απόφαση των Σαουδαράβων επενδυτών να μη χρηματοδοτήσουν περαιτέρω την ελβετική τράπεζα. Η Σαουδική Εθνική Τράπεζα απέδωσε την απόφασή της να μη φέρει φρέσκο χρήμα στην Credit Suisse στους κανόνες που περιορίζουν το ποσοστό που μπορεί να κατέχει στο 10%, ενώ σήμερα ήδη κατέχει το 9,9%.
Οι δηλώσεις αυτές –μολονότι συνοδεύτηκαν από άλλες περί βεβαιότητας της κεφαλαιακής επάρκειας της ελβετικής τράπεζας- τρόμαξαν τους επενδυτές που ανησύχησαν ότι κλείνει ένα παράθυρο ρευστότητας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης σε μια περίοδο καλπασμού των επιτοκίων και αυξανόμενων επισφαλειών (των χρημάτων που βάζουν στην άκρη οι τράπεζες ώστε να καλύψουν τυχόν απλήρωτα δάνεια).
Η μετοχή της ελβετικής τράπεζας κατέρρευσε, όπως ήταν αναμενόμενο, φτάνοντας κάποια στιγμή και στο -31%, πριν ανασταλούν οι συναλλαγές της. Μεγάλες απώλειες υπέστησαν οι αγορές και ιδίως οι τραπεζικές μετοχές παγκοσμίως την Τετάρτη, πράγμα που εξακολούθησε και στις ασιατικές αγορές την Πέμπτη.
Ομοίως και στο Χρηματιστήριο Αθηνών ο δείκτης των τραπεζικών μετοχών υπέστη μεγάλη πτώση, μεγέθους 8,44% την Τετάρτη.
Αλλαγή κλίματος
Όπως ανέφερε πάντως στην ΕΡΤ1 και τον ΣΚΑΪ 100,3 ο χρηματιστής της ΒΕΤΑ ΑΧΕΠΕΥ Τάκης Ζαμάνης, το κλίμα στις αγορές έχει αλλάξει πλέον σημαντικά χάρη στην παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας, που προσφέρει στην Credit Suisse δάνειο 50 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (51 δισεκ. ευρώ). Θα προβεί επίσης σε επαναγορά ομολόγων ύψους έως και 3 δισεκατομμυρίων.
Η κίνηση αυτή έφερε ηρεμία στις ευρωπαϊκές αγορές στο άνοιγμα της Πέμπτης, με άνοδο σε όλα τα κύρια χρηματιστήρια, ενώ στην Ελβετία επιτράπηκαν ξανά οι συναλλαγές της Credit Suisse, με τη μετοχή της να σημειώνει μεγάλη ανάκαμψη η οποία στις 10:40 π.μ.(τοπική ώρα) ανερχόταν στο 23,75%.
Το κοινό πρόβλημα βεβαίως, κατά τον κ. Ζαμάνη, είναι ο κλονισμός της εμπιστοσύνης, με τους επενδυτές να ανησυχούν και να τρέχουν από το ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στο άλλο. Ολα αυτά, επίσης, γίνονται σε ένα πλαίσιο πολύ υψηλών επιτοκίων που δημιουργούν γενικώς ανησυχία για την εξυπηρέτηση των δανείων διεθνώς, ναρκοθετώντας την κερδοφορία του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Τα βλέμματα στην Κρ. Λαγκάρντ
Εκτιμάται πλέον ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να ανακρούσει πρύμναν και να μην προβεί στην αύξηση του βασικού της επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης (0,5%) αλλά μόνο 25 μ.β. (0,25%), πράγμα που καθιστά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τις επικείμενες δηλώσεις της επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ αργότερα την Πέμπτη.
Αν εκτιμηθεί ότι υπάρχει συστημικός κίνδυνος ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων από την κούρσα των επιτοκίων είναι πιθανόν η Φρανκφούρτη να ανακόψει τον ρυθμό αύξησης του επιτοκίου αναφοράς της. Αν πάλι θεωρηθεί ότι ο πληθωρισμός συνιστά μεγαλύτερο κίνδυνο και ότι το ζήτημα της Credit Suisse έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς με την πυροσβεστική κίνηση της κεντρικής τράπεζας της χώρας –όπως δείχνουν οι αγορές- τότε η ΕΚΤ θα προχωρήσει με την αύξηση κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, όπως έχει εξαγγείλει.
Κατά την επισήμανση του πρώην αναπληρωτή διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας, σερ Τζον Τζιβ, στο BBC, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ελβετία οι κεντρικές τράπεζες έστειλαν πλέον ένα ξεκάθαρο μήνυμα παγκοσμίως ότι τυχόν επιμέρους κρίσεις σε τράπεζες θα αντιμετωπίζονται τοπικά, χωρίς να δημιουργούν προβλήματα στο διεθνές σύστημα.
Με πληροφορίες από Bloomberg, BBC, The Guardian, CNN
