Kathimerini.gr
ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ
Η υλοποίηση των πυρηνικών φιλοδοξιών της Αγκυρας ξεκινάει από το Ακούγιου, το οποίο βρίσκεται στην επαρχία της Μερσίνας, βόρεια της Κύπρου, 48 ναυτικά μίλια απόσταση από την Κερύνεια. Το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας θα είναι έτοιμο έως το 2023, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα η Rosatom, μια εξέλιξη η οποία συνιστά τη λογική ακολουθία των συζητήσεων και –εν συνεχεία– συνεργασιών που έχει η Αγκυρα με τη συγκεκριμένη ρωσική εταιρεία ήδη από το 2010, όταν υπογράφηκε η σχετική διακρατική συμφωνία.
Οι φιλοδοξίες της Αγκυρας δεν περιορίζονται στο Ακούγιου, το οποίο βρίσκεται στη νότια μεσογειακή ακτή της χώρας, καθώς η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδιάζει την κατασκευή δύο ακόμα πυρηνικών εγκαταστάσεων, ένα στη Σινώπη, στη Μαύρη Θάλασσα (από ιαπωνικό κονσόρτσιουμ, η διακρατική συμφωνία υπογράφηκε το 2013), και ένα στην Ιγκνιάντα, στα σύνορα με τη Βουλγαρία, περίπου 250 χιλιόμετρα από την Ελλάδα. Το τελευταίο πρότζεκτ είναι ακόμη υπό συζήτηση, ωστόσο στην προσπάθεια της Τουρκίας να μειώσει την εξάρτησή της από την εισαγωγή ενέργειας, δεν είναι διόλου απίθανο να προωθηθεί και αυτό.
Η πυρηνική ισχύς που θα παράγεται στο Ακούγιου θα ισοδυναμεί με περίπου 4.500 μεγαβάτ, η συνολική δυναμικότητα και των τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων που θα χωροθετηθούν εκεί. Οι εργασίες στο Ακούγιου ξεκίνησαν πέρυσι τον Μάιο και η επανεκκίνησή τους, τότε, κρίθηκε ακόμη ένα ουσιαστικό σημάδι της γενικότερης αναθέρμανσης των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Ενα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ακούγιου θα είναι το καθεστώς λειτουργίας τους. Πρακτικά, το πυρηνικό εργοστάσιο του Ακούγιου δεν θα κατασκευαστεί απλά από τη Ρωσία, αλλά η λειτουργία του για τουλάχιστον 49 χρόνια θα εποπτεύεται από τη Μόσχα.
Σε αυτό το σημείο δεν είναι γνωστό αν η Ρωσία θα εξαγάγει και τεχνογνωσία στην Τουρκία, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση, ωστόσο πέρα και άσχετα από αυτήν τη συνεργασία, η προσπάθεια της Αγκυρας να γίνει πυρηνική δύναμη με διάφορους τρόπους αριθμεί ήδη αρκετά χρόνια. Οι ανησυχίες που καταγράφονται έχουν δύο πτυχές.
Η πρώτη αφορά την κατασκευή ενός πυρηνικού αντιδραστήρα σε μια περιοχή η οποία είναι αρκετά σεισμογενής. Εύκολα μπορεί να αντιληφθεί οποιοσδήποτε τι σημαίνει ο κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος σε ένα κλειστό οικοσύστημα, όπως η Ανατολική Μεσόγειος.
Οι σχέσεις με Πακιστάν
Μια δεύτερη πτυχή των ανησυχιών για το συνολικό πρόγραμμα της Τουρκίας, αφορά ένα απλό ερώτημα: Ποιες είναι οι πραγματικές πυρηνικές φιλοδοξίες της Τουρκίας, αν δηλαδή έχει ήδη αποκτήσει κάποιες υλικές προϋποθέσεις, ώστε να προχωρήσει και στην κατασκευή πυρηνικών όπλων, πέρα από την παραγωγή ενέργειας. Οι εκτιμήσεις για τις πραγματικές πυρηνικές δυνατότητες ποικίλλουν, και οι πλέον ανησυχητικές εδράζονται στις πολύ στενές σχέσεις που έχει καλλιεργήσει τα τελευταία χρόνια η Αγκυρα με το Πακιστάν. Είναι γνωστό ότι το Πακιστάν έχει εξαγάγει τεχνογνωσία σε αρκετές χώρες, αν και δεν επιβεβαιώνεται μια τέτοια σχέση με την Τουρκία.
Οι πληροφορίες σε αυτό το πεδίο είναι εξαιρετικά περιορισμένες και η πλειονότητα αυτών προέρχεται από τις κατά καιρούς δημόσιες τοποθετήσεις ή παρεμβάσεις προσώπων με πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες, όπως ο πρώην επικεφαλής σχεδιασμού του γερμανικού υπουργείου Αμυνας Χανς Ρίλε, ο οποίος σε άρθρο του το 2014 είχε ισχυριστεί ότι η γερμανική BND (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών) διέθετε στοιχεία για την προσπάθεια της Τουρκίας να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
