Δώδεκα περίπου χρόνια πριν, στις 2 Δεκεμβρίου 2010 όλος ο ποδοσφαιρικός πλανήτης κρατούσε την ανάσα του, αναμένοντας την ανακοίνωση της FIFA για το ποιες θα ήταν τελικά οι χώρες που θα διοργάνωναν τα Παγκόσμια Κύπελλα 2018 και 2022. Και αν το άκουσμα της Ρωσίας για την ανάθεση του 2018 μπορεί να εκληφθεί και ως φυσιολογική εξέλιξη, η ανάθεση στο Κατάρ για το 2022 προκάλεσε αρχικά παγωμάρα -με το Εμιράτο να θέτει νοκ-άουτ τις υποψηφιότητες ΗΠΑ, Αυστραλίας και την κοινοπραξία Ιαπωνίας-Νοτίου Κορέας- αυτή στη συνέχεια μεταφράστηκε σε εσωστρέφεια, αντιδράσεις και προβληματισμό.
Σύμφωνα με ευρήματα από κυβερνητικές πηγές κατά μέσο όρο 12 εργάτες -από αυτές τις 5 ασιατικές χώρες- χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα από το 2010 μέχρι σήμερα
Το κράμα του προβληματισμού για το εάν και κατά πόσο ένα μικρό κράτος μπορούσε να διαχειριστεί το βάρος μιας μεγαλειώδους διοργάνωσης γιγαντώθηκε σε συνδυασμό με την συντηρητικότητα που συνοδεύει πολιτισμούς της Μέσης Ανατολής με κερασάκι στην τούρτα τα σκάνδαλα και τις κατηγορίες για τον τρόπο που επετεύχθη τελικά η ανάθεση. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε, από την μεταμόρφωση του Κατάρ και το χτίσιμο εγκαταστάσεων στα μέτρα μιας διοργανώτριας Παγκοσμίου Κυπέλλου μέχρι το «ξήλωμα» υψηλόβαθμων στελεχών FIFA & UEFA (Μπλάτερ & Πλατινί) με κατηγορίες που αφορούσαν παράνομες πληρωμές, πληρωμένες ψήφους και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος μέχρι τις αντιδράσεις ακτιβιστικών -και όχι μόνο- οργανώσεων για την αυστηρότητα που επιδεικνύεται στην κατανάλωση αλκοόλ και τις σεξουαλικές προτιμήσεις. Παρά ταύτα η απόφαση παρέμεινε και το πιο αμφιλεγόμενο Μουντιάλ στην ιστορία του αθλητισμού βρίσκεται 72 ώρες πριν την επίσημη έναρξή του.
Κόστος που προκαλεί ίλιγγο - Σχεδόν 15 φορές μεγαλύτερο από το 2ο ακριβότερο όλων των εποχών
Η μικρότερη χώρα στην ιστορία του θεσμού που θα φιλοξενήσει την διοργάνωση τυγχάνει να είναι και το πλουσιότερο κράτος στον κόσμο (σε κατά κεφαλήν εισόδημα) με τα λεφτά που φέρονται να έχουν δαπανηθεί για το επερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο να μοιάζουν αστρονομικά. Αυτό γίνεται αντιληπτό εάν αναλογιστεί κανείς πως η κατασκευή των νεόδμητων και υπερσύγχρονων σταδίων ανήλθε στα 7 δισεκατομμύρια αφού ουσιαστικά, 8 γήπεδα χτίστηκαν εκ του μηδενός, με μόνο ένα από τα υφιστάμενα να δέχεται ολικό λίφτινγκ για αύξηση της χωρητικότητας του. Αν όμως νομίζετε πως το κόστος κατασκευής των γηπέδων αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι του προυπολογισμού, τότε λανθάνεστε. Το συνολικό κόστος της διοργάνωσης υπολογίζεται ότι ανέρχεται στα 229 δισεκατομμύρια αφού σύμφωνα και με τις επίσημες αρχές το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας χρησιμοποιήθηκε για την αναδιάρθρωση και την συνολική αναβάθμιση των υποδομών της χώρας. Ενδέχεται ένα μέρος των υποδομών και κατ’επέκταση των εξόδων να χρησιμοποιείτο ούτως ή αλλιώς στα πλαίσια του σχεδίου που εκπονήθηκε φέροντας την ονομασία «Qatar National Vision 2030» και δεν εμπεριέχει μόνο το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό αλλά στόχο και σκοπό έχει να μετατρέψει το Εμιράτο σε παγκόσμιο κόμβο καινοτομίας μέσα από ένα συνδυασμό νέων δρόμων, υπόγειων συγκοινωνιών, υπερσύγχρονων αεροδρομίων και ξενοδοχείων.
Η Φάτμα αλ Νουαϊμί, εκτελεστική διευθύντρια επικοινωνίας στην Ανώτατη Επιτροπή για την Υλοποίηση και την Κληρονομιά του Παγκοσμίου Κυπέλλου δήλωσε "Το Παγκόσμιο Κύπελλο συνιστά μέρος του Qatar National Vision 2030, μιας ευρύτερης στρατηγικής της κυβέρνησης για την προώθηση έργων ανάπτυξης, εθνικών εγκαταστάσεων και βιομηχανίας, καθώς και εκπαιδευτικών και υγειονομικών συστημάτων. Το ποσό που συχνά συνδέεται με το Παγκόσμιο Κύπελλο στην πραγματικότητα είναι ένα μέρος αυτής της φιλόδοξης στρατηγικής για την εθνική ανάπτυξη του Κατάρ και τον εκσυγχρονισμό του. Τα περισσότερα από αυτά τα μεγάλης κλίμακας έργα θα χρησιμοποιηθούν από τις ομάδες και τους φιλάθλους το 2022, όπως οι νέοι δρόμοι, ο υπόγειος σιδηρόδρομος, το αεροδρόμιο, τα ξενοδοχεία και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις που είχαν σχεδιαστεί πριν εξασφαλίσουμε τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Αυτά τα πρότζεκτ θα υλοποιούταν ούτως ή άλλως, όμως το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα σίγουρα επιτάχυνε όλα αυτά τα έργα, ώστε η χώρα να μπορεί να φιλοξενήσει τους 1.500.000 φιλάθλους που περιμένουμε το 2022".
Πάνω από 6.500 νεκροί μετανάστες νεκροί από το 2010 στο Κατάρ
Πάρα πολλά έχουν γραφτεί και έχουν ακουστεί κατά καιρούς για τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης εργατών που έσπευσαν να δουλέψουν στο Κατάρ. Σύμφωνα με την Guardian πάνω από 6.500 μετανάστες προερχόμενοι από Ινδία, Πακιστάν, Νεπάλ, Μπανγκλαντές και Σρι Λάνκα έχουν χάσει μέχρι σήμερα την ζωή τους στα έργα που ξεκίνησαν το 2010. Όπως αναφέρεται, σύμφωνα με ευρήματα από κυβερνητικές πηγές κατά μέσο όρο 12 εργάτες -από αυτές τις 5 ασιατικές χώρες- χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα από το 2010 μέχρι σήμερα. Δεδομένα από Ινδία, Μπανγκλαντές, Νεπάλ και Σρι Λάνκα αποκαλύπτουν το θάνατο 5,927 ανθρώπων μεταξύ της περιόδου 2011-2020 ενώ πηγές από την πρεσβεία του Πακιστάν στο Κατάρ αναφέρουν 824 νεκρούς στο ίδιο διάστημα. Στα παραπάνω νούμερα, δεν υπολογίζεται ο θάνατος μεταναστών από άλλες χώρες που απέστειλαν μεγάλο αριθμό εργατών στο Κατάρ, όπως για παράδειγμα οι Φιλιππίνες και η Κένυα. Οι νεκροί κατά τους τελευταίους μήνες του 2020 δεν συμπεριλαμβάνονται με τον συνολικό αριθμό να είναι σαφώς μεγαλύτερος. Όπως τονίζεται στο ρεπορτάζ, οι θάνατοι δεν οφείλονται μόνο σε δυστυχήματα. Για την ακρίβεια, ένα μεγάλο ποσοστό τους αποδίδεται στις κάκιστες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εργατών, οι οποίοι «στοιβάζονται» σε κοντέινερ και εργάζονται για πολλές ώρες κάτω από πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Στο ίδιο δημοσίευμα φιλοξενούνται δηλώσεις εκπροσώπου της FIFA, ο οποίος τονίζει για το Μουντιάλ του 2022: «Έχοντας λάβει πολύ αυστηρά μέτρα για την ασφάλεια και υγεία των εργατών, η συχνότητα των ατυχημάτων στις κατασκευές για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με άλλα αντίστοιχα πρότζεκτ σε όλο τον κόσμο».
Ένας αλλιώτικος κόσμος για τους φιλάθλους - Συντηρητισμός, όχι αλκοόλ/σεξ και μηδενική ανοχή στην διαφορετικότητα
Τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα αποτελούν μάλλον φράσεις που δεν υπάρχουν σε Καταρινά λεξιλόγια. Ένας από τους πολλούς λόγους των σφοδρών αντιδράσεων για την ανάθεση της διοργάνωσης αφορούσε και το συγκεκριμένο κομμάτι. Στο Κατάρ είναι γνωστό πως απαγορεύεται να κυκλοφορείς σε κατάσταση μέθης, ενώ το αλκοόλ απαγορεύεται ρητά στους ντόπιους. Σε διοργανώσεις Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι γνωστό πως χωρίς μια μπύρα στο χέρι, γήπεδο δεν πας. Αυτές οι εικόνες όμως αποτελούν μακρινή ανάμνηση και σενάριο επιστημονικής φαντασίας για το επερχόμενο Μουντιάλ, αφού το αλκοόλ θα επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένες ζώνες και χώρους. Ο συντηρητισμός όμως δεν σταματά στο ποτό αφού παρά τις απέλπιδες προσπάθειες των διοργανωτών να πείσουν τους φιλάθλους -κυρίως της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας- ότι άπαντες είναι ευπρόσδεκτοι στο Κατάρ, αυτό υφίσταται μόνο εάν δεν επιδεικνύουν την διαφορετικότητα τους. Οι διοργανωτές έχουν προειδοποιήσει ότι «το Κατάρ είναι μια συντηρητική χώρα και οι δημόσιες εκδηλώσεις στοργής αποδοκιμάζονται, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού».
Σύμφωνα μάλιστα με τον ισχύοντες νόμους, το περιστασιακό, εκτός γάμου, σεξ, τιμωρείται με επταετή φυλάκιση, ακόμη κι αν το "παράπτωμα" έχει διαπραχθεί από πολίτη άλλης χώρας που υπόκειται στους κανόνες του Ισλαμ περί "σεξουαλικής ηθικής". Όλα τα παραπάνω επιφέρουν μια διάθεση μποϊκοτάζ της διοργάνωσης με κόσμο που είτε αντιτίθεται στα όσα λέγονται ότι έγιναν -από την ανάθεση μέχρι και την ολοκλήρωση των έργων- είτε στην εντελώς διαφορετική -από τον δυτικό κόσμο- σφαίρα αντιλήψεων του Εμιράτου. Οι διοργανωτές δεν πτοήθηκαν από τα σχόλια και τις αντιδράσεις αφού κουβάλησαν μέχρι και… πληρωμένους κομπάρσους για να προσποιούνται τους φίλαθλους. Για να βγει μία παρέλαση στους δρόμους της Ντόχα, οι διοργανωτές έντυσαν ντόπιους με φανέλες σημαντικών ομάδων που συμμετέχουν στη διοργάνωση. Το αποτέλεσμα ήταν σουρεαλιστικό κι έγινε viral παγκοσμίως. Δεδομένου ότι οι διοργανωτές θέλουν ευνοϊκά σχόλια, εκτός από το παραπάνω «μέτρο» με τους κομπάρσους επιστράτευσαν και τους Fan Leaders, προκειμένου να αντιμετωπισουν τους ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι διοργανωτές του Μουντιάλ του Κατάρ συμφώνησαν να πληρώσουν τις πτήσεις και τα ξενοδοχεία επιλεγμένων ομάδων φιλάθλων με αντάλλαγμα την προώθηση του τουρνουά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
