Kathimerini.gr
Η πρώτη φορά στην κατοικία των θεών δεν συγκρίνεται με τίποτα στον κόσμο. «Δυνατές» είναι, όμως, και οι στάσεις που θα κάνετε, κατεβαίνοντας, στους πρόποδες του βουνού.
Δεν είμαι ορειβάτισσα. Κι όταν βρέθηκα να ανεβαίνω στον Γομαρόσταλο, «τα χρειάστηκα». Γύρω, μόνο το χάος. Ένα μονοπάτι γεμάτο σπαστές πέτρες, να μην ξέρεις πού να πατήσεις. Ίσως ακούγεται αστείο στους έμπειρους ορειβάτες, αλλά, αν είναι η πρώτη σου φορά στον Όλυμπο, καλύτερα να ανέβεις ορθόδοξα, από το μονοπάτι της Πετρόστρουγκας ή του καταφυγίου Αγαπητού – παίρνει περισσότερες ώρες, αλλά τα τμήματα σύρριζα στους γκρεμούς είναι πολύ μικρότερα.
Κατάβαση από τον Όλυμπο, από το μονοπάτι της Πετρόστρουγκας, με διαρκή θέα στους κάμπους και στον Θερμαϊκό. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Έξι επτά ώρες περπάτημα, ανάλογα με τις στάσεις και τις αντοχές. Στην αρχή, και για τρεις ώρες, περπατάς ανηφορικά μέσα στο πυκνό δάσος. Δεκάδες διαφορετικά είδη φυτών, φθινοπωρινά φύλλα και μοβ κυκλάμινα. Μετά περνάς στο υποαλπικό τοπίο, τα βράχια αγριεύουν, η θέα γίνεται μεγαλειώδης. Από τον Γομαρόσταλο οι γκρεμοί είναι δίπλα σου συνέχεια. Σε εμάς ήρθε και μια ομίχλη για να εντείνει το μυστήριο και τους φόβους.
Στο δικό μου μυαλό κάθε βήμα ισοδυναμούσε με πιθανή πτώση. Κάπου εκεί προσεύχεσαι, καλού κακού, και στους 12 θεούς του Ολύμπου και προχωράς. Περνάς μέσα από τα σύννεφα και, όταν βγεις από πάνω τους, ξεχνάς τα πάντα. Οι άγριες κορυφές εξέχουν, οι γκρεμοί και οι σάρες δεν έχουν τέλος. Η μαγεία ενίοτε εξαφανίζει τον φόβο – τέτοιο θέαμα μπορεί να μην αντικρίσεις ποτέ ξανά στη ζωή σου. Το σκαρφάλωμα στον βράχο Γομαρόσταλο είναι σύντομο. Το σταθερό σχοινί στον βράχο και το γεγονός ότι χρησιμοποιείς τα χέρια σου σε καθησυχάζουν. Εμένα περισσότερο με καθησύχασαν οι έμπειροι φίλοι μου και ειδικά ο Ορέστης, που μου φόρεσε μποντριέ και με έδεσε πάνω του.
Προετοιμασία για ανάβαση στις κορυφές του Ολύμπου, με φόντο το Στεφάνι, τον «Θρόνο του Δία». (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Από όπου κι αν ανέβεις, πάντως, είναι συγκινητικό να φτάνεις στο Οροπέδιο των Μουσών, στα 2.650 μ. υψόμετρο. Το πιο όμορφο οροπέδιο, κάτω από την κορυφή του Μύτικα, και το εντυπωσιακό Στεφάνι, ο αποκαλούμενος «Θρόνος του Δία». Μια εικόνα που περιμένεις να αντικρίσεις από παιδί. Από όταν μαθαίνεις ότι ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, στα 2.919 μ. υψόμετρο, ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της χώρας, Διατηρητέο Οικοσύστημα της UNESCO και κατοικία των δώδεκα θεών, από την οποία ο Δίας εκτόξευε τους κεραυνούς του.
Η Ζωή στο βουνό
«Μια χαρά είμαι, δόξα στον Δία. Εγώ τον Δία επικαλούμαι, αρκεί να μην είμαι στο μοναστήρι και με αφορίσουν!» μου έλεγε ο 85χρονος Κώστας Ζολώτας στο Λιτόχωρο. Ο αποκαλούμενος «πρεσβευτής», «13ος θεός» ή απλώς «παππούς του Ολύμπου», ένας από τους πρώτους οδηγούς βουνού, βοήθησε να γίνει γνωστός ο Όλυμπος και λειτούργησε το πρώτο φυλασσόμενο καταφύγιο στο βουνό, αυτό του Σπήλιου Αγαπητού, το 1960. Επιπλέον έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για τις διασώσεις του. Φέτος μόνο, έχασαν τη ζωή τους στο βουνό τέσσερις άνθρωποι και 14 φορές κλήθηκε η Πυροσβεστική. Ο Όλυμπος έχει τις ιδιομορφίες του, λένε οι ειδικοί, και κάποιους κινδύνους, που αρκετοί αψηφούν. Το Λούκι, για παράδειγμα, το τελευταίο κομμάτι πριν από την κορυφή του Μύτικα, χρειάζεται ήπιο σκαρφάλωμα, αλλά ο συνωστισμός του Σεπτέμβρη και οι ορειβάτες χωρίς πείρα που μπαίνουν σε αυτό προκαλούν λιθοπτώσεις – γι’ αυτό και το κράνος είναι απαραίτητο. Οι αρχάριοι καλό είναι να δένονται στις ειδικές πλακέτες και φυσικά όλοι να φορούν κατάλληλα παπούτσια. «Κανονικά πρέπει να μπει στις εισόδους των μονοπατιών κιόσκι ενημέρωσης, που να εξηγεί αναλυτικά τους κινδύνους και τη διαθεσιμότητα στα καταφύγια. Τον Σεπτέμβρη, οπότε οι καιρικές συνθήκες θεωρούνται ιδανικές, ανεβαίνουν στο βουνό χιλιάδες άνθρωποι», μου έλεγε ο Ζολώτας.
Τα καταφύγια λειτουργούν μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου και ξανανοίγουν τον Μάιο. Οι θέσεις στα δύο καταφύγια του Οροπεδίου των Μουσών, του Κάκαλου και του Αποστολίδη, κλείνονται από τα τέλη της άνοιξης. Οι υπόλοιποι μένουν σε σκηνές στο οροπέδιο. Το κρύο είναι ήδη τσουχτερό εδώ πάνω και απαιτείται χειμερινός εξοπλισμός. Σε σκηνές μείναμε κι εμείς. Η ζωή εδώ έχει κάτι το συντροφικό. Οι έγνοιες εξαφανίζονται από το μυαλό, οι ανάγκες γίνονται πιο πρακτικές. Οι μακαρονάδες και οι ομελέτες στα καταφύγια μοιάζουν οι πιο νόστιμες του κόσμου.
Το άτυπο πρόγραμμα του βουνού λέει ότι ανεβαίνεις στο οροπέδιο τη μία μέρα, διανυκτερεύεις και την επομένη το πρωί ανεβαίνεις κορυφή. Το ξυπνητήρι μου δεν πρόλαβε να χτυπήσει. Στις πέντε το πρωί, βγαίνοντας από τη σκηνή, αντίκρισα το φεγγάρι να λούζει με ένα απερίγραπτο φως το οροπέδιο, τις βαθιές χαράδρες, τις βραχώδεις κορυφές και το Στεφάνι – νομίζω το πιο όμορφο θέαμα που έχω δει στη ζωή μου. Στον Μύτικα δεν ανέβηκα τελικά. Άντρες της ΕΜΑΚ είχαν έρθει να παραλάβουν έναν άτυχο άντρα που είχε σκοτωθεί το προηγούμενο απόγευμα. Είπαν ότι πιθανότατα έκανε κάποια απερισκεψία, αλλά δεν θέλει και πολύ για να σου κοπούν τα γόνατα. Όπως λένε, όμως, η εμπειρία του οροπεδίου είναι η πιο δυνατή. Τόσο δυνατή που μπορεί να σε φέρνει εδώ κάθε χρόνο. Είτε ανεβαίνεις στην κορυφή είτε όχι.
10 ΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
1 // Η πόλη του Δία
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Δίου. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Το Δίον, η ιερή πόλη των Μακεδόνων όπου λατρευόταν ο Δίας, κάτω από τις πλαγιές του Ολύμπου, σε στρατηγική θέση μεταξύ Θεσσαλίας και Μακεδονίας, ήκμασε στους ελληνιστικούς και τους ρωμαϊκούς χρόνους, ενώ το λαμπρό ιερό του Ολυμπίου Διός είχε πανελλήνια ακτινοβολία. Η περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο είναι ενδιαφέρουσα, κυρίως λόγω της πλούσιας φύσης. Οικίες, επαύλεις, ιερά (ξεχωρίζει εκείνο της Δήμητρας, το παλαιότερο μακεδονικό ιερό με συνεχή λειτουργία από τον 6ο αι. π.Χ. έως τον 4ο αι. μ.Χ.), θέρμες εμφανίζονται μέσα σε πυκνά χόρτα και πίσω από δέντρα. Τα πολύτιμα ευρήματα θα τα δείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Αγάλματα, επιγραφές, μικροαντικείμενα καθημερινής ζωής, αλλά και τα εντυπωσιακά ψηφιδωτά της ρωμαϊκής πόλης μπορούν να σας κρατήσουν στους χώρους του για ώρες (τηλ. 23510-53206, εισιτήριο 8 ευρώ, ανοιχτά καθημερινά 08.00-19.45 το μουσείο, 08.00-18.30 ο αρχαιολογικός χώρος).
2 // Στο μυθικό φαράγγι
Το διάσημο φαράγγι του Ολύμπου έχει μήκος 12 χλμ. και η διάσχισή του διαρκεί 5-7 ώρες. Είναι τμήμα του μονοπατιού Ε4 και η διαδρομή ξεκινά από τα Πριόνια, σε υψόμετρο 1.110 μ., και καταλήγει στο Λιτόχωρο, στη θέση Μύλοι, αλλά μπορεί να σπάσει και σε μικρότερα κομμάτια. Πλούσια βλάστηση κάτω από τις επιβλητικές πλαγιές του βουνού, καταρράκτες και βάθρες για κολύμπι, γεφυράκια που διευκολύνουν την πορεία. Η διάσχιση είναι μέτριου βαθμού δυσκολίας. Ευκολότερη και πιο σύντομη διαδρομή (1-1½ ώρα) είναι από τα Πριόνια έως τη Μονή Αγίου Διονυσίου.
3 // Η πύλη του Ολύμπου
Στην έξοδο του φαραγγιού του Ενιπέα, αλλά και σε κοντινή απόσταση από τη θάλασσα, το Λιτόχωρο θα αποτελέσει πιθανότατα τη βάση σας.
Τμήμα του Λιτόχωρου με φόντο το φαράγγι του Ενιπέα. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Εδώ βρίσκεται το Κέντρο Ενημέρωσης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου (τηλ. 23520-83000, olympusfd.gr, καθημερινά 09.00-16.00), όπου θα δείτε μια εντυπωσιακή τρισδιάστατη προβολή, οθόνες αφής, μέσω των οποίων θα μεταφερθείτε στις κορυφές και στα μονοπάτια του βουνού, καθώς και την έκθεση που παρουσιάζει τον πλούτο του Ολύμπου ανά υψομετρική ζώνη.
Στο Γαστροδρόμιο εν Ολύμπω θα δοκιμάσετε γεύσεις που θα θυμάστε για καιρό. (Φωτογραφία: ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ)
Η καλύτερη γαστρονομική επιλογή είναι το εστιατόριο Γαστροδρόμιο εν Ολύμπω (τηλ. 23520-21300), όπου ο ανήσυχος σεφ Ανδρέας Γάβρης δημιουργεί ευφάνταστα πιάτα με καλές πρώτες ύλες, ενώ διατηρεί και μια ιδιαίτερη κάβα κρασιών. Στον κεντρικό δρόμο καλό είναι και το Μεζέ Μεζέ (τηλ. 23520-82271). Στην περιοχή του Λάκκου, την οποία προτιμούν νεαροί και ορειβάτες, κάτω από τον οικισμό, δοκιμάστε το Ντίσκο Ρωμέικο (τηλ. 23520-82390) για καφέ, ποτό και τσίπουρο με μεζέ.
Από το Λιτόχωρο ξεκινά και ο δρόμος που οδηγεί στη θέση Πριόνια (αφετηρία δύο πεζοπορικών διαδρομών προς το Οροπέδιο των Μουσών, όπου λειτουργεί και καφέ-εστιατόριο), η μοναδική οδική διαδρομή που εισχωρεί στο βουνό.
4 // Tο νέκταρ των θνητών
Ο Αποστόλης Κούρτης στο οινοποιείο του, στη Ράχη. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Ο Αποστόλης Κούρτης ξεκίνησε πριν από 22 χρόνια να καλλιεργεί τον βιολογικό αμπελώνα του στο χωριό Ράχη και δημιούργησε ένα μικρό, οικογενειακό οινοποιείο. Σήμερα, ο αμπελώνας αγγίζει τα 60 στρέμματα, περιλαμβάνει τις ποικιλίες Ασύρτικο, Βιδιανό, Αγιωργίτικο, Ξινόμαυρο, Trebbiano, Syrah, Merlot, Cabernet Sauvignon και παράγει 20.000 φιάλες ετησίως. Το οινοποιείο του Κτήματος Κούρτη μοιάζει περισσότερο με ένα χωριάτικο φιλόξενο σπίτι, όπου μαζί με τις επτά ετικέτες κρασιού θα δοκιμάσετε και ζυμωτό ψωμί, χειροποίητο λουκάνικο και κατσικίσιο τυρί – όλα φτιαγμένα από τη μητέρα και την αδελφή του (τηλ. 6974-471230).
5 // Ο Άγιος του Ολύμπου
Η παλαιά μονή που ίδρυσε ο ίδιος ο Άγιος Διονύσιος τον 16ο αιώνα απέχει περίπου 20 χλμ. από το Λιτόχωρο και είναι χτισμένη μέσα στην πυκνή βλάστηση, κάτω από τις πλαγιές του βουνού. Γοητευτικά ανακατασκευασμένα κτίρια και φροντισμένα παρτέρια σε ένα διαχρονικά μεγάλο προσκύνημα, αλλά και καταφύγιο για επαναστάτες και γυναικόπαιδα, έως ότου καταστράφηκε από τους Γερμανούς, το 1943. Τότε ιδρύθηκε η νέα μονή, χαμηλότερα.
6 // Το Κάστρο του Πλαταμώνα
Ο χαρακτηριστικός πύργος, ύψους 18 μ., στο Κάστρο του Πλαταμώνα. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Θα το έχετε δει σίγουρα οδηγώντας στην εθνική οδό. Μεταξύ Θεσσαλίας και Μακεδονίας, σε θέση που φαίνεται οχυρωμένη από την αρχαιότητα, απέκτησε τη σημερινή του μορφή στους βυζαντινούς χρόνους. Ακολουθήστε το ανηφορικό μονοπάτι και περπατήστε ανάμεσα στα δέντρα και τα απομεινάρια του οικισμού. Ανεβείτε με προσοχή στις επάλξεις και απολαύστε την πανοραμική θέα στον Θερμαϊκό κόλπο (τηλ. 23520-44470, εισιτήριο: 2 ευρώ).
7 // Το χωριό-σταρ της Πιερίας
Βόλτα στην πλατεία του Παλαιού Παντελεήμονα. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Πέτρινα αναστηλωμένα σπίτια με κεραμοσκεπές, φροντισμένα καλντερίμια χωρίς αυτοκίνητα, μια πλατεία με πλατάνια και ταβέρνες και καταστήματα με τοπικά προϊόντα. Χτισμένος στα 500 μ. υψόμετρο και με θέα στη θάλασσα, ο Παλαιός Παντελεήμονας είναι το ωραιότερο χωριό της περιοχής – κι αυτό γιατί εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του, οι οποίοι τη δεκαετία του 1950 ίδρυσαν τον νέο οικισμό, χαμηλότερα. Το ίδιο συνέβη και στα δύο γειτονικά χωριά Παλαιοί Πόροι και Παλιά ή Άνω Σκοτίνα, τα οποία όμως δεν έχουν ζωντανέψει. Στο πρώτο θα πάτε για την ωραία πλατεία με την ταβέρνα, στο δεύτερο (θα χρειαστεί να οδηγήσετε σε χωματόδρομο) για την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του 19ου αιώνα, με τον τεράστιο πλάτανο. Tip: Αν είστε λάτρεις της δράσης, δοκιμάστε μια πτήση με αλεξίπτωτο πλαγιάς με την παρέα της Olympic Wings, στον Νέο Παντελεήμονα (τηλ. 23520-41741).
8 // Ένας άγνωστος παράδεισος
Έτοιμη για βουτιά στον καταρράκτη του Ορλιά. (Φωτογραφία: ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ)
Μακριά από τις ψηλές κορυφές, ο Όλυμπος κρύβει κάποιες άγνωστες ομορφιές, που δεν απαιτούν πολύωρη πεζοπορία. Στην περιοχή του χωριού Βροντού προσεγγίστε το ρέμα Ορλιά, όπου θα συναντήσετε υπέροχους καταρράκτες με βάθρες, οι οποίες ανάλογα με τον καιρό ενδείκνυνται για κολύμπι. Η πεζοπορία ξεκινά μετά το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου και σε μόλις 10 λεπτά σάς φέρνει μπροστά στον πρώτο καταρράκτη. Αν συνεχίσετε, θα καταλήξετε στον Κόκκινο Βράχο και στον μεγάλο καταρράκτη (1 ώρα). Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε canyoning και ραπέλ με την Trekking Hellas.
9 // Αγροτουριστική κιβωτός
Ο Λάζαρος Μπέλλος ήταν εκπαιδευτικός, αλλά η αγάπη του για τη γη τον οδήγησε να δημιουργήσει το Κτήμα Μπέλλου στο χωριό Άγιος Δημήτριος, το οποίο διαχειρίζεται με την κόρη του Αφροδίτη. Εδώ, σε μια έκταση 45 στρεμμάτων λειτουργεί «πράσινος» ξενώνας, εστιατόριο, καθώς και το επισκέψιμο κτήμα μέσα στο οποίο καλλιεργούνται αρωματικά φυτά, φράουλες, καρυδιές και πολλά ακόμη δέντρα, αλλά και φασόλια και κηπευτικά, που τροφοδοτούν την κουζίνα. Από τις τριανταφυλλιές Rosa damascena φτιάχνουν γλυκό του κουταλιού, αλλά και αιθέρια έλαια στον δικό τους αποστακτήρα, παρασκευάζουν μαρμελάδες και λικέρ, κ.ά. (τηλ. 23517-70021, ktimabellou.gr).
10 // Είσοδος από τα δυτικά
Το χωριό Κοκκινοπηλός είναι η πύλη για το βουνό από τα δυτικά. Μπορείτε να καθίσετε στη μεγάλη υπερυψωμένη πλατεία κάτω από τον πλάτανο και να γευματίσετε στο ταβερνάκι. Η ωραιότερη εξόρμηση που θα κάνετε είναι η διαδρομή 4Χ4 που διασχίζει το περίφημο δάσος του Κοκκινοπηλού. Θα οδηγήσετε σε σπαστή πέτρα, μέσα σε οξιές, μαυρόπευκα, έλατα κ.ά., και θα φτάσετε έπειτα από 20 χλμ. στην τοποθεσία Ρέμα Ναούμ. Θα έχετε θέα στα Μικρά και στα Μεγάλα Καζάνια (τις πλαγιές που δημιουργούν χοάνη στην οποία εγκλωβίζονται τα σύννεφα), αλλά και μια μοναδική οπτική των κορυφών του Ολύμπου (Μύτικας, Σκολιό, Στεφάνι). Από εδώ ξεκινούν και οι ορειβατικές διαδρομές μέσω της Κόψης Ναούμ.
ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ
• Το Λιτόχωρο απέχει 420 χλμ. από την Αθήνα και 90 από τη Θεσσαλονίκη. Το κόστος για διόδια και βενζίνη υπολογίζεται στα 160 και στα 30 ευρώ αντίστοιχα, με την επιστροφή.
ΔΙΑΜΟΝΗ
• Το Robolo boutique hotel (τηλ. 23523-06715, από 80 ευρώ) στο Λιτόχωρο είναι μία από τις καλύτερες προτάσεις διαμονής στην περιοχή. Η Ρούλα Μάλτη θα σας υποδεχτεί στο οίκημα του 1883, που αναστηλώθηκε άψογα, και θα σας φροντίσει σαν φίλους της με ωραίο πρωινό, που περιλαμβάνει μόνο χειροποίητα καλούδια –σπιτικά αυγά, κέικ, πίτες, γλυκά–, αλλά και ωραία κρασιά από την κάβα της. Οι χώροι του ξενώνα είναι προσεγμένοι σε κάθε λεπτομέρεια και το σύνολο αποπνέει αίσθηση θαλπωρής και άνεσης. Τα 6 δωμάτια είναι διαφορετικά μεταξύ τους, έχουν συστήματα ύπνου της Coco-mat, σύγχρονες ανέσεις και γοητευτικές διακοσμητικές λεπτομέρειες.
• Καλή επιλογή και το Bayiri (τηλ. 23520-61406, bayiri.gr, από 60 ευρώ), ένας καλόγουστος ξενώνας επίσης στο Λιτόχωρο, ενώ στη δυτική πλευρά του Ολύμπου επιλέξτε τον «πράσινο» ξενώνα του Κτήματος Μπέλλου (τηλ. 23517-70021, ktimabellou.gr, από 114 ευρώ), στον Άγιο Δημήτριο.
TIP
• Η Trekking Hellas Όλυμπος έχει την έδρα της στο κατάστημα εξοπλισμού 55 Peaks στο Λιτόχωρο και οι άνθρωποί της θα σας συνοδεύσουν με ασφάλεια τόσο στις κορυφές όσο και σε διάφορες δραστηριότητες στο βουνό (τηλ. 6974-301684, trekking.gr).
