Του Γιώργου Κακούρη
Με τη σιωπηρή έγκριση και αποχή του Βίκτορ Ορμπάν από την κοινή θέση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το μέλλον της Ουκρανίας έκλεισε η έκτακτη σύνοδος κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με την Ευρώπη να δυσκολεύεται στην πράξη να οριοθετήσει ένα ισχυρό ρόλο για την ίδια στις διαβουλεύσεις που έρχονται για το τέλος του πολέμου που ξεκίνησε η Ρωσία το 2022.
Το πιο ουσιαστικό αποτέλεσμα της βραδιάς ήταν αυτό που ανέμεναν - και προωθούσαν το προηγούμενο 24ωρο μιλώντας σε δημοσιογράφους - διπλωματικές πηγές από διάφορες αντιπροσωπείες, κάνοντας λόγο για ιστορική στιγμή για την Ευρώπη η οποία «γυρίζει σελίδα» κατά κοινοτικό αξιωματούχο, προς την κατεύθυνση ενισχυμένων κοινών πολιτικών για την άμυνα και για χρηματική στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας.
Το μήνυμα αυτό ανταποκρίνεται μεν στην πραγματικότητα, καθώς οι προτάσεις της Κομισιόν για ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας μέσω δανεισμού στα κράτη μέλη, και για στοχευμένη χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών, προχωρούν, ωστόσο δεν ακυρώνει το ότι η ΕΕ δεν βρήκε τη κοινή γλώσσα ώστε να αποτελέσει δυνατό παίχτη με ενιαία φωνή στο μέλλον της Ουκρανίας, περιοριζόμενη σε μια επισυναπτόμενη δήλωση των 26 στα συμπεράσματα των 27.
Από τη μια, το Κολέγιο των Επιτρόπων αναμένεται να επεξεργαστεί τα όσα κατέθεσαν ως προβληματισμό τα κράτη μέλη, με στόχο να πάρει πιο συγκεκριμένες αποφάσεις ενόψει της επόμενης προγραμματισμένης συνόδου κορυφής στις 20 Μαρτίου, όπου και θα κλειδώσει η νέα προσέγγιση της ΕΕ.
Από την άλλη, ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θέλησε να τονίσει στους ηγέτες πως εξακολουθεί να βασίζεται στη στήριξη της Ευρώπης, και πως δεν θα ήθελε να προσέλθει σε μια διαπραγμάτευση για το μέλλον της χώρας του όπου η ΕΕ δεν θα βρίσκεται στο τραπέζι.
Παράπονα μεν, παρούσα Τουρκία δε
Την ίδια στιγμή, όσον αφορά τα καθ’ ημάς, παρά την έντονη έκφραση διαφωνίας από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, δημόσια και εντός της αίθουσας, για τη συμπερίληψη της Τουρκίας στις διαβουλεύσεις με τρίτες χώρες για το μέλλον της Ουκρανίας (παρά, όπως ανέφερε, την μη ευθυγράμμιση της με τις κυρώσεις της ΕΕ και το ιστορικό της σε σχέση με την Κύπρο), η Άγκυρα παραμένει ένας από τους δρώντες που οι πλείστοι θέλουν στο τραπέζι.
Αυτό άλλωστε προκύπτει και από την προγραμματισμένη για την Παρασκευή ενημέρωση μέσω τηλεδιάσκεψης από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Τουρκία, σε επίπεδο αρχηγών για τα όσα διαμείφθηκαν το απόγευμα και το βράδυ της Πέμπτης.
Δήλωση, επισυνάπτεται
Στη συγκυρία αυτή, ο Βίκτορ Ορμπάν κατάφερε να είναι και πάλι στο επίκεντρο, αποτρέποντας την αποστολή ενός ισχυρού μηνύματος απέναντι στη Ρωσία, αλλά σταματώντας μέχρι εκεί που τον έπαιρνε, καθώς επέλεξε σε συμφωνία όπως διαπιστώνεται με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, να μην οδηγήσει τα πράγματα σε μια μακρά και αποκαρδιωτική διαπραγμάτευση.
Η φόρμουλα με την οποία οι 26 τοποθετήθηκαν ήταν ένας συμβιβασμός με τον οποίο οι 26 μπορούν να μιλήσουν για κάτι σαν συμπεράσματα χωρίς να χρειάζεται συμφωνία που να δεσμεύει την ΕΕ στο σύνολό της. Η Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέδωσε ουσιαστικά δύο κείμενα: ένα κείμενο συμπερασμάτων για την άμυνα και την ασφάλεια, και ακόμα ένα το οποίο επισυνάπτεται στα συμπεράσματα με τη σημείωση πως «στηρίζεται σθεναρά» από 26 αρχηγούς κρατών.
Το ερώτημα πλέον είναι πώς διασφαλίζει η ΕΕ ρόλο και παρουσία στο μέλλον της Ουκρανίας, με τον Αντόνιο Κόστα να εξετάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, το διορισμό ειδικού απεσταλμένου που να μπορεί να τον εκπροσωπεί χωρίς να υπονοείται πως εκπροσωπεί και τους 27 (κάτι για το οποίο είχαν παραπονεθεί τα κράτη μέλη που δεν προσκλήθηκαν στις συναντήσεις στο Παρίσι και στο Λονδίνο.
