Του Απόστολου Τομαρά
Συνέντευξη στον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΤΟΜΑΡΑ
Θα πρέπει άμεσα να ληφθούν τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα στη Δικαιοσύνη, κατά τον Κώστα Κληρίδη, ο οποίος τονίζει παράλληλα πως στα συγκεκριμένα ζητήματα που έχουν προσφάτως εγερθεί (σ.σ. Νικολάτος) η λήψη οποιωνδήποτε μέτρων, όπως είναι διορισμός ερευνητικής επιτροπής ή ποινική διερεύνηση, εμπίπτει πια στη δικαιοδοσία άλλων, λόγω της εμπλοκής του ιδίου στα υπό εξέταση θέματα. Τέσσερα χρόνια από την τελευταία συνέντευξή του στην «Κ» ο γενικός εισαγγελέας μιλάει για όλα τα ζητήματα που έχουν προκύψει στον χώρο της Δικαιοσύνης. Ο Κώστας Κληρίδης υποστηρίζει σθεναρά τη λήψη άμεσων μέτρων προκειμένου η Δικαιοσύνη όχι μόνο να αποδίδεται, αλλά και να φαίνεται πως αποδίδεται, ενώ τηρεί αποστάσεις στο ερώτημα αν η εικόνα της Δικαιοσύνης είναι προβληματική από την παρουσία Μύρωνα Νικολάτου. Ο γενικός εισαγγελέας δεν αποφεύγει τέλος να μιλήσει και για τις σχέσεις του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
–Τι συναισθήματα σας προκαλούν οι καταγγελίες ενός δικηγόρου για χειραγώγηση της δικαιοσύνης από κάποιο ή κάποια δικηγορικά γραφεία και οικογένειες;
–Οι καταγγελίες, όπως αναφέρετε, άρχισαν από μια ανάρτηση σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης από τον δικηγόρο κ. Νίκο Κληρίδη, ο οποίος είναι αδελφός μου. Δεν επρόκειτο ακριβώς για καταγγελίες, αλλά για αντίδραση σε κάποια ανάρτηση άλλου δικηγόρου με την οποία συκοφαντείτο ο γενικός εισαγγελέας. Το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο θεώρησε ότι εθίγετο από τα λεχθέντα του κ. Ν. Κληρίδη, απευθύνθηκε στον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, καλώντας τον να ζητήσει εξηγήσεις από τον κ. Ν. Κληρίδη. Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος ζήτησε εξηγήσεις και ο κ. Ν. Κληρίδης απηύθυνε επιστολή προς αυτόν, δίδοντας επεξηγηματικές λεπτομέρειες για τεκμηρίωση των όσων είχε παραθέσει στο διαδίκτυο. Λόγω των μεγάλων διαστάσεων που πήρε το θέμα, λίγες μέρες αργότερα, ο γενικός εισαγγελέας, ο οποίος εμπλέκετο στα διαδραματιζόμενα, λόγω του χειρισμού από τη Νομική Υπηρεσία των υποθέσεων για την Οικονομία, προέβη σε γραπτή δήλωση. Δεν θα επαναλάβω τις λεπτομέρειες των στοιχείων που είχα παραθέσει και των ζητημάτων που είχαν εγερθεί. Αρκεί να λεχθεί ότι εξ αφορμής της σύνθεση των Εφετείων που είχε εκδικάσει τις προαναφερθείσες δύο εφέσεις που σχετίζονταν με την Τράπεζα Κύπρου, σε συνδυασμό με τις ακολουθούμενες δικαστικές πρακτικές, αλλά και τις πρόσφατες αποφάσεις του ΕΔΑΔ, διαπιστώθηκαν σοβαρές ελλείψεις, οι οποίες καταδείκνυαν ότι και στις δύο περιπτώσεις δεν τηρήθηκαν οι κανόνες που θα διασφάλιζαν την αντικειμενική αμεροληψία κάποιων εκ των δικαστών που εκδίκασαν τις εφέσεις. Δεν τηρήθηκαν οι κανόνες που θα καταδείκνυαν ότι εφαρμόστηκε στην πράξη η θεμελιακή αρχή σύμφωνα με την οποία η δικαιοσύνη δεν πρέπει μόνο να απονέμεται, αλλά και να φαίνεται ότι απονέμεται. Και αυτό, εξαιτίας του γεγονότος ότι στη μία υπόθεση κάποιοι εκ των δικαστών έχουν τέκνα ή σύζυγο τα οποία εργοδοτούνται στα δικηγορικά γραφεία δικηγόρων που εμφανίζονταν για την κατηγορούμενη τράπεζα, και για στέλεχός της, ενώ στην άλλη υπόθεση, στενά συγγενικά πρόσωπα του Προέδρου του Δικαστηρίου είχαν προηγουμένως τύχει καταβολής χρηματικών ποσών έναντι διεκδικήσεών τους σε αγωγές για αξιόγραφα, κατόπιν εξωδικαστικών συμβιβασμών με τον δικηγόρο της κατηγορούμενης τράπεζας, ο οποίος εμφανιζόταν στις εφέσεις. Κατά την άποψή μου, αυτά τα γεγονότα θα έπρεπε να είχαν τύχει χειρισμού κατά συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και/ή με τις γενικότερες αρχές που διέπουν τα της εξαίρεσης δικαστών λόγω μη αντικειμενικής αμεροληψίας, πράγμα που δεν έγινε. Λόγω των ανωτέρω, προβάλλει άμεσα η ανάγκη λήψης διορθωτικών μέτρων που να διέπουν με αυστηρό τρόπο τα των περιπτώσεων εξαίρεσης δικαστών λόγω συγγενικών σχέσεων και λόγω ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων. Επίσης, προέχει η ανάγκη δημιουργίας τριτοβάθμιου Εφετείου έτσι ώστε να παρέχεται σε περιπτώσεις όπως οι ανωτέρω, κατά τις οποίες εγείρονται στο δευτεροβάθμιο στάδιο σοβαρά θέματα τόσο ουσίας ως προς την ορθότητα αποφάσεων, όσο και θέματα αμεροληψίας, η δυνατότητα ανατροπής των αποφάσεων.
–Επειδή αναφέρατε πως η δικαιοσύνη πρέπει και να φαίνεται πως απονέμεται, πιστεύετε πως υπάρχει πλέον πρόβλημα στην εικόνα της δικαιοσύνης με την παραμονή στην κορυφή της, του κ Νικολάου;
–Για το θέμα τούτο θα αρκεστώ σε όσες δηλώσεις έχω προβεί δημόσια και δεν θα τοποθετηθώ σχετικά.
–Είστε μια ολόκληρη ζωή στον χώρο της Δικαιοσύνης. Διατελέσατε και δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου. Τα όσα λέγονται ευσταθούν;
–Κατά τον δημόσιο διάλογο, που αναπόφευκτα προκλήθηκε εξαιτίας των πιο πάνω γεγονότων, ακούστηκαν πολλές απόψεις. Κάποιες από αυτές προσέγγισαν τα εγειρόμενα θέματα στη σωστή τους διάσταση. Κάποιες, όπως πάντα γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, εκτράπηκαν σε χαρακτηρισμούς και αχρείαστες υπερβολές. Είτε προς τη μία είτε προς την άλλη περίπτωση. Είτε δηλαδή προβάλλοντας τη θέση ότι τα πάντα είχαν καταρρεύσει στον τομέα της Δικαιοσύνης, ότι όλοι οι δικαστές είναι διεφθαρμένοι ή διαπλεκόμενοι κ.λπ. Είτε, από την άλλη, προβάλλοντας τη θέση ότι δεν εγείρεται κανένα θέμα, όλα είναι εντάξει και αποδίδοντας στα πρόσωπα που ανέδειξαν τα θέματα αλλότρια κίνητρα. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν, και αυτό έχει αποδειχθεί στην πράξη, τα πιο πάνω δύο σοβαρά θέματα στα οποία έχω αναφερθεί, για τη διόρθωση των οποίων θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα.
–Πιστεύετε πως υπάρχει ζήτημα συγκέντρωσης υπερβολικής επιρροής στη δικαιοσύνη κάποιων δικηγορικών γραφείων στη χώρα μας λόγω συγγενικών σχέσεων δικαστικών λειτουργών με εργαζόμενους σε δικηγορικό γραφεία;
–Όπως επιβεβαιώθηκε από τα πρόσφατα γεγονότα και ιδιαίτερα από την εκδίκαση των δύο εφέσεων που αφορούσαν την Τράπεζα Κύπρου, υπάρχει πρόβλημα. Κανείς δεν έχει πει ότι τα παιδιά ή άλλοι συγγενείς των δικαστών δεν πρέπει να εργάζονται σε δικηγορικά γραφεία. Κανείς δεν έχει πει ότι δεν πρέπει να εργάζονται σε μεγάλα γραφεία ή σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο γραφείο. Όταν όμως έρθει η ώρα εκδίκασης μιας σημαντικής υπόθεσης πελάτη του γραφείου εκείνου από τον δικαστή και ενώπιόν του εμφανίζεται ο ιδιοκτήτης/ εργοδότης του παιδιού του, τότε πρέπει ο δικαστής, αν δεν εξαιρεθεί αυτεπάγγελτα, να εφαρμόσει με αυστηρότητα τις αρχές που έθεσε το ΕΔΑΔ στις σχετικές αποφάσεις του.
–Ο γενικός εισαγγελέας της Δημοκρατίας έχει την εξουσία να αντιδράσει στα όσα έχουν καταγγελθεί;
–Ο γενικός εισαγγελέας, ως εμπλεκόμενος θεσμός, αλλά και ως φορέας του θεσμού, έχει ήδη αντιδράσει στα πιο πάνω γεγονότα. Και συνεχίζω να επαναλαμβάνω ότι θα πρέπει άμεσα να ληφθούν τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα. Ως προς το ενδεχόμενο λήψης οποιωνδήποτε άλλων μέτρων, όπως είναι διορισμός ερευνητικής επιτροπής ή ποινική διερεύνηση ο γενικός εισαγγελέας δεν θα ήταν το κατάλληλο πρόσωπο να αποφασίσει λόγω της εμπλοκής του στα υπό εξέταση ή υπό έρευνα θέματα.
–Θα επαναλάβω μια ερώτηση που σας είχα υποβάλει και σε προηγούμενες συνεντεύξεις μας. Με τη σοφία των πεντέμισι ετών θα αποδεχόσαστε σήμερα τη θέση του γενικού εισαγγελέα;
–Να διευκρινίσω κατ’ αρχάς ότι τον διορισμό μου στο τιμητικό αξίωμα του γενικού εισαγγελέα δεν τον επεδίωξα, ούτε τον διεκδίκησα. Αντιλαμβάνομαι ότι κάποια πρόσωπα με δική τους πρωτοβουλία με πρότειναν αφ’ ενός και με παρότρυναν αφ’ ετέρου, να αποδεχθώ αυτόν τον διορισμό, εγκαταλείποντας τη δικαστική έδρα. Με τις εμπειρίες τις οποίες έχω αποκτήσει κατά τη διάρκεια των πεντέμισι ετών στη θέση αυτή, θα έλεγα ότι έχω βιώσει και εγώ και η οικογένειά μου, απρόσμενα δύσκολες καταστάσεις πραγμάτων. Ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος κατά την οποία έλαβαν χώρα πρωτοφανή γεγονότα, όπως ήταν η υπόθεση με τον βοηθό γενικού εισαγγελέα, η εμφάνιση εμού και του Προέδρου της Δημοκρατίας ενώπιον κακουργιοδικείου ως μάρτυρες, η εκπροσώπηση της Κύπρου και εμφάνιση ως μάρτυρας σε Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο. Έγινα, επίσης, στόχος καθημερινών επιθέσεων από μερίδα του Τύπου για λόγους τελείως άσχετους με την άσκηση καλόπιστης, αυστηρής κριτικής. Παρά ταύτα, είναι κάτω από τέτοιες έντονες προκλήσεις που δοκιμάζονται οι αντοχές και οι αντιστάσεις των δημόσιων προσώπων. Εάν, δε, πραγματικά πιστεύει κάποιος ότι το όφελος του να προσφέρει είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος που υφίσταται στην πορεία, τότε αξίζει να συνεχίζει. Επομένως, παρά το γεγονός ότι διαπιστώνω εν τέλει πως οι δυσκολίες και το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερα από ό,τι ανέμενα όταν αποδεχόμουν αυτή τη θέση, δεν μπορώ να πω ότι έχω μετανιώσει.
–Με την πείρα που έχετε αποκομίσει αν ξεκινούσατε τώρα υπάρχουν θέματα που θα τα είχατε διαχειριστεί διαφορετικά;
–Όπως έχω αναφέρει και προηγουμένως, κατά την αρχική περίοδο της ανάληψης των καθηκόντων μου, και για μεγάλο χρονικό διάστημα μεταγενέστερα, ήμουν υποχρεωμένος να αντιμετωπίζω πολύ σοβαρά προβλήματα, αλλά και σκοπέλους και εμπόδια που εμβόλιμα ετοποθετούντο στην πορεία μου. Αυτό το γεγονός, δυστυχώς, είχε το κόστος του, με την έννοια ότι περιόρισε τη δυνατότητά μου να αφοσιωθώ περισσότερο με την υλοποίηση των βασικών στόχων που είχα θέσει. Εάν επομένως εκκινούσα τη θητεία μου με τα σημερινά δεδομένα, θα υπήρχε μια διαφορετική δυναμική με πολύ καλύτερα αποτελέσματα.
–Οι σχέσεις σας με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά διαστήματα δοκιμάσθηκαν. Πώς είναι σήμερα;
Είναι γεγονός ότι οι σχέσεις μας με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έχουν περάσει από πολύ δύσκολες στιγμές ή περιόδους με κορύφωση την περίοδο των γεγονότων που αφορούσαν την περίπτωση του βοηθού γενικού εισαγγελέα. Ακόμα όμως και στις περιόδους κρίσης στις σχέσεις μεταξύ γενικού εισαγγελέα και Προέδρου της Δημοκρατίας θα πρέπει να λεχθεί ότι η απαραίτητη υπηρεσιακή συνεργασία μεταξύ των δύο συνέχισε χωρίς διακοπή, ενώ τώρα δεν φαίνεται να υπάρχει οτιδήποτε το οποίο να επηρεάζει αρνητικά την ύπαρξη μιας καλής υπηρεσιακής, αλλά και ανθρώπινης σχέσης.
–Ένα μεγάλο κεφάλαιο της θητείας σας είναι οι έρευνες για την Οικονομία. Είστε ικανοποιημένος από τον αριθμό των υποθέσεων που έχουν παρουσιαστεί ενώπιον Δικαστηρίων;
–Εκείνο που έχει σημασία στην περίπτωση των ποινικών ερευνών για την Οικονομία δεν είναι, κατά την άποψή μου, ο αριθμός των υποθέσεων που έχουν αχθεί ενώπιον των Δικαστηρίων. Εξ όσων γνωρίζω, σε ανάλογες περιπτώσεις σε άλλες χώρες, οι οποίες βίωσαν ουσιαστική κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τους συστήματος, δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος ο αριθμός υποθέσεων εναντίον τραπεζών και/ή τραπεζιτών ή άλλων εμπλεκομένων. Ο λόγος είναι ότι στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι περιπτώσεις κατάρρευσης τραπεζών, καταλογίζονται σε διάφορους λόγους κάποιοι από τους οποίους αναφέρονται σε κακή διαχείριση, σε λανθασμένες αποφάσεις, κακές προβλέψεις και άλλες μεμπτές πράξεις ή παραλείψεις. Είναι, όμως, για πολλούς λόγους, ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπίσει κάποιος ερευνητής πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες να συνιστούν παράλληλα και ποινικά αδικήματα. Εκείνο το οποίο έχει περισσότερη σημασία σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι να δοθεί από την πλευρά των ανακριτικών αρχών, των εισαγγελικών αρχών και των δικαστικών αρχών, ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Ότι εκεί όπου ως αποτέλεσμα των ερευνών των ανακριτικών-αστυνομικών αρχών στοιχειοθετείται ένα οποιοδήποτε σοβαρό αδίκημα, θα οδηγείται ενώπιον του Δικαστηρίου οποιοδήποτε πρόσωπο εμπλέκεται στη διάπραξή του, όσο υψηλόβαθμό και αν είναι ή επώνυμο μέλος της κοινωνίας. Και πιστεύω ότι στη δική μας περίπτωση, ίσως για πρώτη φορά, εκεί όπου κατέστη δυνατόν να συλλεχθεί από τις ανακριτικές αρχές ικανοποιητικό αποδεικτικό υλικό, οδηγήθηκαν στο Δικαστήριο και τράπεζες και πρόεδροι και μέλη Διοικητικών τους Συμβουλίων και ανώτατοι εκτελεστικοί διευθυντές. Αυτό δίδει ένα ηχηρό μήνυμα και είναι, κατά την άποψή μου, σοβαρός αποτρεπτικός παράγοντας εναντίον της επανάληψης παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον.
–Υπάρχουν υποθέσεις που έχουν ολοκληρωθεί από πλευράς ερευνών και είναι έτοιμες να καταχωρηθούν;
–Υπάρχουν ακόμα μερικές, λίγες σε αριθμό, υποθέσεις στις οποίες συνεχίζεται η αστυνομική διερεύνηση. Δεν επιθυμώ να δώσω λεπτομέρειες.
–Έχετε μια εξήγηση γιατί οι πλείστες των υποθέσεων που τελεσιδίκησαν είχαν αθωωτικό αποτέλεσμα για τα πρόσωπα που είχαν κατηγορηθεί;
–Εκείνο το οποίο πρέπει να σημειωθεί σε σχέση με αυτό το θέμα είναι ότι σε επίπεδο και σε βαθμό πρωτόδικης εκδίκασης ενώπιον τριμελούς Κακουργιοδικείου, παρά τις νομικές και πραγματικές δυσκολίες, οι οποίες πάντοτε υπάρχουν σε υποθέσεις οικονομικής φύσεως, επιτεύχθηκαν θετικά αποτελέσματα. Είχαμε σε δύο σοβαρές υποθέσεις ομόφωνες αποφάσεις Κακουργιοδικείων τόσο για καταδίκη και επιβολή αυστηρών ποινών φυλάκισης και προστίμου στη μία υπόθεση, όσο και θετική απόφαση για την εγκυρότητα του κατηγορητηρίου στην άλλη υπόθεση. Δυστυχώς, όμως στην μεν πρώτη από τις υποθέσεις αυτές, η καταδίκη ανατράπηκε κατ’ έφεση με πλειοψηφία 2:1, στη δε δεύτερη, το Εφετείο απέρριψε την έφεσή μας εναντίον της ακυρότητας του κατηγορητηρίου την οποία είχε αποφασίσει ένας δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με το δικαιολογητικό ότι οι κατηγορούμενοι είχαν ήδη απαλλαγεί λόγω του διατάγματος και έτσι δεν υπήρχε αντικείμενο έφεσης. Και οι δύο αυτές αποφάσεις των εφετείων έχουν δεχθεί αρνητική κριτική και οφείλω να πω ότι διαφωνώ με το αποτέλεσμα, αλλά κυρίως με το αιτιολογικό τους. Δεδομένου όμως ότι δεν υπάρχει τριτοβάθμιο δικαστήριο, οι δύο αυτές αποφάσεις είναι τελεσίδικες και σεβαστές.
–Μπορείτε να προσδιορίσετε τις αιτίες που οδήγησαν τα δικαστήρια σε αθωωτικές αποφάσεις;
–Οι δύο αποφάσεις των Εφετείων στις προαναφερθείσες δύο εφέσεις είναι δημοσιευμένες και οποιοσδήποτε νομικός μπορεί να τις μελετήσει και να σχηματίσει την άποψή του. Όμως, δεν μπορεί να αποκρυβεί και το γεγονός ότι, όπως προέκυψε από τις πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις και ανακοινώσεις που αφορούσαν αυτές τις υποθέσεις, κάποια από τα θέματα που έχουν εγερθεί, οδηγούν προς το συμπέρασμα, που ήταν και η δική μου άποψη, ότι και στις δύο αυτές περιπτώσεις, για τους λόγους που εξήγησα και δημόσια, δεν μπορεί να λεχθεί ότι έχει τηρηθεί ο κανόνας της αντικειμενικής αμεροληψίας στη σύνθεση των δύο εφετείων και δεν έχει διασφαλιστεί η αρχή ότι η δικαιοσύνη δεν είναι αρκετό να απονέμεται, αλλά θα πρέπει και να φαίνεται ότι απονέμεται.
–Πολύς λόγος έχει γίνει για τους οικονομικούς πόρους που έχουν διατεθεί για το κομμάτι των ερευνών. Ποια είναι τα ποσά που έχουν δαπανηθεί;
–Οι οικονομικοί πόροι που δαπανήθηκαν για υποβοήθηση των αστυνομικών ερευνών καθόλου δεν μπορούν να θεωρηθούν ως υπερβολικοί. Όταν για κάθε νέο βήμα που επιχειρείται να ληφθεί από τη διοίκηση και από άλλους οργανισμούς μετακαλούνται ξένοι εμπειρογνώμονες, όταν η Κεντρική Τράπεζα διαθέτει, όχι αδικαιολόγητα, εκατομμύρια ευρώ για έρευνες και εκθέσεις εμπειρογνωμόνων για εξειδικευμένα, τραπεζικά θέματα (Pimco, Blackrock κ.λπ.), η δαπάνη ενός ποσού που υπερβαίνει κατά τι τα €5 εκατομμύρια για την υποβοήθηση των πολυετών αστυνομικών ερευνών για την οικονομία, δεν μπορεί κατ’ ουδένα λόγο να θεωρηθεί ως υπερβολική. Αυτό το συνολικό ποσό έχει επανειλημμένα δοθεί στη δημοσιότητα, πλην όμως δυστυχώς κάποιοι κακοήθεις επιμένουν να αναφέρονται σε έξοδα δεκάδων εκατομμυρίων για τις έρευνες για την οικονομία, προσθέτοντας στο πραγματικό ποσό που δαπανήθηκε και άλλα άσχετα με αυτό ποσά εξόδων, όπως είναι τα υπέρογκα ποσά νομικών οίκων που διατίθενται για υπεράσπιση της Δημοκρατίας σε διεθνείς διαιτησίες.
–Με τις ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί η Νομική Υπηρεσία με την υφιστάμενη δομή της μπορεί να φέρει εις πέρας το έργο της;
–Ο ουσιαστικός λόγος για τον οποίο η Νομική Υπηρεσία συνεχίζει να παράγει ένα ομολογουμένως δύσκολο και υπεύθυνο έργο, παρά τα τεράστια διαχρονικά προβλήματα που την ταλανίζουν, δεν είναι άλλος παρά η ευσυνειδησία, η εργατικότητα και το υψηλό αίσθημα ευθύνης που διακρίνει τους νομικούς λειτουργούς της και τα άλλα μέλη του προσωπικού. Παρά τις όποιες ελλείψεις, η Νομική Υπηρεσία ανταποκρίθηκε πλήρως προς τις απαιτήσεις της Πολιτείας και συνεχίζει να το πράττει.
–Τι αλλαγές πρέπει να γίνουν;
–Στη Νομική Υπηρεσία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη διαδικασία μεταρρυθμίσεων, με τη βοήθεια Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι υπέβαλαν τη σχετική έκθεση τους με συστάσεις. Η Έκθεση και ασφαλώς οι συστάσεις τυγχάνουν στο στάδιο τούτο εμπεριστατωμένης αξιολόγησης, έτσι ώστε να αποφασιστούν τα επόμενα βήματα ως προς αλλαγές διαρθρωτικής κυρίως δομής και διοικητικής βελτίωσης. Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια για την αναβάθμιση των όρων υπηρεσίας των νομικών λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας, καθώς επίσης και το μεγαλεπήβολο έργο της ανεξαρτητοποίησης της Υπηρεσίας. Όταν επιτευχθούν όλα αυτά, η Νομική Υπηρεσία θα καταστεί ακόμα πιο παραγωγική και αποτελεσματική.
–Γιατί επιμένετε στην ανεξαρτητοποίηση της Νομικής Υπηρεσίας;
–Η ανεξαρτητοποίηση της Νομικής Υπηρεσίας είναι, κατά την άποψή μου εκ των ων ουκ άνευ. Της Νομικής Υπηρεσίας προΐσταται ο γενικός εισαγγελέας, ο οποίος σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του Συντάγματος, είναι ένας καθ’ όλα ανεξάρτητος αξιωματούχος της Δημοκρατίας. Σύμφωνα δε και πάλι με το Σύνταγμα, η Νομική Υπηρεσία είναι μια ανεξάρτητη υπηρεσία, μη υπαγόμενη σε οποιοδήποτε υπουργείο. Παρά ταύτα, οι νομικοί λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας, περιλαμβανομένων των πλέον υψηλόβαθμων, που είναι οι εισαγγελείς της Δημοκρατίας, δεν χαίρουν των αναγκαίων εχεγγύων ανεξαρτησίας, αφού όσον αφορά τους όρους υπηρεσίας τους, τον τρόπο διορισμού και προαγωγής τους, των μεταθέσεων κ.λπ., εξομοιώνονται σήμερα με τους δημόσιους υπαλλήλους, υπαγόμενοι στη δικαιοδοσία της Ε.Δ.Υ. Σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης και αλλού, οι εισαγγελείς είναι ανεξάρτητοι λειτουργοί και εξομοιώνονται ως προς τον διορισμό, προαγωγή, μισθοδοσία κ.λπ. με τους λειτουργούς της άλλης ανεξάρτητης υπηρεσίας απονομής της δικαιοσύνης, της Δικαστικής Υπηρεσίας. Η ανεξαρτητοποίηση των λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας θα προσδώσει ιδιαίτερο κύρος και αξιοπρέπεια στους λειτουργούς της.
–Έχετε συμπληρώσει πεντέμισι χρόνια στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα. Πώς αξιολογείτε το έργο που έχει επιτελεσθεί;
–Θα ήταν επιπόλαιο εκ μέρους μου να προβώ ο ίδιος σε αξιολόγηση του όποιου έργου έχει ή δεν έχει επιτελεσθεί στα πεντέμισι χρόνια της υπηρεσίας μου στη θέση του γενικού εισαγγελέα. Οτιδήποτε και αν ανέφερα προς αυτή την κατεύθυνση, θα ήταν μιασμένο από έλλειψη του απαραίτητου στοιχείου της αντικειμενικότητας. Το οποιοδήποτε έργο έχει παραχθεί από ένα δημόσιο πρόσωπο, θα πρέπει να αξιολογείται από τρίτους, ανεξάρτητους παρατηρητές και όχι από τον ίδιο.
–Οι στόχοι που είχατε θέση σε πιο βαθμό έχουν υλοποιηθεί;
–Παρ’ όλο ότι και σε αυτή την ερώτηση ενυπάρχει το στοιχείο της υποκειμενικής αξιολόγησης, εν τούτοις θα μπορούσα να αναφέρω τα ακόλουθα: Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η χρονική περίοδος κατά την οποία ανάλαβα τα καθήκοντα της θέσης μου, ήταν, και σε κάποιο βαθμό συνεχίζει να είναι, δύσκολη για την Κύπρο. Κατ’ αρχάς ήταν η περίοδος έξαρσης της οικονομικής κρίσης, η οποία επισώρευσε τεράστια προβλήματα που θα έπρεπε να επιλυθούν, πλείστα των οποίων είχαν τη νομική πτυχή τους. Υπήρξε επίσης εξ αρχής μια συντονισμένη υπόσκαψη του έργου του γενικού εισαγγελέα για τους γνωστούς λόγους που είχαν την έδρα τους μέσα στην ίδια τη Νομική Υπηρεσία, αλλά και με ευρεία δικτύωση έξω από αυτήν. Ο κύριος στόχος τον οποίο είχα ευθύς εξ αρχής θέσει, ήταν να επιτελέσω τα καθήκοντά μου κατά τρόπο αντικειμενικό, ακριβοδίκαιο και χωρίς οποιεσδήποτε έξωθεν παρεμβάσεις. Επίσης, να συμβάλω στο μέτρο των δυνάμεών μου στη δημιουργία μιας Νομικής Υπηρεσίας καλύτερα στελεχωμένης, πιο ανεξάρτητης και πιο αποτελεσματικής. Ως προς το πρώτο, προσωπικά είμαι ικανοποιημένος ότι έχουν δοθεί δείγματα τα οποία κατατείνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ως προς το δεύτερο, έχει σχεδόν συμπληρωθεί η διαδικασία καλύτερης στελέχωσης της Νομικής Υπηρεσίας και βρίσκεται τώρα σε πλήρη εξέλιξη η προώθηση των στόχων της ανεξαρτητοποίησης και της εφαρμογής ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
