Μόλις ένα χρόνο πριν, η Ευρώπη διέθετε πολλές startups τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν μεγαθήρια, όπως η OpenAI, η Google και πλέον η κινεζική DeepSeek, που αμφισβήτησε αυτή την εβδομάδα την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ και αναζωπύρωσε τις γεωπολιτικές εντάσεις. Σήμερα οι «27» διαθέτουν μόνο τη γαλλική Mistral, στην οποία ποντάρουν πολλά τη στιγμή που η ΑΙ αρχίζει να αλλάζει ραγδαία τον τρόπο με τον οποίο ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι.
Καλά χρηματοδοτούμενες νεοφυείς επιχειρήσεις ΑΙ στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν διασκορπιστεί ή έχουν σταματήσει να κατασκευάζουν μεγάλα μοντέλα, αφήνοντας μόνη τη γαλλική νεοφυή επιχείρηση να πείσει τους πελάτες, τους επενδυτές και τους πολιτικούς ότι η Ευρώπη μπορεί αλλά και πρέπει να «χτίσει» τη δική της τεχνολογία αιχμής. «Η Mistral είναι ακόμη πιο μόνη στην Ευρώπη από ό,τι πριν», λέει ο Ζαν-Σαρλ Σαμουελιάν Ουέρβ, συνιδρυτής και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Mistral, ο οποίος περιέγραψε την εταιρεία ως «στρατηγικά σημαντική στην Ευρώπη». Ο 37χρονος Γάλλος είναι κάτι περισσότερο από ένα τυπικό μέλος διοικητικού συμβουλίου. Είναι ο de facto επικεφαλής στρατηγικής, μεσίτης και σύμβουλος της startup, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στην προσπάθεια ανάπτυξης των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων της AI. Επαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της startup στις αρχές του 2023 και έκτοτε –μαζί με τον συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Αρθουρ Μενς– έχει διαμορφώσει την εμπορική στρατηγική της και έχει κερδίσει πελάτες όπως την Belfius Bank SA του Βελγίου. Παρά τα εύσημα για την προσέλκυση της «μεγάλης πλειοψηφίας» των υποστηρικτών της, οι οποίοι έδωσαν στη Μistral αποτίμηση 5,8 δισ. ευρώ πέρυσι, η παγκόσμια επιτυχία δεν είναι εγγυημένη.
Τόσο ο ίδιος όσο και η Mistral πρέπει να ανταποκριθούν, καθώς οι κεφαλαιαγορές της Ευρώπης, οι επενδύσεις στην τεχνολογία και η οικονομική ανάπτυξη υστερούν αρκετά σε σχέση με τις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί ευρεία βιομηχανική πολιτική για την υποστήριξη των Αμερικανών προγραμματιστών ΑΙ, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση Μακρόν στη Γαλλία κλυδωνίζεται και η Ε.Ε. εφαρμόζει έναν από τους πιο αυστηρούς νόμους που θέτει προστατευτικά κιγκλιδώματα γύρω από την τεχνολογία.
Η startup με έδρα το Παρίσι, λιγότερο από ένα χρόνο πριν, ήταν στα ύψη. Ενας χρόνος όμως είναι πολύς καιρός για τους ρυθμούς με τους οποίους καλπάζει η τεχνητή νοημοσύνη. Ο ενθουσιασμός για τη Mistral άρχισε έκτοτε να μειώνεται καθώς αγωνιζόταν να συμβαδίσει με κολοσσούς της AI. Αυτή την εβδομάδα η κινεζική DeepSeek τη νίκησε «με τους δικούς της όρους», κυκλοφορώντας ένα μοντέλο ανοιχτού κώδικα, με ένα μικρό κλάσμα των πόρων και της υπολογιστικής ισχύος «γιγάντων», όπως η OpenAI και η Meta.
Αν και η Ευρώπη εξακολουθεί να φιλοξενεί πολλά υποσχόμενες νεοφυείς επιχειρήσεις ΑΙ –όπως η Wayve του Ηνωμένου Βασιλείου, τα εργαστήρια DeepL και Black Forest της Γερμανίας και η Poolside της Γαλλίας–, καμία δεν εργάζεται επί του παρόντος σε μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM), το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που στηρίζει το ChatGPT. Η Aleph Alpha, η ελπίδα κάποτε της Γερμανίας για έναν εγχώριο πρωταθλητή, απομακρύνθηκε από τα LLM πέρυσι, αφήνοντας τη Mistral ως τον μοναδικό «παίκτη» στην Ευρώπη. Αν καταρρεύσει, τότε οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές της Ευρώπης δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να εξαρτώνται από τις αμερικανικές ή κινεζικές πλατφόρμες. Για πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες και εταιρείες, το να μην έχουν κυριαρχία ή επιρροή σε μια τεχνολογία που μπορεί να επηρεάσει κάθε τομέα της εργασίας, του πολιτισμού και της κοινωνίας είναι ένα εφιαλτικό σενάριο. Η Mistral είχε πέρυσι συνομιλίες με τη Meta και την Apple για πιθανές συνεργασίες, σύμφωνα με πληροφορίες που συγκλίνουν ότι η γαλλική startup είναι στόχος εξαγοράς. Οι επικεφαλής της το αρνούνται κατηγορηματικά και προαναγγέλλουν μια σειρά από σημαντικές ανακοινώσεις μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
