Της Ιωάννας Κυριάκου
Σε 3.300 περιστατικά βίας κατά γυναικών τον χρόνο καλείται να ανταποκριθεί ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ). Από αυτά, 800 περίπου γυναίκες πληρούν τα κριτήρια του Συμβουλίου της Ευρώπης με βάση τα οποία διατρέχουν κίνδυνο να δολοφονηθούν, ενώ άλλες 400 αντιμετωπίζουν σοβαρές συνέπειες στην ψυχική και σωματική τους υγεία. Αυτό ανέφερε η Επιστημονική Διευθύντρια του Συνδέσμου, Άντρη Ανδρονίκου, στην επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών της Βουλής, στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκε σήμερα η αξιολόγηση της εφαρμογής της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, μετά την γυναικοκτονία έξω από τον αστυνομικό σταθμό στην Ελλάδα και τον ξυλοδαρμό εγκύου γυναίκας στον Στρόβολο. Μάλιστα, για την δεύτερη υπόθεση υπήρξαν καταγγελίες κατά της Αστυνομίας Κύπρου για ολιγωρία, αλλά και για μέλος της Δύναμης το οποίο, όπως αναφέρουν μαρτυρίες, γέλασε όταν κλήθηκε να ανταποκριθεί στο περιστατικό.
22 γυναικοκτονίες σε 5 χρόνια
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Βοηθός Διευθύντρια Τμήματος Καταπολέμησης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων, Κυριακή Λαμπριανίδου, τα τελευταία πέντε χρόνια σημειώθηκαν 22 γυναικοκτονίες: 9 το 2019 (οι 7 αφορούν την υπόθεση Μεταξά), 5 το 2020, 5 το 2021, 2 το 2022 και 1 το 2023 (η οποία ήταν φόνος εκ προμελέτης). Όπως εξήγησε η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Άννα Ματθαίου, αν το αδίκημα περιλαμβάνει την προμελέτη, πολλές φορές εκδικάζεται ως φόνος εκ προμελέτης και όχι ως γυναικοκτονία. Διευκρίνισε ότι παρά το ότι προβλέπεται ισόβια κάθειρξη και στην περίπτωση της γυναικοκτονίας, συνήθως δεν επιβάλλεται επειδή λαμβάνονται υπόψη ελαφρυντικά στοιχεία, σε αντίθεση με τον φόνο εκ προμελέτης όπου δεν υπάρχει οποιαδήποτε άλλη ευχέρεια για τον δικαστή από το να επιβάλει ισόβια.
Η τρύπα με τα διατάγματα επικοινωνίας
Μια σοβαρή στρέβλωση στη νομοθεσία που αναδείχθηκε κατά την συνεδρία της Επιτροπής είναι η έκδοση των διαταγμάτων επικοινωνίας των θυτών με τα ανήλικα τέκνα τους. Τα εν λόγω διατάγματα τίθενται σε ισχύ ακόμη και αν τα παιδιά διαμένουν μαζί με τη μητέρα τους σε χώρους φιλοξενίας. Όπως ανέφερε η Επιστημονική Διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ, δεν υπάρχει πρόνοια που να αναστέλλει το διάταγμα, με αποτέλεσμα σε αυτό να αναγράφεται η διεύθυνση του χώρου φιλοξενίας της μητέρας και του παιδιού, ούτως ώστε ο πατέρας να μπορεί να το παραλαμβάνει από εκεί και να το επιστρέφει. Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, τόνισε ότι θα αναλάβει πρωτοβουλία ώστε τις αμέσως επόμενες μέρες να καταθέσει πρόταση νόμου για να διορθωθεί αυτή η στρέβλωση. Η κα Ανδρονίκου υπογράμμισε επίσης ότι όταν μια γυναίκα είναι λήπτης Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και καταλήξει σε χώρο φιλοξενίας τότε αυτό της αποκόπτεται, επειδή θεωρείται πως καλύπτονται τα έξοδα διαβίωσής της, ενώ, όπως είπε, τα θύματα αντιμετωπίζουν εμπόδια και στη λήψη νομικής αρωγής, με αποτέλεσμα να αποσύρουν τις καταγγελίες τους.
Οι χειρισμοί της πολιτείας
Σε σχέση με τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν οι αρμόδιες υπηρεσίες για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των περιστατικών, η κα Λαμπριανίδου σημείωσε ότι γίνονται εκπαιδεύσεις αστυνομικών για τη διαχείριση υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας και βιασμού και ότι υπάρχουν πρωτόκολλα με βάση τα οποία τα μέλη της Δύναμης θα πρέπει να λειτουργούν. Από πλευράς υπουργείου Δικαιοσύνης, ο κ. Άριστος Τσιάρτας επισήμανε ότι σε πρώτη φάση γίνονται εκπαιδεύσεις λειτουργών υγείας και στόχος είναι να επεκταθούν και στο υπουργείο Παιδείας αλλά και στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Επιπρόσθετα, στόχος είναι η δημιουργία ενός προγράμματος καταγραφής όλων των περιστατικών βίας, ούτως ώστε το υπουργείο να αποκτήσει μια «τράπεζα πληροφόρησης» για την πορεία και την έκταση των υποθέσεων. Την ίδια ώρα, ο κ. Τσιάρτας σημείωσε ότι πολλές μορφές βίας αφορούν μετανάστες και γι’ αυτό λειτουργοί του υπουργείου θα πραγματοποιήσουν επισκέψεις σε κέντρα φιλοξενίας μεταναστών για να συλλέξουν στοιχεία. Επιπλέον, εκπρόσωπος της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σημείωσε ότι οι γυναίκες οι οποίες βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις δεν έχουν την κατάλληλη πρόσβαση στην ενημέρωση για το πού μπορούν να αποταθούν για στήριξη. Κομβικό ρόλο, όπως είπε, πέραν των αστυνομικών, κατέχουν οι λειτουργοί πρώτης γραμμής, όπως οι λειτουργοί υγείας από τους οποίους θα μπορούσε να έρχεται η πρώτη πληροφόρηση. Επίσης, όπως ανέφερε, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο και να γίνουν μέρος της διαδικασίας οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι Δήμοι.
