Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Εννέα περιοδείες μέσα σε μόλις δέκα μήνες· τόσες έχει κάνει ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής από τις 7 Οκτωβρίου του 2023, όταν άνοιξε ο νέος πολύνεκρος κύκλος βίας με την επίθεση της Χαμάς, και έπειτα.
Κι όμως, έπειτα από 320 μέρες πολέμου και δεκάδες αμερικανικές επισκέψεις στο Ισραήλ (του Μπλίνκεν, του ιδίου του Τζο Μπάιντεν, του Αμος Χόχστιν, του Ουίλιαμ Μπερνς κ.ά.), το αδιέξοδο παραμένει, όπως παραδέχθηκε άλλωστε, εμμέσως πλην σαφώς, και ο ίδιος ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έπειτα από την ολοκλήρωση της τελευταίας περιοδείας του σε Ισραήλ, Αίγυπτο και Κατάρ αυτήν την εβδομάδα.
Ανάγκη για ευελιξία
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας κάλεσε χθες, από το Κατάρ, την ισραηλινή κυβέρνηση αλλά και την ηγεσία της Χαμάς να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή ευελιξία («maximum flexibility») προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που θα οδηγεί παράλληλα και στην απελευθέρωση των περίπου 100 εναπομεινάντων Ισραηλινών ομήρων που παραμένουν στα χέρια της ένοπλης παλαιστινιακής οργάνωσης.
Μια ημέρα νωρίτερα, προτού συναντήσει τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτσογκ στο Τελ Αβίβ, ο ίδιος είχε μάλιστα ανεβάσει ακόμη υψηλότερα τον πήχυ του διακυβεύματος, υποστηρίζοντας ότι αυτή «ίσως να είναι και η τελευταία ευκαιρία» για να επιτευχθεί μια συμφωνία.
(Ronaldo Schemidt/Pool via AP)
Ωστόσο, περίπου δύο 24ωρα μετά, η Χαμάς κατηγορεί τους Αμερικανούς ότι είναι «απολύτως προκατειλημμένοι» («blindly biased») υπέρ του Ισραήλ, και οι Αμερικανοί (εν προκειμένω ένας αξιωματούχος ο οποίος συνόδευε τον Μπλίνκεν και μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας στον Τύπο) απορρίπτουν ως «μαξιμαλιστικές» κάποιες από τις δηλώσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, ενώ το «παζάρι» συνεχίζεται με φόντο την πληγή της Γάζας και τις μεταστάσεις αστάθειας που εκείνη εξάγει από τον νότιο Λίβανο και τη Συρία έως το Ιράν, το Ιράκ και την Υεμένη.
Η «κληρονομιά» του Μπάντεν και οι εκλογές του Νοεμβρίου
Η διοίκηση Μπάιντεν είναι σαφές ότι θα ήθελε να έχει «εκτονώσει» το Μεσανατολικό (στον βαθμό του εφικτού, δεδομένων των συνθηκών και όσων έχουν προηγηθεί) πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Ο ίδιος ο Μπάιντεν φέρεται να προσεγγίζει άλλωστε την εξωτερική πολιτική ως ένα μέτωπο στο οποίο θα ήθελε να αφήσει προσωπική παρακαταθήκη τώρα που αποχωρεί από την κεντρική πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
«Οι διαδηλωτές έχουν δίκιο. Ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει», δήλωσε ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος τη Δευτέρα από το βήμα του μεγάλου προεκλογικού συνεδρίου της παράταξης των Δημοκρατικών στο Σικάγο.
Από το «πρέπει να τελειώσει» έως το «τελειώνει» ή το «τελείωσε», υπάρχει ωστόσο… απόσταση την οποία η αμερικανική πλευρά δεν έχει καταφέρει τους τελευταίους δέκα μήνες να καλύψει, παρά τις δεκάδες επισκέψεις αξιωματούχων στη Μέση Ανατολή και τις πολλαπλάσιες επαφές στον άξονα Ισραήλ-Αιγύπτου-Κατάρ.
«Οι μέρες περνούν και χάνουμε περισσότερους ομήρους. Πρέπει να κάνουμε μια συμφωνία. Πρέπει. Τώρα», δήλωσε χθες, από την πλευρά του, ο επικεφαλής της ισραηλινής αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ.
Ναρκοπέδιο
(AP Photo/Ohad Zwigenberg, Pool)
Επισήμως πάντως, τρεις εβδομάδες έπειτα από την εξόντωση του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη, οι εμπλεκόμενες πλευρές παρουσιάζονται να κρατούν ανοιχτή την προοπτική μιας ειρηνευτικού τύπου συμφωνίας, παρά τις δεδομένες μεταξύ τους διαφωνίες (τις σχετικές με τη μεταπολεμική παραμονή Ισραηλινών στατιωτών στη Λωρίδα της Γάζας και στα σύνορα Γάζας-Αιγύπτου, τους αριθμούς των Παλαιστινίων που θα πρέπει να απελευθερωθούν από το Ισραήλ σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση των ομήρων από τη Χαμάς, το χρονοδιάγραμμα και τα στάδια της όποιας συμφωνίας για εκεχειρία, τη μεταπολεμική διακυβέρνηση αλλά και ανοικοδόμηση της σχεδόν ολοκληρωτικά κατεστραμμένης Γάζας κ.ά.).
«Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου προσεγγίζει τη στιγμή της αλήθειας, καθώς θα πρέπει να αποφασίσει υπέρ ή κατά μιας συμφωνίας για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς και την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα», γράφει o Μπεν Κάσπιτ στον ιστοχώρο Al Monitor.
«Το Ισραήλ κερδίζει (σ.σ. στρατιωτικά) αλλά η διαρκής νίκη κατά της Χαμάς απαιτεί την εγκατάσταση μιας νέας ηγεσίας στη Γάζα», προειδοποιεί, από την πλευρά του, με το βλέμμα στραμμένο στο μεταπολεμικό μέλλον, ο Τζον Σπένσερ (Modern War Institute at West Point) μέσα από τις σελίδες του περιοδικού Foreign Affairs.
Νετανιάχου Vs Σινουάρ
(AP Photo/Adel Hana)
Ο 74χρονος (σχεδόν 75χρονος πια) Νετανιάχου πάντως δεν φαίνεται να βιάζεται. Πολλοί μάλιστα τον κατηγορούν, εδώ και καιρό είναι η αλήθεια, ότι έχει συνδέσει την πολιτική του επιβίωση με τη συνέχιση του τρέχοντος πολέμου, ενώ πια εκείνος (έπειτα από τις δολοφονίες ηγετικών στελεχών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ) ανακάμπτει και στις δημοσκοπήσεις…
«Οι Αμερικανοί με κάποιον τρόπο άκουσαν τον Νετανιάχου να λέει “ναι” σε μια συμφωνία για τη Γάζα. Αυτός όμως δεν το είπε», σχολιάζει ο πολύπειρος Ισραηλινός διπλωμάτης Αλόν Πίνκας με άρθρο του στη Haaretz.
«Κατάπαυση του πυρός ή Αρμαγεδδών;», διερωτάται, στο πλαίσιο δικής του ανάλυσης, ο Economist, με φόντο το «αλλόκοτο» όπως το χαρακτηρίζει «παιχνίδι αναμονής» το οποίο εκτυλίσσεται επί του παρόντος στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, μια περιοχή το μέλλον της οποίας δείχνει να εξαρτάται στην παρούσα φάση από τις κινήσεις κυρίως δύο προσώπων, μεταξύ τους απολύτως εχθρικών: του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου από τη μία πλευρά και του ηγέτη της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ από την άλλη.
Αν και εχθροί, Νετανιάχου και Σινουάρ έχουν πάντως κάτι κοινό (το οποίο ίσως επιτείνει το αδιέξοδο): και οι δύο δείχνουν να δίνουν προτεραιότητα στην -άμεσα συνδεδεμένη με την έκβαση του πολέμου- προσωπική τους πολιτική επιβίωση…
