Kathimerini.gr
Η Μαρίνα Ντουμπρόβα, καθηγήτρια αγγλικών στο ρωσικό νησί Σαχαλίνη στον Ειρηνικό, παρουσίασε στην τάξη της τον περασμένο μήνα ένα συγκινητικό βίντεο στο YouTube, στο οποίο τα παιδιά, στα ρωσικά και τα ουκρανικά, τραγουδούν για έναν «κόσμο χωρίς πόλεμο». Μετά την προβολή του βίντεο, ορισμένες μαθήτριες κατά τη διάρκεια του διαλείμματος άρχισαν να τη ρωτούν για τις απόψεις της. «Η Ουκρανία είναι μια ξεχωριστή χώρα», τους είπε η κ. Ντουμπρόβα, 57 ετών. «Όχι πια», απάντησε ένα από τα κορίτσια.
Λίγες μέρες αργότερα, όπως αναφέρουν οι New York Times σε δημοσίευμά τους, η αστυνομία μετέβη στο σχολείο, στην πόλη Κορσακόφ. Στο δικαστήριο, η καθηγήτρια άκουσε μια ηχογράφηση αυτής της συνομιλίας, προφανώς από κάποια από τις μαθήτριες. Ο δικαστής της επέβαλε πρόστιμο 400 δολαρίων για τη «δημόσια απαξίωση» των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας. Το σχολείο την απέλυσε για «ανήθικη συμπεριφορά», όπως κατήγγειλε η ίδια.
«Είναι σαν να έχουν βυθιστεί όλοι σε κάποιο είδος τρέλας», είπε η κ. Ντουμπρόβα σε τηλεφωνική συνέντευξη στους New York Times, με φόντο τη φιλοπολεμική διάθεση γύρω της. Με την άμεση ενθάρρυνση του Βλαντίμιρ Πούτιν, οι Ρώσοι που υποστηρίζουν τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας αρχίζουν να στρέφονται εναντίον του «εχθρού» εντός Ρωσίας. Ο Ρώσος πρόεδρος έδωσε τον τόνο σε ομιλία του στις 16 Μαρτίου, δηλώνοντας ότι η ρωσική κοινωνία χρειαζόταν μια «αυτοκάθαρση» στην οποία οι πολίτες «θα ξεχώριζαν τους αληθινούς πατριώτες από τα αποβράσματα και τους προδότες».
Τα επεισόδια αυτά δεν είναι ακόμη μαζικό φαινόμενο, αλλά απεικονίζουν την παράνοια που οικοδομείται, καθώς και την πόλωση στη ρωσική κοινωνία. Οι πολίτες καταγγέλλουν ο ένας τον άλλον, ωθούμενοι από τη μοχθηρή επίσημη ρητορική του κράτους, στη σκιά νέων νόμων που ποινικοποιούν την αντίθετη άποψη σε ό,τι αφορά τον πόλεμο.
Υπάρχουν αναφορές για μαθητές που καταγγέλλουν δασκάλους και για πολίτες που υποβάλλουν αναφορές για γείτονές τους, ακόμη και για πελάτες στο διπλανό τραπέζι. Σε εμπορικό κέντρο στη δυτική Μόσχα, το κείμενο «όχι στον πόλεμο» που εμφανίστηκε σε οθόνη σε κατάστημα επισκευής υπολογιστών, οδήγησε στη σύλληψη του ιδιοκτήτη του καταστήματος, Μαράτ Γκράτσεφ, έπειτα από αναφορά περαστικού.
Στο Καλίνινγκραντ, οι αρχές έστειλαν γραπτά μηνύματα στους κατοίκους καλώντας τους να δώσουν τα τηλέφωνα και τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις «προβοκατόρων» σε σχέση με την «ειδική επιχείρηση» στην Ουκρανία, όπως ανέφεραν ρωσικές εφημερίδες. Μπορούν να το κάνουν εύκολα μέσω ενός εξειδικευμένου λογαριασμού στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram. Ένα εθνικιστικό πολιτικό κόμμα δημιούργησε ιστότοπο, καλώντας τους Ρώσους να αναφέρουν τα «παράσιτα».
«Είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα ξεκινήσει μια εκκαθάριση», είπε σε συνέντευξή του ο Ντμίτρι Κουζνέτσοφ, το μέλος του κοινοβουλίου που βρίσκεται πίσω από τον ιστότοπο, προβλέποντας ότι η διαδικασία θα επιταχυνθεί μετά το τέλος της «ενεργητικής φάσης» του πολέμου. Στη συνέχεια διευκρίνισε: «Δεν θέλουμε να δεχθεί πυρά κανένας, ούτε καν να πάει ο κόσμος στη φυλακή».
Στη σοβιετική λογική, όσοι επιλέγουν να μην αναφέρουν τους συμπολίτες τους θα μπορούσαν να θεωρηθούν οι ίδιοι ύποπτοι, σημειώνουν οι New York Times. «Σε αυτές τις συνθήκες, ο φόβος επικρατεί ξανά στους ανθρώπους», ανέφερε ο Νικίτα Πετρόφ, κορυφαίος μελετητής της σοβιετικής μυστικής αστυνομίας. «Και αυτός ο φόβος υπαγορεύει να κάνετε καταγγελίες».
Τον Μάρτιο, ο κ. Πούτιν υπέγραψε νόμο που τιμωρεί με έως και 15 χρόνια φυλάκιση τις δημόσιες δηλώσεις οι οποίες αντιβαίνουν στη γραμμή της κυβέρνησης σχετικά με αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Ήταν ένα σκληρό αλλά απαραίτητο μέτρο, είπε το Κρεμλίνο, δεδομένου του «πολέμου πληροφοριών» της Δύσης εναντίον της Ρωσίας.
Οι εισαγγελείς έχουν ήδη χρησιμοποιήσει το νόμο εναντίον περισσότερων από 400 ατόμων, σύμφωνα με το OVD-Info, συμπεριλαμβανομένου ενός άνδρα που κρατούσε ένα φύλλο χαρτί με οκτώ αστερίσκους πάνω του. Το «όχι στον πόλεμο» στα ρωσικά έχει οκτώ γράμματα.
«Αυτό είναι ένα είδος τεράστιου ανέκδοτου μέσα στο οποίο, για κακή μας τύχη, ζούμε», σχολίασε η Αλεξάντρα Μπάγεβα, επικεφαλής του νομικού τμήματος του OVD-Info, σχετικά με ορισμένες παράλογες διώξεις που σχετίζονται με τον πόλεμο. Η ίδια σημείωσε πως έχει διαπιστώσει μια απότομη αύξηση στη συχνότητα των ανθρώπων που καταγγέλλουν τους συμπολίτες τους.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι τιμωρίες που σχετίζονται με την κριτική κατά του πολέμου έχουν περιοριστεί σε πρόστιμα. Ωστόσο, ορισμένοι διαδηλωτές καταδικάστηκαν σε έως και 30 ημέρες φυλάκιση, είπε η κ. Μπάγεβα, ενώ κάποιοι απειλούνται με μεγαλύτερες ποινές.
Στην πόλη Πένζα, μια άλλη δασκάλα αγγλικών, η Ιρίνα Γκεν, έφτασε στην τάξη μια μέρα και βρήκε έναν πελώριο «Z» χαραγμένο στον πίνακα με κιμωλία. Η ρωσική κυβέρνηση προωθεί το γράμμα «Ζ» ως σύμβολο υποστήριξης του πολέμου. Η καθηγήτρια σχολίασε στους μαθητές τους ότι το σύμβολο έμοιαζε με μισή σβάστικα.
Αργότερα, ένας μαθητής τη ρώτησε γιατί η Ρωσία αποκλείστηκε από αθλητικές διοργανώσεις στην Ευρώπη. «Νομίζω ότι αυτό είναι το σωστό», απάντησε η καθηγήτρια, προσθέτοντας: «Μέχρι η Ρωσία να αρχίσει να συμπεριφέρεται με πολιτισμένο τρόπο, αυτό θα συνεχίζεται για πάντα». «Αλλά δεν γνωρίζουμε όλες τις λεπτομέρειες», είπε μια κοπέλα, αναφερόμενη στον πόλεμο. «Ακριβώς, δεν ξέρετε τίποτα απολύτως», είπε η καθηγήτρια.
Ηχογραφημένο απόσπασμα του διαλόγου δημοσιεύθηκε σε δημοφιλή λογαριασμό στο Telegram. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας κάλεσε την καθηγήτρια και την προειδοποίησε ότι οι αναφορές της πως η Ρωσία ευθύνεται για τον βομβαρδισμό μαιευτηρίου στη Μαριούπολη της Ουκρανίας τον περασμένο μήνα αποτελούν «100% ποινική υπόθεση». Τώρα ερευνάται για πρόκληση «σοβαρών συνεπειών» βάσει του νόμου περί λογοκρισίας του περασμένου μήνα, που προβλέπει ποινή φυλάκισης ακόμη και 10 έως 15 ετών.
Η καθηγήτρια, 45 ετών, δήλωσε ότι βρήκε ελάχιστη υποστήριξη μεταξύ των μαθητών και του σχολείου και παραιτήθηκε αυτόν τον μήνα. Όταν μίλησε στην τάξη για την αντίθεσή της στον πόλεμο, είπε ότι ένιωθε «μίσος» απέναντί της από μερικούς εκ των μαθητών.
Ωστόσο, άλλοι που έγιναν στόχοι καταγγελιών από συμπολίτες άντλησαν πιο ελπιδοφόρα διδάγματα. Στο νησί Σαχαλίνη, μετά από δημοσιεύματα τοπικών ειδησεογραφικών ειδήσεων για την περίπτωση της καθηγήτριας Ντουμπρόβα, ένας από τους πρώην μαθητές της συγκέντρωνε 150 δολάρια την ημέρα για το πρόστιμό της, προτού η κ. Ντουμπρόβα του ζητήσει να σταματήσει. Την Παρασκευή, η κ. Ντουμπρόβα παρέδωσε τα χρήματα σε τοπικό καταφύγιο σκύλων.
Στη Μόσχα, ο κ. Γκράτσεφ, ιδιοκτήτης καταστήματος επισκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών, είπε ότι του φάνηκε αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κανένας από τους εκατοντάδες πελάτες του δεν απείλησε να τον καταδώσει για το κείμενο «όχι στον πόλεμο» που εμφανιζόταν εμφανώς σε μια οθόνη. Άλλωστε, σημείωσε, αναγκάστηκε να διπλασιάσει τις τιμές ορισμένων υπηρεσιών λόγω των δυτικών κυρώσεων, εξοργίζοντας σίγουρα ορισμένους πελάτες του. Αντίθετα, πολλοί τον ευχαρίστησαν.
Ο άνδρας που κατήγγειλε τον κ. Γκράτσεφ ήταν περαστικός. Στον 35χρονο επιβλήθηκε πρόστιμο 100.000 ρούβλια, πάνω από 1.200 δολάρια. Ένας πολιτικός στη Μόσχα έγραψε για την υπόθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αρκετά χρήματα για την κάλυψη του προστίμου συγκεντρώθηκαν μέσα σε δύο ώρες, είπε ο κ. Γκράτσεφ. Όπως τόνισε, έλαβε 250.000 ρούβλια από περίπου 250 ξεχωριστές δωρεές και σχεδιάζει να δωρίσει το πλεόνασμα στο OVD-Info, που του παρείχε νομική βοήθεια. «Στην πράξη, βλέπουμε ότι δεν είναι όλα τόσο άσχημα», είπε σε συνέντευξή του.
Με πληροφορίες από New York Times
