Της Shemaine Bushnell
Ως Αμερικανίδα που ζει στην Κύπρο, έχω παρακολουθήσει πώς εξελίχθηκε ο τρόπος ηγεσίας της χώρας μου υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά τίποτα δεν με είχε προετοιμάσει αρκετά για την πρόσφατη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ, του αντιπροέδρου Βανς και του Ουκρανού προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Ήταν ανατριχιαστικό. Αυτό που θα έπρεπε να ήταν μια σοβαρή διπλωματική συνομιλία μετατράπηκε σε μια αμήχανη μάχη εξουσίας, με τον κ. Τραμπ και τον κ. Βανς να κατηγορούν τον κ. Ζελένσκι ότι δεν έδειξε αρκετή ευγνωμοσύνη για τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ που εστάλη στην Ουκρανία, για να πολεμήσει τη Ρωσία. Παρακολουθώντας τη συνάντηση, δεν μπορούσα να σκεφτώ τι έπρεπε να είχε κάνει ο Ουκρανός πρόεδρος. Να γονατίσει, με τα χέρια υψωμένα, λέγοντας ευχαριστώ;
Ο Ζελένσκι, εμφανώς σε άβολη θέση, αναγκάστηκε να αμυνθεί μπροστά στις κάμερες. Διόρθωσε τον Τραμπ για τη χρονιά που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία –ο Τραμπ είπε λανθασμένα το 2015, στην πραγματικότητα ήταν το 2014– και στη συνέχεια ρώτησε τον Βανς, μάλλον επιδεικτικά, αν είχε πατήσει ποτέ το πόδι του στην Ουκρανία. Ήταν μια τολμηρή κίνηση, αλλά η γλώσσα του σώματός του έλεγε μια διαφορετική ιστορία. Καθόταν σχεδόν στην άκρη της πολυθρόνας, σχεδόν σαν να ήταν έτοιμος να βγει έξω. Μπορείς να τον κατηγορήσεις; Βλέποντας αυτό να συμβαίνει, ήταν δύσκολο να μην αναρωτηθεί κάποιος: Τι θα συμβεί μετά, ένα αναγκαστικό τάιμ άουτ για ανασυγκρότηση από πλευράς της Ουκρανίας; Αυτό που πραγματικά έκανε αυτή τη συζήτηση τόσο άβολη, όμως, ήταν η έντονη ανισορροπία ισχύος. Αν ο κ. Τραμπ είχε φερθεί με αυτόν τον τρόπο στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο κ. Πούτιν θα είχε αντιδράσει εντελώς διαφορετικά και μάλλον θα προετοιμαζόμασταν για τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά δεδομένου ότι η Ουκρανία δεν είναι ούτε Ρωσία ή ΗΠΑ, ήταν ένας εύκολος στόχος για παρόμοιο εκφοβισμό. Ήταν σαν να βλέπεις τον νταή της παιδικής χαράς να επιδεικνύει τη δύναμή του, γνωρίζοντας ότι το άλλο παιδί δεν έχει άλλη επιλογή από το να κάνει πίσω. Και αυτό ακριβώς έκανε ο Ζελένσκι, αν και η γλώσσα του σώματός του ούρλιαζε ότι δεν ήταν σίγουρος τι έπρεπε να πράξει… να κλάψει ή να παραδοθεί…
Η σκηνή στο Οβάλ Γραφείο μού θύμισε την πρόσφατη συνέντευξή μου με τον John Koenig, τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Κύπρο. Μου είχε πει ότι, πριν από μήνες, έλεγε στους Ευρωπαίους φίλους του να σταματήσουν να βασίζονται στην Αμερική. Ο κ. Koenig είδε αυτή την αλλαγή να έρχεται πολύ πριν καν ο Τραμπ αναλάβει τα καθήκοντά του. Σύμφωνα με τον κ. Koenig, οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον ο αξιόπιστος σύμμαχος που ήταν κάποτε. Αν αυτό δεν ήταν ξεκάθαρο πριν, είναι σίγουρα τώρα. Δεν έχει να κάνει πλέον με συνεργασία και αμοιβαίο σεβασμό – έχει να κάνει με την επίδειξη των μπράτσων και της δύναμής σου, και να βάλεις τους συμμάχους σε άβολες θέσεις. Ποιος χρειάζεται τη διπλωματία όταν έχεις μια καλή, παλιομοδίτικη δημόσια επίπληξη;
Όλο αυτό μου θύμισε επίσης πόσο έχει αλλάξει η παγκόσμια δυναμική υπό την ηγεσία του Τραμπ. Η Αμερική, που κάποτε θεωρείτο παγκόσμια δύναμη σταθερότητας, είναι τώρα τόσο απρόβλεπτη όσο ένα μικρό παιδί, που κρατάει ένα γεμάτο όπλο. Το στιλ ηγεσίας του Τραμπ ταιριάζει λιγότερο για ουσιαστικό διάλογο και περισσότερο για τη διεκδίκηση της κυριαρχίας. Καμία προσπάθεια συναντίληψης, καμία προσπάθεια οικοδόμησης σχέσεων – απλώς επίδειξη δύναμης για να υπενθυμίσει στον Ζελένσκι (και σε οποιονδήποτε άλλο) ποιος είναι πραγματικά ο κύριος της κατάστασης… και σίγουρα δεν είναι ο Ζελένσκι. Για την Ευρώπη, αυτό το συμβάν πρέπει να είναι στιγμή αφύπνισης. Εάν οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον αξιόπιστος σύμμαχος, ίσως είναι καιρός να αρχίσετε να σκέφτεστε τη δική σας αμυντική στρατηγική – ειδικά αν δεν θέλετε να καταλήξετε σε αδιέξοδο στην επόμενη μεγάλη παγκόσμια συνάντηση. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο του μέλλοντός της, ξεκινώντας από την ενίσχυση της άμυνάς της και τη δημιουργία ισχυρότερων περιφερειακών εταιρικών σχέσεων. Ποιος θα φανταζόταν ότι οι ΗΠΑ θα ήταν αυτές που θα έδειχναν στην Ευρώπη πώς να μην ηγείται;
Ως Αμερικανίδα δεν μπορώ παρά να νιώθω απογοητευμένη. Η προσέγγιση του Τραμπ στις εξωτερικές σχέσεις δεν είναι απλώς ενοχλητική – είναι επιζήμια για τις ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή. Έχουμε γίνει μια χώρα που χρησιμοποιεί τη δύναμη για να εκφοβίσει, αντί να οικοδομήσει μόνιμες σχέσεις.
