Μία κατάπαυση του πυρός 30 ημερών είναι μία καλή είδηση, αρχικά. Ωστόσο, η εφαρμογή της είναι αρκετά περίπλοκη, ιδίως όταν πρόκειται για μία σύγκρουση -όπως στην Ουκρανία- που συνεχίζεται εδώ και μία δεκαετία. Το πώς θα λάβει σάρκα και οστά (εάν προχωρήσει) θα είναι καθοριστικής σημασίας για την υποστήριξη, την κυριαρχία και την ίδια την επιβίωση της χώρας, αναφέρει σε ανάλυσή του το CNN, λίγες ώρες μετά τη συμφωνία Κιέβου – Ουάσιγκτον στη Σαουδική Αραβία.
Με εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανούς και Ρώσους νεκρούς, θα είναι δύσκολο για οποιαδήποτε πλευρά να απορρίψει την ιδέα της εκεχειρίας. Αρκετοί εκτιμούν, δε, πως η Μόσχα βρίσκεται υπό πίεση ώστε να δείξει ότι δεν στέκεται εμπόδιο στον στόχο του Τραμπ για ειρήνη.
«Πρόκειται για μία σχεδόν σουρεαλιστική εκτίμηση» σχετικά με το Κρεμλίνο, υπογραμμίζει, ωστόσο, το αμερικανικό δίκτυο, τονίζοντας ότι έπειτα από τρία χρόνια επιθετικότητας, ελάχιστες είναι οι ενδείξεις ότι η Μόσχα επιθυμεί να τερματιστεί ο πόλεμος με εξαίρεση τους δύο τελευταίους μήνες και τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ.
«Τεστ» αλήθειας
Για να συντηρήσει την «ψευδαίσθηση» ότι είναι ο εταίρος του Τραμπ στην προσπάθεια για ειρήνη, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα αποδεχθεί πιθανότατα κάποια μορφή εκεχειρίας, εκτιμά το CNN.
Μπορεί να μην πρόκειται για άμεση κατάπαυση του πυρός, και μπορεί, όπως έχει κάνει η Ρωσία στο παρελθόν, να επιλέξει να καθυστερήσει την έναρξή της για να επιτύχει πρώτα στρατιωτικούς στόχους. Ιδίως στη ρωσική περιοχή Κουρσκ, από όπου η Ουκρανία υποχωρεί, χάνοντας εδάφη που είχε καταλάβει από τον Αύγουστο.
Τότε πολλοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με μία πραγματικότητα που απέχει παρασάγγας από τη θεωρία της τηλεφωνικής διπλωματίας, σχολιάζει το δημοσίευμα.
Το πρώτο επιχείρημα που θα δοκιμαστεί είναι πως το Κρεμλίνο θα συμμετάσχει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Η ιστορία του δείχνει ότι σπάνια το κάνει.
Το δεύτερο επιχείρημα αφορά τις «μαξιμαλιστικές φιλοδοξίες του Κιέβου», όπως χαρακτηρίζει η Μόσχα τον στόχο να ανακτήσει τα εδάφη του. Η Ουκρανία αρνείται «πάγωμα» στη γραμμή του μετώπου, που θα σήμαινε μόνιμη απώλεια του ενός πέμπτου της χώρας. Πιθανότατα δεν θα επανεξοπλιστεί, όπως η Μόσχα, και θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση αν η Ρωσία επιτεθεί εκ νέου.
Επιπλέον, είναι σαφές πως οι περισσότεροι Ουκρανοί θεωρούν μία αντεπίθεση για την ανακατάληψη εδαφών πολύ απίθανη, καθώς η απόκρουση των ρωσικών επιθέσεων γίνεται ολοένα πιο δύσκολη λόγω ελλείψεων σε πυρομαχικά και ανθρώπινο δυναμικό.
Η σφοδρότητα των συγκρούσεων από την έναρξη του πολέμου ενδέχεται να υπονομεύσει τις προσπάθειες να τηρηθεί η ανακωχή, σύμφωνα με την ανάλυση του CNN. Η κατάπαυση του πυρός, συνεπώς, θα μπορούσε σύντομα να μετατραπεί σε διαμάχη για το ποιος έχει την ευθύνη για την κατάρρευσή της.
Προς το παρόν, πάντως, ο κύριος στόχος του Πούτιν, σύμφωνα με το αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο, είναι να πείσει τον Τραμπ πως ο Ζελένσκι είναι το εμπόδιο στην ειρήνη του.
Ο Πούτιν δεν μπορεί να αρνηθεί την κατάπαυση του πυρός, χωρίς να χάσει το «ηθικό πλεονέκτημα». Ωστόσο, αυτό που θα ακολουθήσει ή θα συμβεί κατά τη διάρκεια της παύσης των εχθροπραξιών είναι που θα καθορίσει την έκβαση του πολέμου.
Ερωτηματικά
Η πλήρης κατάπαυση του πυρός, σε όλες τις γραμμές του μετώπου, για έναν ολόκληρο μήνα, αποτελεί, από μόνη της, μεγάλο ζητούμενο.
Σε εκατοντάδες χιλιόμετρα, και οι δύο πλευρές έχουν χρησιμοποιήσει για χρόνια τεθωρακισμένα, πυροβολικό και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να κυνηγήσουν η μία την άλλη, σε μία περιοχή που πλέον φέρει την κυνική ονομασία «παντζάρια» – φρικτή λάσπη από σορούς πολεμιστών που έπεσαν στη μάχη – στο σημείο μηδέν.
Πολλοί έχουν προσδοκίες πως για ένα μήνα, ξαφνικά, όλα αυτά θα τελειώσουν. Οτι δεν θα γίνουν λάθη και πως κανείς δεν θα ανοίξει πυρ λόγω πανικού ή για να ξεκαθαρίσει λογαριασμούς. Πως δεν θα υπάρξει μία έκρηξη κατά λάθος, η οποία θα προκαλέσει ανταλλαγή πυροβολισμών που θα διαλύσει οριστικά τις προσπάθειες για ειρήνη.
Για να περιορίσουν τέτοιου είδους απειλές για την εκεχειρία, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, καθώς και το Κίεβο, είχαν αρχικά προτείνει μερική κατάπαυση του πυρός από αέρος, δια θαλάσσης και παύση των επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές.
Το επιχείρημά τους ήταν ότι αυτό θα μπορούσε να παρακολουθείται πιο εύκολα – ότι οι παραβιάσεις θα ήταν πιο εφικτό να αποδοθούν με ακρίβεια στην όποια πλευρά. Ωστόσο, αυτό το επιχείρημα απορρίφθηκε στην Τζέντα για κάτι πολύ ευρύτερο. Εάν η Μόσχα συμφωνήσει, όλα τα πυρά πρέπει να παύσουν για ένα μήνα.
Τοπίο στην όμιχλη
Είναι σχεδόν αδύνατον να μην υπάρξουν λάθη ή συγκρούσεις, εκτιμά στην ανάλυσή του το CNN. Οπως επισημαίνεται, στο παρελθόν η Ρωσία έχει διαπρέψει στην παραπληροφόρηση – την εξαπάτηση ως τακτική στο πεδίο της μάχης – καθώς και στις επιχειρήσεις με ψευδή σημαία, όπου σκηνοθετούνται περιστατικά. Ολα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο να δοθεί το έναυσμα για αντίποινα.
Θα υπάρξουν στιγμές, εκτιμά το αμερικανικό δίκτυο, στη διάρκεια της εν δυνάμει μηνιαίας εκεχειρίας, όπου πιθανές συγκρούσεις με μικρά όπλα ή επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, θα αποδειχθεί αδύνατο να αποδοθούν αποδεδειγμένα στη μία ή την άλλη πλευρά. Τακτικές χειραγώγησης με τεχνητή νοημοσύνη, ψευδείς λογαριασμούς ή εντελώς φανταστικά περιστατικά, ενδέχεται να κατακλύσουν τον χώρο των πληροφοριών.
Οι αλγόριθμοι θα ενισχύσουν τα ψεύδη. Οι παγκόσμιοι ηγέτες θα είναι αδύνατον να κατανοήσουν το ποιος πυροβόλησε ποιον στην πρώτη γραμμή. Εύφλεκτες περιοχές θα αποδειχθούν απρόσιτες για τους ερευνητές λόγω της βίας που ενδέχεται να ξεσπάσει ξανά εκεί.
Το ιστορικό της τελευταίας δεκαετίας τροφοδοτεί την απαισιοδοξία για το μεσοπρόθεσμο μέλλον στην περιοχή, σύμφωνα με το CNN:
- Η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία το 2014, αλλά προσποιήθηκε ότι δεν το έκανε.
- Η Ρωσία συμφώνησε σε κατάπαυση του πυρός το 2015 και τις πρώτες ημέρες μετά την εφαρμογή της συμφωνίας κατέλαβε την ουκρανική πόλη Ντεμπάλτσεβε.
- Η Ρωσία διαβεβαίωσε ότι δεν θα εξαπέλυε εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία το 2022, αλλά το έκανε.
- Η Ρωσία ανακοίνωσε στην αρχή ότι δεν χρησιμοποιούσε κρατούμενους στην πρώτη γραμμή του μετώπου, ωστόσο, πλέον, κάποιες από τις φυλακές της έχουν αδειάσει σχεδόν.
Διπλωματία Πούτιν
«Θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι όσον αφορά τους στόχους του Κρεμλίνου», τονίζεται στην ανάλυση. Δεν θα επιτευχθούν με την παραχώρηση εδαφών. Ο Πούτιν χρειάζεται ευρύτερη νίκη για να δικαιολογήσει τις απώλειες μέχρι στιγμής, καθώς και για να αντιμετωπίσει την απειλή από τη Δύση, που ισχυρίζεται πως αντιμετωπίζει η Ρωσία.
Ο κίνδυνος είναι σαφής: να καταρρεύσει η εκεχειρία, πιθανότατα λόγω ρωσικής δράσης, ο Τραμπ να πιστέψει λανθασμένα ότι η Ουκρανία φταίει που χάλασε την ειρήνη του, και να παγώσει και πάλι η βοήθεια προς την Ουκρανία, αυτή τη φορά με πιο εκδικητική διάθεση, καθώς θα έχει θεωρηθεί επιτιθέμενη. Η Μόσχα θα ισχυριστεί και πάλι πως είναι το θύμα και θα εξαπολύσει ακόμη μια σφοδρή επίθεση στην Ουκρανία. Εν τω μεταξύ, η σύντομη ηρεμία θα έχει οδηγήσει σε επιβράδυνση της δυτικής βοήθειας και της στρατιωτικής ετοιμότητας του Κιέβου.
Οπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, για τη Μόσχα: «Η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδό τους». Αυτό είναι αλήθεια και αξιοθαύμαστο ως αποτέλεσμα. Αλλά είναι επίσης γεγονός ότι η Ρωσία διαπρέπει στο να αρπάζει την μπάλα και να συζητά τους κανόνες του παιχνιδιού και τους πόντους που χάθηκαν, προτού ισχυριστεί πως η μπάλα στην πραγματικότητα έχει κλαπεί από την άλλη ομάδα, περιγράφει το CNN.
Ο Λευκός Οίκος πρόκειται να παρακολουθήσει μάθημα… μάστερ στην πραγματική διπλωματία του Κρεμλίνου. Οι διασπαστικές και ενίοτε ωμές μέθοδοι του Τραμπ μας έφεραν εδώ. Αν εφαρμοστούν στη Μόσχα εξίσου ωμά και διασπαστικά, μπορεί να περιορίσουν τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια στην Ευρώπη μετά τους Ναζί. Αλλά ενδέχεται επίσης να αποδειχθούν αδύναμες στην εφαρμογή και πολύ λίγες στο πεδίο απέναντι στην τακτική εξαπάτησης και την υπομονή της Μόσχας.
Τι ξέρουμε έως τώρα για τη συμφωνία
Σε κάθε περίπτωση, το δεδομένο είναι ότι υπάρχει στο τραπέζι η χθεσινή συμφωνία του Κιέβου στην αμερικανική πρόταση και αναμένεται πλέον η απάντηση της Μόσχας.
Το Politico συνοψίζει σε 9 σημεία τι γνωρίζουμε έως τώρα:
– Οι μάχες μπορεί να σταματήσουν αμέσως, εάν συμφωνήσει η Μόσχα
Το επιτελείο Τραμπ ισχυρίζεται πως θα πάει τώρα στους Ρώσους τη συμφωνία της μηνιαίας ανακωχής. Η κατάπαυση του πυρός δεν επιβάλλει κάποιον όρο στο Κρεμλίνο, από όσα γνωρίζουμε, εκτός από εκείνον της κατάπαυσης του πυρός.
Σύμφωνα με το σχέδιο ανακωχής, η κατάπαυση θα επιτρέψει ανθρωπιστικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου, της απελευθέρωσης κρατουμένων αμάχων «και της επιστροφής των παιδιών της Ουκρανίας που μεταφέρθηκαν βίαια», ανέφερε η κοινή δήλωση.
– Θα συμφωνήσει όμως ο Πούτιν;
Η αρχική απάντηση της Μόσχας δεν ήταν ακριβώς ενθουσιώδης. Μιλώντας στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε: «Δεν αποκλείουμε επαφές με εκπροσώπους των ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες». Οι δυτικοί αξιωματούχοι ήταν από καιρό σκεπτικοί για το εάν ο Πούτιν ενδιαφέρεται πραγματικά για μακροπρόθεσμη ειρήνη, ακόμη κι αν αποδεχτεί εκεχειρία 30 ημερών. Η Ρωσία κερδίζει έδαφος στο πεδίο της μάχης, με τη βοήθεια άλλων χωρών, όπως η Βόρεια Κορέα, η Κίνα και το Ιράν.
Ο Πούτιν έχει επίσης διατυπώσει απαιτήσεις για διαρκή συμφωνία που φαίνεται αδύνατο να αποδεχτεί η Ουκρανία, περιλαμβανομένης της απαγόρευσης των ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων και της διεθνούς αναγνώρισης για τα εδάφη που κατέχονται από τη Ρωσία. Θα συμβιβαστεί με αυτούς τους όρους μόνο και μόνο επειδή το θέλει ο Τραμπ;
– Οι ΗΠΑ μοιράζονται ξανά πληροφορίες με την Ουκρανία
Αφού έκαναν το ριζικό βήμα της διακοπής της προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού και πληροφοριών στο Κίεβο, οι ΗΠΑ συμφώνησαν τώρα να ξαναρχίσουν να μοιράζονται τις μυστικές τους πληροφορίες. Επαναλαμβάνεται επίσης η «βοήθεια ασφαλείας», πιθανώς μια αναφορά στη στρατιωτική βοήθεια.
– Δεν πρόκειται για ειρηνευτική συμφωνία
Οι όροι της πρότασης είναι για προσωρινή εκεχειρία που μπορεί να παραταθεί εάν συμφωνήσουν και οι δύο πλευρές. Μόλις σταματήσουν οι μάχες, θα ξεκινήσουν αμέσως οι διαπραγματεύσεις για τους όρους μόνιμης ειρήνης. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ουκρανία έχουν υποσχεθεί να ορίσουν τις διαπραγματευτικές τους ομάδες το συντομότερο δυνατό.
– Δεν πρόκειται για συμφωνία ορυκτών
Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει πρόσβαση στα αποθέματα της Ουκρανίας κρίσιμων ορυκτών όπως το λίθιο, το ουράνιο και το τιτάνιο. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμενόταν να υπογράψει κάποιου είδους συμφωνία για τα δικαιώματα ανάπτυξης ορυκτών για αμερικανικές εταιρείες όταν επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο πριν από δύο εβδομάδες, αλλά αυτό κατέρρευσε κατά τη διάρκεια μιας πρωτοφανούς δημόσιας διαμάχης με τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρό του, Τζ. Ντ. Βανς.
Μετά την ανακοίνωση του σχεδίου κατάπαυσης του πυρός την Τρίτη, ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους ότι θα προσκαλούσε τον Ζελένσκι πίσω στον Λευκό Οίκο.
– Η Ουκρανία δεν έχει εγκαταλείψει κανένα έδαφος (ακόμα)
Πριν από τις συνομιλίες, ο Ρούμπιο προειδοποίησε το Κίεβο ότι θα χρειαστεί να κάνει παραχωρήσεις και στο εδαφικό. Ωστόσο κατά τη διάρκεια των οκτώ ωρών συζητήσεων στη Τζέντα την Τρίτη, το θέμα της εκχώρησης εδαφών δεν τέθηκε καν, σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματούχο. Το θέμα είναι βέβαιο ότι θα τεθεί, πάντως, εάν ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για μόνιμη διευθέτηση.
– Ο Τραμπ δεν έχει συμφωνήσει για εγγυήσεις ασφαλείας
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατέστησε σαφές ότι δεν είναι διατεθειμένος να εγγυηθεί «πολλά» μέσω της μελλοντικής ασφάλειας της Ουκρανίας, θεωρώντας αυτό ως ευθύνη της Ευρώπης, όχι της Αμερικής. Τίποτα στην κοινή δήλωση της Τρίτης δεν υποδηλώνει ότι αυτό έχει αλλάξει.
– Η Ευρώπη πρέπει να «εμπλακεί»
Η δήλωση ανέφερε ότι οι Ουκρανοί επιθυμούν τη συμμετοχή «Ευρωπαίων εταίρων» στην ειρηνευτική διαδικασία. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η αμερικανική πλευρά συμφώνησε σε αυτό το σημείο. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έσπευσαν να χαιρετίσουν την πρόοδο προς την ειρήνη στις συνομιλίες.
– Τι ακολουθεί;
Ο Στάρμερ θα συγκαλέσει συνάντηση Ευρωπαίων και άλλων ηγετών το Σάββατο. Συνεργάζεται με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για να συγκροτήσει μια «συμμαχία των πρόθυμων» – των χωρών δηλαδή που είναι έτοιμες να στείλουν στρατεύματα ως ειρηνευτικές δυνάμεις ή να παράσχουν άλλη υποστήριξη σε μια διεθνή αποστολή για την τήρηση μιας μόνιμης εκεχειρίας.
Πηγή: CNN, Politico
