Λίνα Γιάνναρου
«Οντως τώρα;» «Είναι ΟΚ αν το πω αυτό;» «Δεν θα έχω δηλαδή συνέπειες;» Για όσους έχουν θητεύσει σε εταιρίες όπου τα πισώπλατα μαχαιρώματα, ο ανταγωνισμός και το κουτσομπολιό δίνουν και παίρνουν, η μετάβαση σε ένα εργασιακό περιβάλλον όπου ευδοκιμούν η διαφάνεια και η ευθύτητα και κάθε ένας ενθαρρύνεται να λέει περίπου ό,τι του κατέβει στο κεφάλι, απαιτεί μια περίοδο προσαρμογής. Κάποιο λάκκο θα έχει η φάβα, θα σκέφτονται στην αρχή. Να δεις που θα πρόκειται για κάποιου είδους new age, μαρκετινίστικο τρικ, σίγουρα στην πράξη τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Ωσπου μια μέρα συνειδητοποιούν με ανακούφιση -τα office politics είναι βλέπετε εξουθενωτικά- ότι μια εργασιακή Neverland είναι εφικτή.
Οταν πίσω στο 2014, ο Γιώργος Παλαιγεωργίου, ο Φάνης Δεσποτάκης και ο Πάνος Σιώζος ξεκίνησαν να στήνουν τη LearnWorlds, μια πλατφόρμα που δίνει τα εργαλεία σε ελεύθερους επαγγελματίες εκπαιδευτές, μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή και σχολεία να προσφέρουν διαδικτυακά μαθήματα, δεν συζήτησαν για την εργασιακή κουλτούρα που θα υιοθετούσαν. «Αυτά τα πράγματα δεν σχεδιάζονται» μου λέει μέσα από το παράθυρο του zoom ο CEO Πάνος Σιώζος, που ζει μόνιμα στη Λεμεσό (μετακόμισαν στην Κύπρο όταν η γυναίκα του στα χρόνια του brain drain βρήκε εκεί μια καλή δουλειά). «Είχαμε και εμείς εμπειρία από δυσάρεστα εργασιακά περιβάλλοντα. Αυτό που θέλαμε είναι να φτιάξουμε μια εταιρία στην οποία θα θέλαμε να δουλεύουμε».
Αυτό που είχαν κοινό οι τρεις συνιδρυτές ήταν το ακαδημαϊκό background. Οι τρεις τους γνωρίστηκαν σπουδάζοντας το τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ, συνεχίζοντας τις μεταπτυχιακές τους σπουδές στην εκπαιδευτική τεχνολογία. «Το κλίμα στο Πανεπιστήμιο ήταν φοβερό». Ο καθένας προχωρούσε με τη δουλειά και το ταλέντο του, δινόταν έμφαση στην αριστεία, πριν ο όρος αποκτήσει οποιοδήποτε πρόσημο. Ήταν επόμενο οι αξίες αυτές να εμποτίσουν και το δικό τους εγχείρημα. Ο Πάνος, δε, είχε εργαστεί και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είχε δηλαδή εκτεθεί σε μια κουλτούρα συνεργασίας και διεθνισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι η LearnWorlds αριθμεί σήμερα 135 εργαζόμενους από 17 χώρες. Την ανοιχτή της κουλτούρα ευνοεί και το γεγονός ότι από την αρχή η εταιρία λειτουργεί από απόσταση. Δεν γινόταν αλλιώς. Οι τρεις συνιδρυτές κατοικούν σε τρεις διαφορετικές πόλεις: Λεμεσό, Καβάλα και Χανιά. Έτσι ήξεραν να λειτουργούν («Ημασταν ψηφιακοί nomads πριν γίνουν μόδα!»), αυτό εφάρμοσαν και στην εταιρία τους πολύ πριν έρθει ο κορωνοϊός και το επιβάλει. Στην πανδημία μάλιστα, όταν όλοι ανακαλύψαμε την αξία του e-learning, οι εργασίες τους εκτοξεύθηκαν. Το προσωπικό υπερδιπλαστιάστηκε, οι πελάτες έφτασαν τους 4.300 σε 120 χώρες (πλέον είναι 7.800 σε 130 χώρες), ενώ εξασφαλίστηκε χρηματοδοτική ενίσχυση ύψους 32 εκατ. δολαρίων από τη διεθνή εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων και ιδιωτικών επενδύσεων Insight Partners.
Η remote λειτουργία από μόνη της πάντως δεν προσφέρει ανοσία στις συνήθεις παθογένειες του «γραφείου», τη διασπορά φημών, το κουτσομπολιό, τις κλίκες κοκ. Μπορεί η LearnWorlds να μην έχει διαδρόμους, έχει όμως κανάλια στο Slack (πρόγραμμα ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων για επαγγελματικές επικοινωνίες), μπορεί να μην έχει meeting rooms, έχει όμως zoom calls, μπορεί να μην υπάρχει ψύκτης για κουβεντούλα, υπάρχει όμως πάντα το messenger. Αλλά γιατί να κουτσομπολέψεις όταν ό,τι έχεις να πεις μπορείς να το πεις ανοιχτά; Γιατί να καταφύγεις στο lobbying όταν μπορείς να καταθέσεις την ιδέα σου χωρίς φόβο και με όσο πάθος θες; “Στην εταιρία επικρατεί κουλτούρα διαφάνειας” λέει ο κ. Σιώζος. “Όλες οι αποφάσεις εξηγούνται, όλοι γίνονται συμμέτοχοι. Είμαστε μια εταιρία χωρίς δομημένες ιεραρχίες, είμαστε δηλαδή όλοι μαζί στο ίδιο καράβι (σ.σ. η εταιρία είναι χωρισμένη σε ομάδες με επίπεδη δομή). Και φυσικά έχουμε πολιτική ανοιχτών θυρών, όλοι έχουν πρόσβαση σε όλους. Δεν ενθαρρύνουμε ούτε ανεχόμαστε τα politics, αλλά δεν χρειάζεται να τα απαγορεύσουμε. Οποίος βγάζει τέτοιο εαυτό είναι εκτός κλίματος”. Σαν ξένο σώμα, οι συμπεριφορές αυτές απορρίπτονται από τον οργανισμό.
Παρεξηγήσεις γίνονται -ο γραπτός λόγος ενίοτε δεν βοηθά-, παράπονα μπορεί να υπάρξουν. «Η διαφορά είναι ότι όλοι αισθάνονται την ασφάλεια να το επικοινωνήσουν» λέει η Ελένη Κουρμέντζα, υπεύθυνη ανθρώπινων πόρων. «Οι δίοδοι επικοινωνίας είναι ανοιχτές να μιλήσεις χωρίς φίλτρο. Αλλωστε και οι συνιδρυτές αποζητούν την επικοινωνία, κάθε μέρα μας γράφουν “τι κάνεις; πώς είσαι σήμερα;” Νιώθεις άνετα να πεις ότι έχεις αγωνία για παράδειγμα για το παιδί σου. Υπάρχει τεράστια κατανόηση για τα θέματα της οικογένειας. Σε παλιές μου δουλειές με ρώταγαν αν έχω πρόθεση να κάνω παιδιά και εδώ σχεδόν με παρακαλάνε να κάνω δεύτερο! Δεν είναι τυχαίο ότι το turnover (σ.σ. ο δείκτης αντικατάστασης προσωπικού) είναι πολύ χαμηλό. Στους μηχανικούς λογισμικού, ένα τμήμα 50 ατόμων, είναι σχεδόν μηδέν!” Η επικοινωνία είναι καθημερινή μέσα από τα κανάλια του Slack και των άλλων εργαλείων, αλλά αναγνωρίζεται η αξία της δια ζώσης επαφής. Η εταιρία διατηρεί γραφεία στην Αθήνα, την Κύπρο και τα Χανιά, όπου μπορεί κάποιος να επιλέξει να εργάζεται κάποιες ημέρες την εβδομάδα, ενώ οργανώνονται συχνά πυκνά εταιρικές εξορμήσεις ανά την Ελλάδα. Η τελευταία ήταν στα Γιάννενα και το Πάπιγκο το χειμώνα, όπου όλοι έφυγαν με ανανεωμένο work ethic και κάποια παραπάνω κιλά.
Ισως έχει παίξει το ρόλο του στην κουλτούρα της LearnWorlds ότι όταν στηνόταν, οι ιδρυτές της ξεκινούσαν παράλληλα να δημιουργούν οικογένειες. «Καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολο είναι για κάποιον να τα συνδυάζει» λέει ο κ. Σιώζος. «Γι’ αυτό μπορεί να είμαστε πολυεθνική, funded startup και δεν ξέρω τι άλλο, αλλά δουλεύουμε σαν οικογενειακή επιχείρηση. Για την ώρα δουλεύει. Αν γίνουμε 1.000 άτομα… θα δείξει!».
