ΚΥΠΕ
Τίθεται σε λειτουργία, εντός των αμέσως επόμενων ημερών η εφαρμογή «ΕΛΠΙΣ», η οποία έχει σχεδιαστεί ειδικά για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο βίας και χρειάζεται να επικοινωνήσουν άμεσα με την Αστυνομία, χωρίς να γίνουν αντιληπτά από τον δράστη, ανακοίνωσε τη Δευτέρα ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Μάριος Χαρτσιώτης, σημειώνοντας πως αυτό αποτελεί σημαντική εξέλιξη.
Ανέφερε πως αναμένεται ότι εντός του πρώτου εξαμήνου του νέου έτους η εφαρμογή θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία και θα εξυπηρετεί τα θύματα βίας, παρέχοντάς τους ασφάλεια και προστασία καθόλη τη διάρκεια του 24ώρου.
Σε χαιρετισμό του σε Ημερίδα της Αστυνομίας με θέμα «Ανθρώπινα Δικαιώματα: Αξιοπρέπεια, Δικαιοσύνη και Ισότητα», με την ευκαιρία της 10ης Δεκεμβρίου που τιμάται κάθε χρόνο ως η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο κ. Χαρτσιώτης είπε πως πρωταρχικός στόχος της Κυβέρνησης είναι η ασφάλεια του πολίτη με σεβασμό των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της ελευθερίας και της ασφάλειας.
Επεσήμανε πως για αυτό τον λόγο η Κυβέρνηση ενίσχυσε και συνεχίζει να ενισχύει την επιχειρησιακή ικανότητα της Αστυνομίας για πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος και προστασία του πολίτη με απτά θετικά αποτελέσματα.
«Έχουμε δημιουργήσει στην Αστυνομία ένα συνεκτικό δίκτυο με εξειδικευμένες οργανωτικές δομές και με άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό, το οποίο με τα κατάλληλα εργαλεία και μέσα αντιμετωπίζει με επιτυχία πολλαπλές μορφές βίας και τις καθημερινές προκλήσεις για πάταξη της εγκληματικότητας», είπε.
Ο Υπουργός ανέφερε πως η συνεργασία με τους πολίτες και η προώθηση της προληπτικής συμμετοχικής αντεγκληματικής πολιτικής αναδεικνύεται και μέσω της πρόσφατης απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για πιλοτική εφαρμογή του πρώτου Τοπικού Συμβουλίου Πρόληψης της Παραβατικότητας στον Δήμο Λεμεσού.
Σημείωσε τη σημαντική θεσμική τομή με τη δημιουργία ξεχωριστής Διεύθυνσης στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως με αρμοδιότητά της την οριζόντια και διαρκή παρακολούθηση των ζητημάτων και των εξελίξεων που σχετίζονται με την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλες τις κρατικές αρχέςμ στη βάση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεών μας έναντι των ευρωπαϊκών και των διεθνών οργανισμών.
Ο κ. Χαρτσιώτης ανέφερε πως κορυφαία ανάμεσα στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι η πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Τα τελευταία χρόνια, είπε, καταρτίστηκαν και ψηφίστηκαν σημαντικές νομοθεσίες που ποινικοποιούν την έμφυλη βία, τις γυναικοκτονίες, τον σεξισμό, το διαδικτυακά διαδιδόμενο σεξισμό, την παρενόχληση και την παρενοχλητική παρακολούθηση.
Ανέφερε πως σημαντικές βελτιώσεις έχουν επέλθει και στον Ποινικό Κώδικα, όπου έχει εκσυγχρονιστεί πλήρως ο ορισμός του αδικήματος του βιασμού, σύμφωνα με ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρόσθεσε πως ως σημαντικό βήμα προόδου καταγράφεται και η λειτουργία του πολυθεματικού Σπιτιού της Γυναίκας, το οποίο συστεγάζει επαγγελματίες όλων των ειδικοτήτων και εργάζεται με γνώμονα την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών στήριξης, προστασίας και καθοδήγησης των θυμάτων έμφυλης βίας και των ανήλικων παιδιών τους.
Ο Υπουργός είπε πως τα ειδικά Κλιμάκια που λειτουργούν σε παγκύπρια βάση στην Αστυνομία για χειρισμό των υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας συνεχίζουν να εργάζονται εντατικά, ενώ παράλληλα σημείωσε πως ο Εθνικός Συντονιστικός Φορέας για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών συνεχίζει να υλοποιεί δράσεις πρόληψης και ενημέρωσης των επαγγελματιών και της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες απορρέουν από την Εθνική Στρατηγική και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών 2023-2028. Μέχρι στιγμής έχουν εκπαιδευτεί 60 επαγγελματίες υγείας και αναμένεται να επιμορφωθούν πέραν των 80 εκπαιδευτικών σε παγκύπρια βάση.
Ο Υπουργός είπε πως ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται και η πρόσφατη ψήφιση του νόμου που προβλέπει την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.
Αναφέρθηκε, επίσης στο Μνημόνιο Συνεργασίας που ο ίδιος υπέγραψε με την Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας της Ελλάδας, με στόχο την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης και την ανάπτυξη κοινών δράσεων στον τομέα πρόληψης και καταπολέμησης της έμφυλης βίας.
Ο κ. Χαρτσιώτης ανέφερε στη συνέχεια πως με στόχο την εγκαθίδρυση ενός νέου σύγχρονου συστήματος δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά, ψηφίστηκε και τέθηκε σε ισχύ νόμος, ο οποίος προβλέπει εναλλακτικούς τρόπους μεταχείρισης των ανήλικων παραβατών.
Εξήγησε πως οι διαδικασίες που προβλέπονται στη νομοθεσία είναι κυρίως εξωδικαστικές και λαμβάνεται υπόψη πρωτίστως το συμφέρον του παιδιού καθώς κάθε παιδί τυγχάνει εξειδικευμένης, εξατομικευμένης προσέγγισης και στήριξης από διεπιστημονική ομάδα, με στόχο την ομαλή κοινωνική του επανένταξη και την αποφυγή της επανάληψης της παραβατικής συμπεριφοράς.
Είπε πως η ποινική δίωξη του παιδιού και κυρίως η κράτησή του συνιστούν το έσχατο μέτρο και εφαρμόζονται μόνο εφόσον οι εξωδικαστικές διαδικασίες ή τα εναλλακτικά μέτρα που προβλέπει ο Νόμος δεν έχουν τελεσφορήσει. Στις εξαιρετικές περιπτώσεις ποινικής δίωξης παιδιού, όπως είπε, η υπόθεση εκδικάζεται από ειδικό δικαστήριο παιδιού.
Ο κ. Χαρτσιώτης σημείωσε πως η κράτηση παιδιών είναι η τελευταία επιλογή και αν ακόμα αυτό γίνει, το παιδί αυτό θα κρατείται σε ειδικό χώρο κράτησης εκτός φυλακών, ο οποίος θα έχει αναμορφωτικό, παιδαγωγικό, θεραπευτικό και προνοιακό χαρακτήρα. Ο χώρος αυτός, είπε, θα πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί το αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026, σύμφωνα με τον νόμο.
Επεσήμανε πως το Υπουργείο καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την επίτευξη του στόχου αυτού εντός του χρονοδιαγράμματος και για το λόγο αυτό, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, προχώρησε στην ετοιμασία ενός πλήρους σύγχρονου Κανονιστικού Πλαισίου για τη λειτουργία του χώρου. Το Σχέδιο Κανονισμών, κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η συζήτηση του στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών άρχισε τον Οκτώβριο του 2024 και βρίσκεται σε εξέλιξη.
«Μετά την έγκριση των Κανονισμών από τη Βουλή θα προχωρήσουμε άμεσα στην προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού για την ανάθεση της λειτουργίας του χώρου στον ιδιωτικό τομέα. Η φύλαξη του χώρου και των παιδιών θα είναι ευθύνη του κράτους», είπε.
Παράλληλα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να εγκρίνει τη χρήση και αξιοποίηση του Χώρου Κράτησης Απαγορευμένων Μεταναστών στη Μεννόγεια (ΧΩΚΑΜ), μετά την ολοκλήρωση του νέου κλειστού Προαναχωρησιακού Κέντρου στην περιοχή Λίμνες για τη δημιουργία χώρου κράτησης παιδιών και αστυνομικών κρατητηρίων για παιδιά, νοουμένου ότι θα γίνουν όλες οι κατάλληλες αναδιαμορφώσεις και βελτιωτικές εργασίες. Στόχος, ανέφερε ο Υπουργός, ο χώρος αυτός να είναι έτοιμος προς λειτουργία το αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026.
Ο κ. Χαρτσιώτης είπε στη συνέχεια πως ένας άλλος πολύ σημαντικός θεσμός είναι ο θεσμός του επιμελητή, που ουσιαστικά λειτουργεί ως ο σύνδεσμος της Αστυνομίας με άλλες εμπλεκόμενες Υπηρεσίες π.χ. ΥΚΕ, ΥΨΥ, και με τους γονείς ή κηδεμόνες του παιδιού.
Ο ρόλος του επιμελητή, εξήγησε, είναι να διασφαλίζει ότι τα παιδιά σε σύγκρουση με τον νόμο απολαμβάνουν τα δικαιώματα που προβλέπει ο νόμος σε όλες τις εξωδικαστικές διαδικασίες, από το στάδιο της σύλληψης μέχρι την εφαρμογή του Προγράμματος Αποδικαστικοποίησης, στο οποίο έχει ενεργό ρόλο.
Είπε πως αρχικά, μέχρι την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών, τον ρόλο των επιμελητών είχαν αναλάβει αστυνομικοί, οι οποίοι έτυχαν εκπαίδευσης για τον σκοπό αυτό, ενώ από τις 10 Μαΐου φέτος το Υπουργείο ανέθεσε την εργασία αυτή σε ιδιωτική εταιρεία και οι πρόνοιες της σύμβασης αλλά και του περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο νόμου του 2021, εφαρμόζονται ικανοποιητικά. «Όπως, μάλιστα, έχω πληροφορηθεί, από την έναρξη της σύμβασης μέχρι σήμερα, οι επιμελητές έχουν χειριστεί 360 περίπου υποθέσεις, παγκυπρίως», ανέφερε.
Ο Αρχηγός της Αστυνομίας, Θεμιστός Αρναούτης, σε χαιρετισμό του στην εκδήλωση είπε, ανάμεσα σε άλλα, πως τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αποτελούν προνόμιο οποιουδήποτε και δεν είναι μια προαιρετική επιλογή, ούτε μπορούν να ανασταλούν ή να απενεργοποιηθούν κατά βούληση, αλλά συνιστούν νομική και ηθική υποχρέωση ενός κράτους δικαίου.
Αλλού, είπε πως η Αστυνομία συνειδητοποιώντας το μερίδιο ευθύνης που της αναλογεί έθεσε ως άμεση προτεραιότητά της την πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος και την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας, αφού τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να ανθήσουν μόνο σε συνθήκες ασφάλειας και ευνομίας.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις δράσεις της Δύναμης για επίτευξη των στόχων της και εκπλήρωση των υποχρεώσεών της: δημιουργία εξειδικευμένων γραφείων, τα οποία επιτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο στην προάσπιση των δικαιωμάτων ευάλωτων προσώπων, καταρτισμό και διάχυση εγχειριδίων και εγκυκλίων που αφορούσε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων δικαιωμάτων, υλοποίηση βελτιωτικών έργων στα αστυνομικά κρατητήρια για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των προσώπων που τελούν υπό κράτηση, ανάπτυξη συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών και με όλες τις κρατικές υπηρεσίες και ανεξάρτητες αρχές.
Αναμφίβολα, είπε ο Αρχηγός της Αστυνομίας, το σύνολο των δράσεων αποδεικνύει την προσήλωση και τη δέσμευσή της Αστυνομίας να συμβάλει στην επίτευξη του κοινού στόχου για πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνιστούν το θεμέλιο λίθο ενός κράτους δικαίου.
Διαβεβαιώσε ότι η Αστυνομία θα συνεχίσει και θα εντατικοποιήσει τις δράσεις της αποφασιστικά και συστηματικά συμμετέχοντας ενεργά στις καθολικές προσπάθειες που καταβάλλονται από όλους τους αρμόδιους φορείς.
Η Επίτροπος Διοίκησης και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Στυλιανού – Λοττίδη είπε πως η αστυνομική δύναμη είναι ο καθημερινός υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είναι αυτή που θα πρέπει να εξισορροπήσει τα δικαιώματα του θύτη και του θύματος αλλά και να παρέμβει όπου κρίνει απαραίτητο χρησιμοποιώντας το αναγκαίο και το ανάλογο μέτρο για την προστασία ενός εννόμου αγαθού.
Σημείωσε πως η ανάπτυξη εμπιστοσύνης του κοινού προς την Αστυνομία συνδέεται άρρηκτα με την προσέγγιση της συμπεριφοράς των μελών της προς τους πολίτες, ιδιαίτερα όσον αφορά την προστασία και τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους.
Διαβεβαίωσε πως το Γραφείο της θα συνεχίσει να στηρίζει την παροχή εκπαίδευσης στα μέλη της Αστυνομίας σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διακρίσεις.
«Στο πλαίσιο αυτό, σκόπιμο είναι να τονιστεί ότι πρωταρχική μας υποχρέωση ως Πολιτεία είναι να παραμένουμε σε εγρήγορση απέναντι στις πολύμορφες, σύνθετες και πολύπλοκες παραμέτρους της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με γνώμονα το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την εξάλειψη κάθε διάκρισης», είπε.
Τόνισε πως κύριο μέλημα του θεσμού που υπηρετεί είναι η διασφάλιση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα τυγχάνουν έμπρακτου σεβασμού και ισχύουν για όλους. «Η 10η Δεκεμβρίου μας υπενθυμίζει ότι ο σεβασμός της ανθρώπινης αξίας και αξιοπρέπειας, η δημιουργία δικτύων αλληλεγγύης και η καλλιέργεια κουλτούρας σεβασμού όλων των ανθρώπων πρέπει να παραμείνουν στόχοι όλων μας», κατέληξε.
