Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
«Ιστορική» χαρακτήρισε την Πέμπτη 20 Μαΐου ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, αφού υπεγράφη συμφωνία μεταξύ Κυβέρνησης και ΠΑΣΥΔΥ, ΟΕΛΜΕΚ, ΠΟΕΔ, ΟΛΤΕΚ, και ΣΑΚ, δηλαδή των συνδικαλιστικών οργανώσεων του κρατικού τομέα, για εισαγωγή επαγγελματικού σχεδίου συνταξιοδοτικών ωφελημάτων στην κρατική υπηρεσία.
Αν και το πρώτο ουσιαστικό βήμα έγινε, συζητείται η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, το οποίο είναι εξίσου πολύ σημαντική πτυχή. Όσον αφορά στη συμφωνία της Πέμπτης, ο εργοδότης και οι εργοδοτούμενοι θα καταβάλλουν ποσοστό ύψους 5% εκατέρωθεν επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών, ενώ θα δημιουργηθεί ένα νέο Ειδικό Ταμείο, στο οποίο θα πιστώνονται όλα τα Έσοδα και θα χρεώνονται όλα τα Έξοδα που θα του αναλογούν ανά οικονομικό έτος. Οι κατηγορίες συμβασιούχων της συμφωνίας της Πέμπτης, αφορά εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου στη Δημόσια Υπηρεσία, εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου στην Εκπαιδευτική Υπηρεσία, ειδικούς Αστυφύλακες, συμβασιούχους Υπαξιωματικούς στην Εθνική Φρουρά και εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που δεν έχουν ήδη ενταχθεί σε οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης και όσοι θα προσληφθούν από την ημερομηνία ισχύος του νέου σχεδίου και μετά.
Ποιες όμως οι λεπτομέρειες της συμφωνίας που υπεγράφη την Πέμπτη;
1. Τα μέλη του Σχεδίου
(α) Νεοεισερχόμενοι Μόνιμοι Υπάλληλοι στην Κρατική Υπηρεσία που έχουν προσληφθεί κατά ή μετά την 1.10.2011 και συνεπώς δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης.
(β) Νεοεισερχόμενοι Μόνιμοι Υπάλληλοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που έχουν προσληφθεί κατά ή μετά την 1.10.2011 και δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης. Διευκρινίζεται ότι οι επηρεαζόμενοι που θα προσληφθούν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου σχεδίου και μετά, θα ενταχθούν στο νέο σχέδιο ανεξάρτητα αν στους Οργανισμούς που υπηρετούν έχουν ήδη υιοθετηθεί ρυθμίσεις για παροχή συνταξιοδοτικής κάλυψης μέσω της δημιουργίας Ταμείου Προνοίας.
(γ) Εργοδοτούμενοι με σύμβαση στην Κρατική Υπηρεσία
(δ) Εργοδοτούμενοι με σύμβαση στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα
2. Χρηματοδότηση Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί
Ο εργοδότης και οι εργοδοτούμενοι θα καταβάλλουν ποσοστό ύψους 5% εκατέρωθεν επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών, το οποίο θα εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος, για σκοπούς χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων. To ποσοστό χρηματοδότησης δύναται να αναπροσαρμόζεται μελλοντικά, όταν και εφόσον χρειάζεται, στη βάση αποτελεσμάτων αναλογιστικών μελετών που θα διεξάγονται για το σκοπό αυτό και όπως ήθελε συμφωνηθεί μεταξύ των δύο πλευρών.
Θα δημιουργηθεί ένα νέο Ειδικό Ταμείο, στο οποίο θα πιστώνονται όλα τα Έσοδα και θα χρεώνονται όλα τα Έξοδα που θα του αναλογούν ανά οικονομικό έτος. Με τη δημιουργία του Ειδικού αυτού Ταμείου, τα αποθεματικά από τα πλεονάσματα ή/και τα ελλείμματα που θα προκύπτουν ανά οικονομικό έτος, θα μεταφέρονται στα επόμενα οικονομικά έτη. Παράλληλα, με βάση την κείμενη νομοθεσία, θα πρέπει να ετοιμάζονται ετήσιες οικονομικές καταστάσεις για το Ειδικό Ταμείο στις οποίες θα παρουσιάζεται ο οικονομικός απολογισμός κάθε έτους.
Τα εκατέρωθεν καταβαλλόμενα ποσά θα κατατίθενται στο Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας, κατά την ίδια πρακτική που ακολουθείται για τα υπόλοιπα Ειδικά Ταμεία του κράτους (π.χ. Ταμείο Προνοίας του Ωρομίσθιου Κυβερνητικού Προσωπικού) και θα πιστώνονται σε ένα ξεχωριστό «άρθρο εσόδων» που θα πρέπει να δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό. Επίσης, οι πληρωμές των ωφελημάτων προς τους δικαιούχους θα καταβάλλονται και πάλι από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας, με αντίστοιχη χρέωση ενός ξεχωριστού «άρθρου δαπανών» του Ειδικού Ταμείου που θα πρέπει να δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό.
Η διαφορά του ποσού που θα πιστώνεται στο «άρθρο εσόδων» με το ποσό που θα χρεώνεται στο «άρθρο εξόδων», λαμβανομένων υπόψη των:
• οποιωνδήποτε άλλων εσόδων που ενδεχομένως να προκύψουν από τυχόν επενδύσεις, και
• λειτουργικών δαπανών που ενδεχομένως να του αναλογούν
θα αποτελεί το αποθεματικό του Ειδικού Ταμείου, το ποσό δηλαδή που θα υπάρχει σε πίστη του εν λόγω Ταμείου και θα αξιοποιείται για σκοπούς καταβολής των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων στους δικαιούχους.
Τα μέλη του Σχεδίου και το Κράτος δεν δύναται να δανείζονται από το νέο Ειδικό Ταμείο.
3. Ημερομηνία Ένταξης
(α) Μόνιμοι Υπάλληλοι
Εντάσσονται αναδρομικά οι νεοεισερχόμενοι Μόνιμοι Υπάλληλοι στην Κρατική Υπηρεσία που έχουν προσληφθεί κατά ή μετά την 1.10.2011, υπηρετούν κατά την ημερομηνία ψήφισης του νέου νομοθετικού πλαισίου και δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης, καθώς και αυτοί που θα προσλαμβάνονται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του σχεδίου και εφεξής.
Εντάσσονται αναδρομικά οι νεοεισερχόμενοι Μόνιμοι Υπάλληλοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που έχουν προσληφθεί κατά ή μετά την 1.10.2011 και δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης. Επίσης, εντάσσονται οι επηρεαζόμενοι που θα προσληφθούν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου σχεδίου και μετά ανεξάρτητα εάν στους Οργανισμούς που υπηρετούν έχουν ήδη υιοθετηθεί ρυθμίσεις για παροχή συνταξιοδοτικής κάλυψης μέσω της δημιουργίας Ταμείου Προνοίας.
Τυχόν προηγούμενη υπηρεσία, που δύναται να λογιστεί ως συντάξιμη, θα προσμετρήσει για σκοπούς καταβολής συνταξιοδοτικών ωφελημάτων, νοουμένου ότι θα επιστρέψουν τυχόν φιλοδώρημα που έχουν λάβει ως συμβασιούχοι.
(β) Συμβασιούχο Προσωπικό
Εντάσσονται αναδρομικά από την 1.1.2021 οι υπηρετούντες με σύμβαση στην Κρατική Υπηρεσία, όπως αυτοί αναφέρονται στην Παράγραφο 1 της παρούσας Συμφωνίας, κατά την ημερομηνία ψήφισης του νέου νομοθετικού πλαισίου, καθώς και αυτοί που θα καταστούν δικαιούχοι από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του σχεδίου και εφεξής.
Εντάσσονται αναδρομικά από 1.1.2021 οι υπηρετούντες με σύμβαση αορίστου χρόνου στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου σχεδίου δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης. Επίσης, θα εντάσσονται οι επηρεαζόμενοι που θα προσληφθούν από την ημερομηνία ισχύος του νέου σχεδίου και μετά, από το χρονικό στάδιο που θα καθίστανται εργοδοτούμενοι αορίστου χρόνου, ανεξάρτητα αν στους Οργανισμούς που υπηρετούν έχουν ήδη υιοθετηθεί ρυθμίσεις για παροχή συνταξιοδοτικής κάλυψης μέσω της δημιουργίας Ταμείου Προνοίας.
Οι επηρεαζόμενοι θα καταβάλουν υποχρεωτικά τις αντίστοιχες αποκοπές όπως αυτές θα καθοριστούν για τυχόν προϋπηρεσία τους που δύναται να αναγνωριστεί ως συντάξιμη υπηρεσία, λαμβανομένων υπόψη, μεταξύ άλλων και των αποκοπών που ήδη διενεργήθηκαν για σκοπούς καταβολής φιλοδωρήματος
4. Συνταξιοδοτικά Ωφελήματα
Για σκοπούς υπολογισμού των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων που θα καταβάλλονται στα μέλη του νέου σχεδίου θα τυγχάνει εφαρμογής η φόρμουλα που ισχύει για τα μέλη του υφιστάμενου Κυβερνητικού Σχεδίου Συντάξεων ως προς τα ωφελήματα που αντιστοιχούν σε υπηρεσία από την 1.1.2013 και μετά, τηρουμένων των προνοιών του οικείου θεσμικού πλαισίου.
5. Φορολόγηση του εφάπαξ ποσού/ φιλοδωρήματος που θα καταβάλλεται δυνάμει του νέου σχεδίου αλλά και του υφιστάμενου Κυβερνητικού Σχεδίου Συντάξεων ή Σχεδίου Συντάξεων όμοιου με αυτό
Η φιλοσοφία σχεδιασμού του νέου Επαγγελματικού Σχεδίου Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων εδράζεται στη φιλοσοφία λειτουργίας ταμείων προνοίας, εφόσον διαλαμβάνει τη δημιουργία Ειδικού Ταμείου που θα τυγχάνει διαχείρισης και θα χρηματοδοτείται στη βάση εκατέρωθεν αποκοπών. Ως εκ τούτου, το θέμα της φορολόγησης του εφάπαξ ποσού/φιλοδωρήματος του νέου σχεδίου θα τύχει ανάλογου χειρισμού όπως τυγχάνουν τα ωφελήματα που καταβάλλονται από τα ταμεία προνοίας. Ανάλογες ρυθμίσεις θα υιοθετηθούν και για τα μέλη του υφιστάμενου Κυβερνητικού Σχεδίου Συντάξεων, καθώς και για τα μέλη Σχεδίου Συντάξεων όμοιου με το Κυβερνητικό, από 1.1.2021.
6. Αναδρομικές αποκοπές που θα διενεργηθούν
Δοθέντος ότι τυχόν προϋπηρεσία των μελών του νέου σχεδίου δύναται να αναγνωρισθεί ως συντάξιμη υπηρεσία, πρόκειται να υιοθετηθούν ρυθμίσεις ως προς το ύψος και τον τρόπο καταβολής των αναδρομικών οφειλών. Οι εν λόγω ρυθμίσεις θα παρέχουν εναλλακτικές επιλογές (π.χ. καταβολή αποκοπών σε βάθος χρόνου όπως ήθελε συμφωνηθεί).
Κατά τον καθορισμό του ύψους των αναδρομικών αποκοπών θα ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα:
(i) Το ποσοστό επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών του επηρεαζόμενου προσωπικού που ενδείκνυται να καταβληθεί για σκοπούς χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων.
(ii) Η αναδρομική αναπροσαρμογή των εισφορών που οι επηρεαζόμενοι κατέβαλλαν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ούτως ώστε να βρίσκονται στο ίδιο ύψος με αυτό που κατέβαλλαν τα υφιστάμενα μέλη του Σχεδίου.
(iii) Το ποσοστό ύψους 3%, στην περίπτωση των συμβασιούχων υπαλλήλων, που κατέβαλλαν, από την 1.1.2014 και εφεξής επί των μηνιαίων απολαβών τους έναντι του δικαιώματός τους σε καταβολή φιλοδωρήματος.
Οι σχετικές αποκοπές στην περίπτωση αναγνώρισης τυχόν προϋπηρεσίας επηρεαζόμενων ως συντάξιμης υπηρεσίας θα διενεργούνται σε υποχρεωτική βάση.
7. Εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Τα μέλη του Σχεδίου θα καταβάλλουν καθ’ όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας τους τις εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων που προβλέπονται για τους μισθωτούς που καλύπτονται από Επαγγελματικά Σχέδια Συντάξεων. Συνεπώς, οι παρεχόμενες δυνάμει του νέου σχεδίου συντάξεις, θα μειώνονται κατά το ποσό της αντίστοιχης συμπληρωματικής παροχής που θα καταβάλλεται από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις (σύνταξη Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων).
Η διαφορά στις εισφορές που καταβάλλονταν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο στάδιο πριν από την ένταξη των επηρεαζομένων στο νέο σχέδιο θα μεταφερθεί προς όφελος τους στο νέο Ειδικό Ταμείο έναντι των αποκοπών που θα καθορισθούν με βάση την προϋπηρεσία τους που θα λογιστεί ως συντάξιμη υπηρεσία. Η εν λόγω ρύθμιση θα περιλαμβάνεται στο νέο θεσμικό πλαίσιο που θα διαμορφωθεί.
8. Θεσμικό Πλαίσιο
Θα διαμορφωθεί νέο θεσμικό πλαίσιο γενικής εφαρμογής στη βάση των προνοιών της περί Συντάξεων Νομοθεσίας. Ως βάση για το νέο θεσμικό πλαίσιο θα αποτελέσουν οι πρόνοιες των περί Συντάξεων Νόμων του 1997 έως 2012, (Ν.97(Ι)/1997) και των περί Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων Κρατικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα περιλαμβανομένων και των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Διατάξεις Γενικής Εφαρμογής) Νόμων του 2012 έως 2020 (Ν.216(Ι)/2012).
9. Βασικές πρόνοιες του θεσμικού πλαισίου που θα διέπει το νέο Συνταξιοδοτικό Σχέδιο
Το νέο θεσμικό πλαίσιο όπως αυτό θα διαμορφωθεί θα ενσωματώνει τις βασικές πρόνοιες που ισχύουν σήμερα για τα μέλη του υφιστάμενου Σχεδίου Συντάξεων δηλαδή, μεταξύ άλλων, τις πρόνοιες που αφορούν στην οικειοθελή πρόωρη αφυπηρέτηση, στην αφυπηρέτηση για λόγους υγείας χωρίς την επιβολή αναλογιστικής μείωσης, στην καταβολή σύνταξης χηρείας και τέκνων.
Όσον αφορά την αναπροσαρμογή του ύψους των συντάξεων που θα καταβάλλονται δυνάμει του νέου Επαγγελματικού Σχεδίου Συντάξεων σύμφωνα με τη διακύμανση του τιμαριθμικού δείκτη και τυχόν γενικών αυξήσεων, συμφωνείται ότι θα τύχουν εφαρμογής οι ρυθμίσεις που ισχύουν για τις συντάξεις που καταβάλλονται δυνάμει του υφιστάμενου Επαγγελματικού Σχεδίου Συντάξεων.
Τόσο τα όρια ηλικίας υποχρεωτικής αφυπηρέτησης όσο και οι ημερομηνίες καταβολής των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων (σύνταξη και εφάπαξ ποσό) θα συμπεριληφθούν στη νέα νομοθεσία κατά τον ίδιο τρόπο που ισχύουν σήμερα για τα μέλη του υφιστάμενου Σχεδίου Συντάξεων εφόσον συγκαταλέγονται στις βασικότερες πρόνοιες αυτού. Το ίδιο ισχύει και για την πρόνοια που αφορά στη συμπλήρωση υπηρεσίας τουλάχιστον πέντε ετών για σκοπούς θεμελίωσης του δικαιώματος σε σύνταξη και σε εφάπαξ ποσό. Στην περίπτωση δε που ο υπάλληλος δεν θα έχει συμπληρωμένα πέντε έτη συντάξιμης υπηρεσίας κατά την ημερομηνία της αφυπηρέτησής του αλλά θα έχει τουλάχιστον τρία έτη, θα καταβάλλεται σ΄ αυτόν μόνο φιλοδώρημα. Στο πλαίσιο αυτό θα συμπεριληφθούν στη νέα νομοθεσία οι ισχύουσες διατάξεις που προβλέπουν για την καταβολή φιλοδωρήματος.
