Του Απόστολου Τομαρά
Όπως και τον Σεπτέμβριο του 1999 που η Αρχιεπισκοπή αποφάσιζε να αποσυρθεί από τα τηλεοπτικά τεκταινόμενα με την παραχώρηση της διοίκησης και διαχείρισης του τότε «ΛΟΓΟΥ» στο Mega Channel, έτσι και στην παρούσα φάση η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄ να αποτραβηχτεί από τα τηλεοπτικά πράγματα προκαλεί δονήσεις που είναι αισθητές εκτός τηλεοπτικού πεδίου. Πέρα από τη πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων που το τηλεοπτικό κανάλι της Εκκλησίας είχε καταστεί βαρίδι στα οικονομικά της Αρχιεπισκοπής, η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου αποτελεί, ουσιαστικά, το κύκνειο άσμα στις όποιες προσπάθειες καταβλήθηκαν από το 1992 και εντεύθεν, η Εκκλησία να έχει τη δική της φωνή στο εθνικό θέμα.
Η απόφαση να τερματιστεί η παρούσα κατάσταση στον Αρχάγγελο δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία, και υπό άλλες περιστάσεις η όποια αίσθηση προκαλείτο θα περιοριζόταν εντός του πλαισίου μιας επιχειρηματικής πράξης με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τηλεόρασης. Αυτό που προσδίδει μια διαφορετική χροιά στο όλο ζήτημα είναι τα κριτήρια με τα οποία έγιναν οι επιλογές του Αρχιεπισκόπου αλλά και το παρασκήνιο που αγγίζει το ευαίσθητο θέμα των λεπτών ισορροπιών εντός της Εκκλησίας αλλά και γενικότερα ζητήματα πολιτικής υφής. Παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον ρόλο και τις επιδιώξεις του ρωσικού στοιχείου στην Κύπρο.
Στο πνεύμα αυτό η απόρριψη του ομογενή Ιβάν Σαββίδη (ενός εκ των μνηστήρων του εκκλησιαστικού καναλιού), με ισχυρά ερείσματα στη Μόσχα, προκάλεσε την ίδια αν όχι μεγαλύτερη αίσθηση με την παραχώρηση του εκκλησιαστικού καναλιού στον Σωκράτη Χάσικο. Εξέλιξη που διέψευσε τις έντονες πληροφορίες που υπήρχαν μετά και την κάθοδο Σαββίδη στην Κύπρο και την παρουσία του στη τελετή διαβεβαίωση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Πληροφορίες που πιθανόν να αγνοούσαν ότι οι διαθέσεις του Προκαθημένου απέναντι στο ρωσικό στοιχείο από την άνοιξη είχαν εισέλθει στον χειμώνα.
Η απο-ρωσοποίηση
Ο αποκλεισμός Ιβάν Σαββίδη από το εκκλησιαστικό παρασκήνιο αποδίδεται ξεκάθαρα στην αλλαγή πλεύσης του Αρχιεπισκόπου απέναντι στο ρωσικό στοιχείο εντός και εκτός Κύπρου. Ο προκαθήμενος της Εκκλησίας υποστηρίζεται εντόνως πως έχει αφήσει πίσω την εποχή μετά την κρίση του 2013, επενδύοντας πολλά στην οικονομική στήριξη της Κύπρου από τον ρωσικό παράγοντα. Το τελευταίο διάστημα οι επενδυτικές ανησυχίες με ρωσικό χρώμα του Αρχιεπισκόπου όχι μόνο έχουν εξαφανισθεί αλλά επιχειρείται ο περιορισμός της ρωσικής δραστηριότητας που αναπτύσσεται και εντός της Εκκλησίας της Κύπρου. Οι κινήσεις που έχουν γίνει, φαίνεται προκαλούν ανησυχία, μιας και όπως πιστεύεται πίσω από αυτές εντοπίζεται προσπάθεια της ρωσικής εκκλησίας να «πατήσει», όπως λέγεται, πόδι στα της Εκκλησίας της Κύπρου, όταν θα ανοίξει θέμα διαδοχής του ιδίου. Ιεράρχης έλεγε στην «Κ» πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Ρωσία θα έχει αυξημένη επιρροή. Στο πνεύμα αυτό ο Αρχιεπίσκοπος κινήθηκε προς την πλευρά του Σωκράτη Χάσικου, θεωρώντας πως ο Ιβάν Σαββίδης, ένεκα και των γνωστών φιλικών σχέσεων με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, θα είχε ένα δυνατό εργαλείο επικοινωνίας στα χέρια του που θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει αναλόγως χωρίς δυνατότητα παρέμβασης από πλευράς Εκκλησίας.
Οι ιερές ισορροπίες
Τα όσα φαίνεται να διαδραματίστηκαν στο παρασκήνιο με την επιλογή του νέου διαχειριστή του εκκλησιαστικού καναλιού φαίνεται να σχετίζονται και με ευρύτερα εκκλησιαστικά ζητήματα που αγγίζουν τις σχέσεις αλλά και τον ρόλο της Εκκλησίας Κύπρου μέσα στην Ορθοδοξία. Εκκλησιαστικές πηγές με βαθιά γνώση των όσων τεκταίνονται εντός της Εκκλησίας, μας περιέγραφαν μια εικόνα που εν πολλοίς παρομοιάζεται με αυτή που επικρατούσε τέλη της δεκαετίας του 1990, πρώτο μισό του 2000 με την πόλεμο εντός της Ιεραρχίας σε σχέση πάντα με τις έντονες ανησυχίες που εκφραζόντουσαν για «άλωση» της Εκκλησίας της Κύπρου από το Βατοπέδι.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως σημείωναν οι ίδιες πηγές, το «αντίπαλο» δέος φαίνεται είναι η Εκκλησία της Ρωσίας, οι επιδιώξεις της Μόσχας σε σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και ο έλεγχος και του Βατοπεδίου από το Πατριαρχείο Μόσχας. Με βάση την πληροφόρηση που έχουμε στη διάθεσή μας στον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και σε ένα μέρος της Ιεράς Συνόδου δεν περνά απαρατήρητη η πλούσια όπως, χαρακτηρίζεται, δράση και παρουσία που αναπτύσσει η Εκκλησία της Ρωσίας στα εκκλησιαστικά πράγματα της Κύπρου.
Η διαδοχή
Η όλη κατάσταση περιπλέκεται αν ληφθεί υπόψη ότι για πρώτη φορά μετά την εκλογή Αρχιεπισκόπου το 2006, και την διεύρυνση της Ιεράς Συνόδου στη συνέχεια, φαίνεται να διαταράσσονται λεπτές ισορροπίες εντός της Ιεραρχίας που σχετίζονται με ζητήματα διαδοχής, όταν αυτά ανοίξουν. Στην Αρχιεπισκοπή πρώτα και κύρια, όπως λένε εκκλησιαστικές πηγές της «Κ», δεν βλέπουν με καλό μάτι τις σχέσεις της Μητρόπολης Ταμασού και Ορεινής με το ρωσικό εκκλησιαστικό στοιχείο. Εντός των Ιεραρχών η άποψη που επικρατεί αποτυπώνεται σε μια παράγραφο όσων μας περιέγραψε Ιεράρχης.
«Η Μητρόπολη Ταμασού και Ορεινής με τα κτίρια και τον ναό που έχει ανεγερθεί εκεί θυμίζει Κρεμλίνο, ο δε Μητροπολίτης Ησαΐας εμφανίζεται ως πρεσβευτής της Ρωσικής Εκκλησίας στη Κύπρο». Το κλίμα που φαίνεται να έχει δημιουργηθεί παραπέμπει ξεκάθαρα σε προετοιμασία του κατάλληλου εδάφους όταν θα ανοίξουν ζητήματα διαδοχής στη κορυφή της Εκκλησίας. Μέλη της Ιεράς Συνόδου πιστεύουν πως ο Ταμασού Ησαΐας συμπεριφέρεται ήδη ως δελφίνος κάτι που προκαλεί ανησυχία στο αρχιεπισκοπικό κομμάτι της Ιεράς Συνόδου αλλά και σε μερίδα άλλων ιεραρχών που ενώ δεν είναι αντίθετοι στη διατήρηση σχέσεων με άλλες Εκκλησίες φαίνεται να διαφωνούν με την έντονη παρουσία του ρωσικού στοιχείου στα της Εκκλησίας της Κύπρου.
