Νικόλας Ζώης
Το ενδεχόμενο της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα με «ενέχυρο» τις προϊστορικές τοιχογραφίες της Θήρας προσθέτουν στον πρόσφατο «καταιγισμό» σεναρίων για πιθανή επίτευξη συμφωνίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου οι Financial Times.
Σε εκτενές ρεπορτάζ που δημοσίευσε χθες η βρετανική οικονομική εφημερίδα –και στο οποίο περιλαμβάνονται δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, σχόλια του προέδρου του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Οσμπορν, της Μέρι Μπίερντ από το διοικητικό του συμβούλιο κ.ά.– αναφέρεται ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός εξέφρασε στα τέλη του 2022 την επιθυμία να επιστραφεί μόνιμα και στο σύνολό της η ζωφόρος του Παρθενώνα, ενώ η βρετανική πλευρά (που αντίθετα από τις συστάσεις της UNESCO δεν εκπροσωπείται από κυβερνητικούς αξιωματούχους) είχε στο μεταξύ προτείνει ένα είδος πολιτιστικής ανταλλαγής και μια σειρά «δανειακών συμφωνιών» για τα Γλυπτά, που θα οικοδομήσουν σταδιακά κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα δεν θα απεμπολούσε τα δικαιώματά της επί της ιδιοκτησίας των Γλυπτών, ενώ τυχόν φόβοι για άρνησή της να επιστρέψει τις αρχαιότητες στο Λονδίνο, όταν έρθει η προσυμφωνημένη στιγμή, ενδεχομένως να διασκεδαστούν με την αξιοποίηση άλλων αρχαιολογικών θησαυρών ως ενέχυρο. Τον ρόλο αυτό θα μπορούσαν να διαδραματίσουν, μεταξύ άλλων, οι προϊστορικές τοιχογραφίες της Σαντορίνης, πιθανότητα που συζητήθηκε, σύμφωνα με τους Financial Times, στην Αθήνα.
Τοιχογραφία από το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας.
Πηγές από το Μέγαρο Μαξίμου, με γνώση των διαπραγματεύσεων, αναφέρουν στην «Κ» ότι η ελληνική πλευρά αποδέχεται την πιθανότητα μιας ανταλλαγής, ωστόσο, οι τοιχογραφίες της Σαντορίνης όπως και οποιεσδήποτε άλλες αρχαιότητες δεν έχουν συζητηθεί. Αυτό που θέλει να αποφύγει η ελληνική κυβέρνηση, τονίζουν οι ίδιες πηγές, είναι μια συμφωνία με χρήση των λέξεων «δάνειο» ή «δωρεά», ενώ μία από τις κόκκινες γραμμές του Βρετανικού Μουσείου είναι η «οριστική αποξένωση» («deaccession») των Γλυπτών από τις συλλογές του. Σε κάθε περίπτωση, μετά τα συνεχή πρόσφατα σχετικά δημοσιεύματα υπάρχει ένα «κενό επικοινωνίας» μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς να έχει διακοπεί η εκατέρωθεν αναζήτηση μιας αμοιβαίως επωφελούς νομικής φόρμουλας για την επιστροφή των αρχαιοτήτων.
Σύμφωνα επίσης με τους Financial Times, προς το παρόν «υπάρχει ένα σταθερό «no deal» από τον Μητσοτάκη», όμως και οι δύο πλευρές εκτιμούν ότι μια συμφωνία είναι πιθανή. Από την άλλη, μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Βρετανικού Μουσείου, όπως η Μέρι Μπίερντ, δήλωσαν στη βρετανική εφημερίδα ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα χαρακτηρίζονται από την αντίφαση του να επιτελούν «έναν εθνικό και έναν διεθνή ρόλο» και ότι το ίδιο το μουσείο πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα είδος «δανειστικής βιβλιοθήκης».
Ιδιαίτερη αναφορά ακόμη γίνεται και στην επικείμενη ανακαίνιση του Βρετανικού Μουσείου, το περίφημο «Rosetta Project», που θα κοστίσει 1 δισ. λίρες Αγγλίας και που ενδέχεται να επαναπροσδιορίσει το ίδρυμα, καθιστώντας το λιγότερο επικεντρωμένο στους πολιτισμούς της Μεσογείου.
