Αποστολή Στρασβούργο
Το ΕΚ συζητά το κράτος δικαίου, προτού αποφασίσει για το αν πρέπει να δράσει προκειμένου να αντιμετωπιστεί κίνδυνος σοβαρής παραβίασης των αξιών της ΕΕ. Αυτή η συζήτηση αναμένεται να κυριαρχήσει αύριο στην ολομέλεια και θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Βασική θεματική αναμένεται να είναι οι εξελίξεις γύρω από την Ουγγαρία και αποφάσεις που πάρθηκαν στη χώρα, που όμως αντιβαίνουν ευρωπαϊκές αρχές και αξίες. Το ζήτημα είναι ήδη στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας στο Στρασβούργο.
Το νέο Σύνταγμα της Ουγγαρίας, όπως έχει δει το φως της δημοσιότητας μέσω από δημοσιεύσεις, - λεγόμενος Θεμελιώδης Νόμος - καθώς και πάνω από 600 νέοι νόμοι και μέτρα που υιοθετήθηκαν από το 2010 και έπειτα έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλους τους τομείς και έχουν επηρεάσει αρνητικά το διαχωρισμό των εξουσιών, βασικό στοιχείο της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Η δικαστική και νομοθετική εξουσία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η κοινωνία των πολιτών έχουν συστηματικά αποδυναμωθεί ή τεθεί υπό τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας σε βαθμό που δεν δύνανται να διασφαλίσουν την απαραίτητη δημοκρατική εποπτεία και λογοδοσία για τις πράξεις της κυβέρνησης. Συνεπώς καθίσταται ιδιατέρως δυσχερής η διασφάλιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι περισσότεροι νόμοι υιοθετούνται μέσω διαδικασιών fast-track, που παρακάμπτουν τους δημοκρατικούς κανόνες και περιορίζουν τον αναγκαίο κοινοβουλευτικό και δημόσιο διάλογο, καθώς και τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων φορέων.
Η αντίδραση της Ουγγαρίας
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν από την πλευρά του, μόλις τον περασμένο Ιούλιο, διαρρήγνυε τα ιμάτιά του στην Ιερουσαλήμ ότι η χώρα του δεν έχει καμία σχέση με τον ρατσισμό και τον αντισημιτισμό και ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσιζε να παραπέμψει την Ουγγαρία στο Δικαστήριο της Ε.Ε. (ΔΕΕ), επειδή η νομοθεσία της περί ασύλου και επιστροφών μεταναστών δεν συνάδει με το δίκαιο της Ε.Ε.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Ουγγαρία δεν πληροί τους όρους της οδηγίας για τη διαδικασία ασύλου, καθώς επιτρέπει την υποβολή αιτήσεων ασύλου μόνο στις ζώνες διέλευσης στα σύνορα, δηλαδή μόνο σε περιορισμένο αριθμό ατόμων και έπειτα από υπερβολικά μεγάλες περιόδους αναμονής. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Ουγγαρία δεν τηρεί τη μέγιστη διάρκεια των τεσσάρων εβδομάδων κατά την οποία ένας μετανάστης μπορεί να παραμείνει σε κέντρο διέλευσης, ούτε παρέχει ειδικές εγγυήσεις για τους ευάλωτους αιτούντες. Σε γενικές γραμμές, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Ουγγαρία δεν παρέχει αποτελεσματική πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου, καθώς οι παράνομοι μετανάστες οδηγούνται εκτός των συνόρων της χώρας, ακόμη και αν επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου.
Eξάλλου, η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Ουγγαρία σχετικά με τη νέα νομοθεσία, η οποία ποινικοποιεί τις δραστηριότητες για την υποστήριξη των αιτήσεων ασύλου και διαμονής και περιορίζει περαιτέρω το δικαίωμα αίτησης ασύλου. Η νέα νομοθεσία, η οποία ονομάζεται «Stop Soros» από τις ουγγρικές αρχές (σ.σ.«Σταματήστε τον Σόρος») ποινικοποιεί κάθε βοήθεια που προσφέρεται από εθνικές, διεθνείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις ή από οποιοδήποτε πρόσωπο σε άτομα που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση χορήγησης ασύλου ή άδειας παραμονής στην Ουγγαρία.
Το άρθρο 7
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά ως τώρα, σειρά χωρών θέλει την ενεργοποίηση του άρθρου 7 της συνθήκης της ΕΕ, που επισείει κυρώσεις προς την Ουγγαρία. Το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ζητά την ενεργοποίηση και
● ζητάει την εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1 και καλεί την επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ να καταρτίσει επίσημο ψήφισμα το οποίο θα τεθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια
● καλεί την ουγγρική κυβέρνηση να καταργήσει τους νόμους που αυστηροποιούν τους κανόνες για τους αιτούντες άσυλο και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και να καταλήξει σε συμφωνία με τις αρχές των ΗΠΑ, επιτρέποντας στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης να παραμείνει στη Βουδαπέστη ως ανεξάρτητο ίδρυμα
● ζητάει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί αυστηρά τη χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων από την ουγγρική κυβέρνηση.
Το τελευταίο είναι και το βασικό των θεμάτων, εφόσον το άρθρο 7 «ακουμπά» και τα κονδύλια που παίρνει μια χώρα, ενώ οι κυρώσεις δύναται να φτάσουν μέχρι και σε απαγόρευση άσκησης ψήφου.
Τι προνοεί
Το άρθρο 7 της Συνθήκης της ΕΕ παρέχει έναν μηχανισμό για την επιβολή των αξιών της ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 1, το Συμβούλιο μπορεί να κρίνει ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος σοβαρής παραβίασης των αξιών της ΕΕ από ένα κράτος μέλος και να αποτρέψει μία πραγματική παραβίαση απευθύνοντας συγκεκριμένες συστάσεις στο εν λόγω κράτος μέλος. Το άρθρο μπορεί να ενεργοποιηθεί από το ένα τρίτο των κρατών μελών της ΕΕ, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το Συμβούλιο πρέπει να λάβει απόφαση με πλειοψηφία τεσσάρων πέμπτων, αφού λάβει πρώτα την έγκριση του Κοινοβουλίου, η οποία επίσης απαιτεί την πλειοψηφία των δύο τρίτων των ψηφισάντων και την απόλυτη πλειοψηφία των ευρωβουλευτών.
Η επόμενη φάση της διαδικασίας είναι το άρθρο 7, παράγραφος 2, με το οποίο το Συμβούλιο μπορεί να ορίσει μία πραγματική παραβίαση των αξιών της ΕΕ ύστερα από πρόταση του ενός τρίτου των κρατών μελών ή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Συμβούλιο πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα και το ΕΚ πρέπει να δώσει την έγκρισή του. Το άρθρο 7, παράγραφος 3 θεσπίζει κυρώσεις, όπως η αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου στο Συμβούλιο.
